Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Tân Hưng: Tỷ lệ giảm giá thấp và những dấu hỏi về tính cạnh tranh trong đấu thầu

3 giờ trướcBài gốc

Tỷ lệ trúng thầu cao, nhưng giảm giá sát dự toán

Theo dữ liệu tổng hợp từ hệ thống DauThau.info, Công ty Tân Hưng (mã số thuế 0900240685) có địa chỉ tại số 231 Nguyễn Khoái, Xã Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên đã tham gia 77 gói thầu, trúng 65 gói, với tổng giá trị hơn 553 tỷ đồng. Trong đó, giá trị trúng thầu độc lập đạt 345,7 tỷ đồng; Giá trị trúng thầu liên danh đạt 207,7 tỷ đồng.

Đáng chú ý, tỷ lệ giá trúng thầu so với giá dự toán của Tân Hưng đạt 99,71%, tức hầu như không có sự giảm giá đáng kể. Điều này có nghĩa là nếu một gói thầu có giá dự toán 100 tỷ đồng, thì giá trúng thầu của Tân Hưng thường ở mức khoảng 99,71 tỷ đồng – chỉ giảm vài trăm triệu đồng.

Trong khi đó, thực tế trên thị trường đấu thầu xây dựng, mức giảm giá phổ biến thường từ 3% – 7%. Những gói thầu có cạnh tranh cao có thể giảm từ 10% – 15%, thậm chí cao hơn.

Tỷ lệ giảm giá quá thấp khiến dư luận và giới chuyên môn cho rằng sức ép cạnh tranh trong các gói thầu mà Tân Hưng tham gia là chưa rõ rệt, làm hạn chế mục tiêu tiết kiệm chi phí vốn đầu tư công.

Theo một chuyên gia kinh tế xây dựng, tỷ lệ giảm giá quá thấp phản ánh: “Khi cạnh tranh đủ mạnh, các nhà thầu buộc phải đưa ra mức giá hợp lý, có tính cạnh tranh để trúng thầu. Nhưng nếu giá trúng thầu gần như sát với dự toán, có thể hiểu rằng sức ép cạnh tranh không lớn, thậm chí có dấu hiệu thiếu sự tham gia thực chất của các đối thủ khác.”

Đấu thầu qua mạng không chỉ là giải pháp kỹ thuật nhằm công khai, minh bạch thông tin, mà còn là yêu cầu bắt buộc theo quy định của Luật Đấu thầu. Điều này bảo đảm nguyên tắc cạnh tranh công bằng giữa các nhà thầu, giúp lựa chọn đúng đơn vị có đủ năng lực, kinh nghiệm. Việc tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về đấu thầu là yếu tố then chốt để phòng ngừa thất thoát, lãng phí ngân sách, đồng thời bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình. Chủ đầu tư trong quá trình lựa chọn nhà thầu cần đặt trọng tâm vào cả tính pháp lý lẫn hiệu quả tiết kiệm cho ngân sách nhà nước.

Thực trạng cạnh tranh hạn chế trong các gói thầu

Một trong những yếu tố khiến dư luận quan tâm chính là thực trạng số lượng nhà thầu tham gia thấp trong các gói thầu mà Tân Hưng đã trúng. Theo dữ liệu công khai, Tân Hưng có quan hệ với 23 bên mời thầu. Từng đấu với 37 nhà thầu khác trong 36 gói thầu, trúng 26 gói, trượt 5 gói. Đặc biệt, trong các gói thầu liên danh với 14 nhà thầu khác, Tân Hưng đã thắng toàn bộ cả 26 gói. Kết quả “toàn thắng” khi liên danh đặt ra câu hỏi liệu các liên danh có thực sự tạo ra sự cạnh tranh, hay chỉ nhằm hợp thức hóa hồ sơ để đủ điều kiện tham gia?

Bên cạnh đó, đáng chú ý nhất là từ tháng 4/2025 đến tháng 6/2025, Công ty xây dựng Tân Hưng đã trúng liên tiếp 5 gói thầu với tổng giá trị các gói thầu gần 61 tỷ đồng do Công ty cổ phần Quản lý kinh tế xây dựng R-EMC (Công ty R-EMC) mời thầu.

Trong cả 5 gói thầu này, không có sự cạnh tranh từ bất kỳ nhà thầu nào khác – một điều hiếm thấy trong hoạt động đấu thầu công. Không chỉ có vậy, cả 5 gói thầu trên thành phần tổ chuyên gia tất cả đều do cán bộ tên Vương Đức Long làm Tổ trưởng còn một nhân viên tên Nguyễn Minh Tuyến làm Tổ viên.

Các báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu trong cả 5 dự án đều sử dụng cùng một mẫu mô tả, không có sự khác biệt đáng kể giữa từng dự án, cho dù quy mô và nội dung công việc không hề giống nhau.

Theo các chuyên gia pháp lý phân tích, một gói thầu chỉ có một hoặc rất ít nhà thầu tham gia thường không tạo được sự cạnh tranh thực chất. Khi đó, mục tiêu tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng đầu tư công khó có thể đạt được.

Theo LS Tuấn, nếu doanh nghiệp không công khai minh bạch năng lực tài chính thì rất khó để đánh giá khả năng thực hiện dự án đúng tiến độ và chất lượng.

Năng lực pháp lý đầy đủ, nhưng tính minh bạch tài chính còn hạn chế

Về pháp lý, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Tân Hưng được cấp chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng số 00027560 bởi Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Hưng Yên. Phạm vi hoạt động bao gồm: Giám sát thi công xây dựng công trình: Dân dụng, Giao thông và Thi công xây dựng công trình: Công nghiệp, Giao thông, Hạ tầng kỹ thuật, Nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Doanh nghiệp này cũng chưa từng bị xử phạt vi phạm về đấu thầu, cho thấy sự tuân thủ cơ bản đối với các quy định hiện hành. Tuy nhiên, một điểm còn hạn chế là công khai báo cáo tài chính và nghĩa vụ thuế. Hiện tại, chưa có dữ liệu cho thấy Công ty Tân Hưng thường xuyên công bố báo cáo tài chính hàng năm. Điều này gây khó khăn trong việc đánh giá toàn diện năng lực tài chính, khả năng thanh khoản và mức độ bền vững trong hoạt động của doanh nghiệp.

Trao đổi với Phóng viên, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS cho biết: “Nếu doanh nghiệp không công khai minh bạch năng lực tài chính, sẽ rất khó để đánh giá khả năng thực hiện dự án đúng tiến độ và chất lượng, nhất là trong bối cảnh trúng liên tiếp nhiều gói thầu có giá trị lớn. Điều này không chỉ tiềm ẩn rủi ro về tiến độ, mà còn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn ngân sách nhà nước.”

Luật sư Tuấn viện dẫn Luật Đấu thầu 2023, trong đó các nguyên tắc cơ bản về lựa chọn nhà thầu đã được quy định rõ ràng:

Thứ nhất, theo quy định tại Điều 5 Luật Đấu thầu 2023 về tư cách hợp lệ của nhà thầu, nhà đầu tư chỉ những tổ chức, cá nhân có đăng ký thành lập, hoạt động hợp pháp, hạch toán tài chính độc lập, không trong tình trạng phá sản, giải thể, không bị cấm tham dự thầu và có tên trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia mới được coi là hợp lệ. Ngoài ra, nhà thầu phải bảo đảm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về thuế, bảo hiểm và không trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Thứ hai, theo Điều 6 về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu, nhà thầu phải độc lập về pháp lý và tài chính với chủ đầu tư, bên mời thầu và các tổ chức tư vấn có liên quan; đồng thời, phải đáp ứng quy định về giới hạn tỷ lệ sở hữu vốn nhằm ngăn chặn sự liên kết lợi ích và tình trạng “quân xanh, quân đỏ”.

Thứ ba, theo Điều 8 về công khai thông tin trong đấu thầu, toàn bộ thông tin liên quan đến kế hoạch lựa chọn nhà thầu, hồ sơ mời thầu, kết quả lựa chọn… đều phải được đăng tải công khai, minh bạch trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Điều này giúp đảm bảo sự giám sát của cộng đồng và giảm thiểu nguy cơ chỉ định trá hình.

Thứ tư, theo Điều 84 về quản lý nhà nước trong hoạt động đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong việc thống nhất quản lý nhà nước, xây dựng hệ thống pháp luật, hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong đấu thầu.

Thứ năm, theo Điều 86 về giám sát hoạt động đấu thầu, ngoài cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các tổ chức xã hội, trong đó có Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được trao quyền giám sát quá trình lựa chọn nhà thầu, bảo đảm hoạt động đấu thầu công khai, minh bạch và phòng ngừa tiêu cực.

Từ hệ thống quy định trên, Luật sư Tuấn nhận định: “Trường hợp Công ty Tân Hưng có tỷ lệ trúng thầu gần như tuyệt đối so với giá dự toán là một hiện tượng cần được cơ quan quản lý lưu tâm. Không thể vội vàng kết luận có vi phạm, nhưng với yêu cầu của Luật mới, đây là dấu hiệu cần kiểm tra, giám sát chặt chẽ. Mục tiêu tối thượng của đấu thầu công là tiết kiệm và hiệu quả, chứ không chỉ dừng ở việc lựa chọn nhà thầu quen mặt".

Luật sư Tuấn cũng nhấn mạnh, Luật Đấu thầu 2023 đã có nhiều đổi mới nhằm hạn chế tình trạng thông thầu, thiếu cạnh tranh, nếu được áp dụng nghiêm túc thì các doanh nghiệp sẽ buộc phải minh bạch hơn, từ năng lực tài chính, kinh nghiệm đến kết quả triển khai dự án. Để nâng cao hiệu quả, Luật sư Tuấn đưa ra một số khuyến nghị:

Thứ nhất, tăng cường công khai tài chính: Các nhà thầu cần công bố, minh bạch báo cáo tài chính và nghĩa vụ thuế hàng năm để chứng minh năng lực thực sự.

Thứ hai, giám sát chặt chẽ các gói thầu có tỷ lệ giảm giá thấp: Đây thường là dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro thiếu cạnh tranh, cần có cơ quan độc lập kiểm tra.

Thứ ba, khuyến khích nhiều nhà thầu tham gia: Tạo cơ chế mở để các nhà thầu khác dễ dàng tiếp cận thông tin, tránh tình trạng “chỉ định ngầm”.

Thứ tư, đánh giá chất lượng sau thi công: Không chỉ dừng ở giá trúng thầu, cần theo dõi tiến độ, chất lượng công trình để bảo đảm hiệu quả vốn đầu tư.

Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Tân Hưng hiện là một trong những doanh nghiệp có vị trí nổi bật tại Hưng Yên, với số lượng gói thầu trúng lớn, năng lực pháp lý đầy đủ và chưa từng bị xử phạt vi phạm. Tuy nhiên, tỷ lệ giảm giá sát dự toán, sự hạn chế trong cạnh tranh và tính minh bạch tài chính chưa rõ ràng là những vấn đề cần quan tâm.

Hoạt động của Tân Hưng không chỉ là câu chuyện riêng của một doanh nghiệp, mà còn phản ánh những thách thức trong cơ chế đấu thầu công tại Việt Nam hiện nay. Trong bối cảnh Luật Đấu thầu đang trong quá trình sửa đổi và các quy định của pháp luật khác có liên quan và đang có hiệu lực, việc siết chặt giám sát, tăng cường minh bạch và khuyến khích cạnh tranh thực chất sẽ là giải pháp then chốt để bảo đảm hiệu quả, công bằng và niềm tin của xã hội đối với hoạt động đầu tư công.

Nguyên Vũ

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/cong-ty-tnhh-xay-dung-va-thuong-mai-tan-hung-ty-le-giam-gia-thap-va-nhung-dau-hoi-ve-tinh-canh-tranh-trong-dau-thau.html