Công ước Hà Nội - Dấu mốc lịch sử bảo đảm an ninh toàn cầu

4 giờ trướcBài gốc

Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an (thứ 6 từ trái sang) và Phó Thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga Venediktov Aleksandr (thứ 5 từ trái sang) chủ trì Tham vấn an ninh cấp Thứ trưởng Việt Nam-Liên bang Nga lần thứ 4 ngày 11/12/2024. (Nguồn: Công an Nhân dân)

Đại sứ đánh giá như thế nào về ý nghĩa của Công ước Hà Nội trong bối cảnh hiện nay?

Chúng tôi ghi nhận sự quan tâm ngày càng tăng của cộng đồng quốc tế trong ngăn chặn việc sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) vào mục đích tội phạm. Kỷ nguyên số mở ra những cơ hội to lớn cho phát triển, đồng thời đặt ra những thách thức mới với các quốc gia. Tội phạm mạng hiện mang tính toàn cầu, ngày càng tổ chức ở mức độ cao và tinh vi hơn trong cách thức hoạt động. Các đối tượng phạm tội tận dụng những tiến bộ công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó có cả trí tuệ nhân tạo.

Trong bối cảnh đó, nhu cầu hợp tác quốc tế toàn diện để bảo đảm quá trình chuyển đổi số diễn ra an toàn, bền vững, cũng như hình thành các cách tiếp cận thống nhất về an ninh thông tin quốc tế, sử dụng công nghệ ICT hiện đại và bảo vệ dữ liệu điện tử, trở nên hết sức cấp thiết.

Đại sứ Nga tại Việt Nam Gennady Bezdetko. (Nguồn: Đại sứ quán Nga tại Việt Nam)

Nga là quốc gia đầu tiên trên thế giới đưa vấn đề này ra thảo luận tại Liên hợp quốc (LHQ) cách đây hơn 25 năm. Cùng các đối tác và những quốc gia có cùng quan điểm, chúng tôi kiên trì thúc đẩy xây dựng luật để điều chỉnh quan hệ giữa các quốc gia trong không gian số, đồng thời tạo dựng hàng rào vững chắc ngăn chặn việc sử dụng ICT vào hoạt động phạm tội.

Thành quả thực tiễn quan trọng nhất của quá trình này là vào tháng 12/2024, Đại hội đồng LHQ thông qua Công ước về chống tội phạm mạng - một văn kiện mang tính phổ quát trong lĩnh vực an ninh thông tin quốc tế, được soạn thảo theo sáng kiến của Nga (Nga đã đệ trình Nghị quyết số 74/247 của Đại hội đồng LHQ ngày 27/12/2019 về việc thành lập Ủy ban đặc biệt về soạn thảo Công ước này.

Tên đầy đủ của văn kiện là “Công ước chống tội phạm mạng: Tăng cường hợp tác quốc tế trong đấu tranh chống các tội phạm được thực hiện bằng việc sử dụng các hệ thống thông tin – truyền thông và trong việc trao đổi chứng cứ điện tử liên quan đến các tội phạm nghiêm trọng”).

Văn kiện này củng cố chủ quyền của các quốc gia trong không gian thông tin, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho hợp tác thực thi pháp luật nhằm ngăn chặn việc lợi dụng ICT vào các hành vi phạm pháp như trộm cắp, lừa đảo, xâm phạm trái phép dữ liệu điện tử, rửa tiền thu từ hoạt động phi pháp hay làm gián đoạn hoạt động của các hệ thống ICT.

Việc ký kết Công ước Hà Nội đánh dấu mốc lịch sử trong nỗ lực của cộng đồng quốc tế về bảo đảm an ninh thông tin toàn cầu. Đây là cơ chế pháp lý quốc tế phổ quát đầu tiên trong lĩnh vực này, thể hiện rõ nhu cầu cấp bách của việc thiết lập chuẩn mực pháp lý quốc tế mới để quản lý không gian số công bằng, hiệu quả, vì lợi ích chung của toàn thể nhân loại.

Lễ mở ký Công ước Hà Nội có chủ đề “Chống tội phạm mạng – Chia sẻ trách nhiệm – Kiến tạo tương lai”, Đại sứ nhận định như thế nào về nội hàm của chủ đề này?

Chúng tôi nhận thấy chủ đề của Lễ ký kết “Chống tội phạm mạng – Chia sẻ trách nhiệm – Kiến tạo tương lai” thể hiện rất rõ những nhiệm vụ mà chúng ta cần cùng giải quyết thời gian tới. Về phần mình, chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức để thúc đẩy đối thoại giữa các quốc gia, tăng cường hiểu biết lẫn nhau và cùng tìm kiếm các giải pháp hướng tới việc xây dựng một tương lai số an toàn, cởi mở và công bằng.

Trong giai đoạn hiện nay, điều quan trọng là cần bảo đảm càng nhiều quốc gia ký kết văn kiện và phê chuẩn càng tốt, để Công ước sớm có hiệu lực. Ngoài ra, cần bắt tay vào việc xây dựng Nghị định thư bổ sung quy định về các hành vi phạm tội chưa được đưa vào nội dung chính của hiệp định. Trọng tâm cần hướng tới là đấu tranh chống việc sử dụng ICT vào mục đích khủng bố, cực đoan, buôn bán ma túy và vũ khí.

Bước đi hợp lý tiếp theo sẽ là xây dựng các công cụ pháp lý quốc tế tương tự để xử lý những khía cạnh khác của an ninh thông tin nhằm kịp thời ứng phó với các thách thức và mối đe dọa mới. Chỉ có thể giải quyết hiệu quả những nhiệm vụ này trên cơ sở các thỏa thuận mang tính phổ quát đạt được trong khuôn khổ LHQ.

Đoàn đại biểu cấp cao Bộ Công an Việt Nam do Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an làm Trưởng đoàn thăm, làm việc tại Nga, tham dự Phiên Tham vấn trong lĩnh vực an ninh thế giới, khu vực với Đoàn đại biểu Liên bang Nga do Phó Thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga A.N. Venediktov làm Trưởng đoàn từ ngày 17-20/9, tại Thủ đô Moscow, Liên bang Nga. (Nguồn: Bộ Công an)

Xin Đại sứ chia sẻ những thành tựu nổi bật trong hợp tác Nga-Việt Nam trong lĩnh vực phòng, chống tội phạm mạng?

Hợp tác trong lĩnh vực bảo đảm an ninh thông tin, bao gồm phòng chống tội phạm mạng, giữ vị trí quan trọng trong bức tranh hợp tác đa lĩnh vực giữa Việt Nam và Nga. Điều này hoàn toàn hợp lý vì hai nước đều đang đối mặt những thách thức tương tự trong không gian thông tin.

Cơ sở nền tảng cho hợp tác chuyên ngành giữa hai quốc gia là Hiệp định liên chính phủ về hợp tác trong lĩnh vực bảo đảm an ninh thông tin được ký kết vào năm 2018. Trong khuôn khổ thực hiện Hiệp định này, hai bên duy trì tiếp xúc chặt chẽ giữa các cơ quan thực thi pháp luật, tiến hành trao đổi kinh nghiệm và trao đổi thông tin về nhiều khía cạnh nhạy cảm, cũng như đào tạo nhân lực.

Nhiều công ty đa ngành của Nga trong lĩnh vực an ninh thông tin đã mở hoặc có kế hoạch mở văn phòng đại diện tại Việt Nam. Chúng tôi hy vọng các doanh nghiệp này sẽ hợp tác hiệu quả và bền vững với các đối tác Việt Nam.

Bên cạnh đó, còn có nhiều hướng hợp tác tiềm năng khác, bao gồm xây dựng các dự án hạ tầng chung, phát triển các giải pháp bảo vệ tài nguyên thông tin cũng như đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ nhân lực. Tôi tin tưởng rằng hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực thông tin có triển vọng tốt đẹp và sẽ tiếp tục phát triển vững chắc.

Nhân đây, tôi xin nói thêm rằng, bên lề Lễ ký Công ước Hà Nội, Nga sẽ tổ chức loạt sự kiện nhằm trao đổi kinh nghiệm trong lĩnh vực thực thi pháp luật như hội thảo bàn tròn “Tăng cường năng lực và hỗ trợ kỹ thuật” nhằm thu hẹp khoảng cách số giữa các quốc gia trong cuộc chiến chống tội phạm mạng. Ngoài ra, công ty Solar Security của Nga sẽ tổ chức cuộc diễn tập an ninh mạng theo hình thức chỉ huy - tham mưu. Chúng tôi trân trọng mời các đại biểu quan tâm tham dự, trao đổi kinh nghiệm và thiết lập các mối liên hệ hợp tác.

Đại sứ có thể chia sẻ về những kinh nghiệm và giải pháp hiệu quả trong phòng chống tội phạm mạng tại Nga?

Liên bang Nga đặc biệt chú trọng triển khai các biện pháp hiệu quả nhằm chống tội phạm thông tin ở cấp độ quốc gia. Công tác này được thực hiện một cách có hệ thống bởi nhiều cơ quan nhà nước có thẩm quyền, dưới sự điều phối của Viện Kiểm sát Tối cao Liên bang Nga.

Nỗ lực của các cơ quan thực thi pháp luật tập trung vào hai hướng chính: loại bỏ tính ẩn danh của tội phạm trong không gian mạng và ngăn chặn việc rút hoặc chuyển các khoản tiền thu bất hợp pháp. Nga đã triển khai hệ thống thống nhất nhằm ngăn chặn các cuộc gọi lừa đảo sử dụng số điện thoại giả mạo, nhờ đó các vụ liên lạc giữa tội phạm và nạn nhân tiềm năng qua hình thức giả mạo số điện thoại đã giảm xuống mức rất thấp.

Việc kích hoạt thẻ SIM chỉ được thực hiện khi người dùng cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân và gắn với thiết bị cụ thể, còn đối với công dân nước ngoài bắt buộc phải xác thực sinh trắc học. Ngoài ra, các cuộc gọi thoại và video trong một số ứng dụng nhắn tin (messenger) từng bị lợi dụng cho mục đích phi pháp đã bị hạn chế nghiêm ngặt.

Về khía cạnh tài chính trong công tác chống tội phạm mạng, Nga đã ban hành nhiều biện pháp quan trọng nhằm đảm bảo an toàn tài chính trong lĩnh vực ngân hàng. Các ngân hàng có nghĩa vụ tạm dừng giao dịch hoặc rút tiền mặt nếu nghi ngờ khách hàng là nạn nhân của hành vi lừa đảo. Ngân hàng sẽ hoàn trả tiền cho người bị hại trong trường hợp họ không được đảm bảo quy trình bảo vệ an toàn tài sản. Ngoài ra, các tổ chức tài chính cũng chủ động theo dõi và ngừng phục vụ những cá nhân cung cấp tài khoản của họ để chuyển khoản tiền chiếm đoạt được (còn gọi là “tài khoản trung gian” hoặc “dropper”).

Song song với đó, Nga đang triển khai các biện pháp nhằm siết chặt trách nhiệm hình sự với hành vi thu thập và phát tán trái phép dữ liệu cá nhân. Thông thường, chính những dữ liệu này được tội phạm sử dụng để xây dựng các kịch bản lừa đảo cá nhân hóa để chiếm lòng tin của nạn nhân. Các công ty để xảy ra rò rỉ thông tin cá nhân sẽ phải chịu hình phạt bằng tiền.

Nga luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và ứng dụng thực tiễn với các đối tác quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm thông tin. Chúng tôi tin tưởng rằng Lễ ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng sắp tới tại Hà Nội sẽ trở thành diễn đàn hữu ích cho những hoạt động trao đổi như vậy.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Phạm Hằng

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/cong-uoc-ha-noi-dau-moc-lich-su-bao-dam-an-ninh-toan-cau-332041.html