Công ước Hà Nội: Vai trò chủ động và trách nhiệm của Việt Nam trong lĩnh vực an ninh mạng

5 giờ trướcBài gốc

Tội phạm mạng đã trở thành một vấn đề nhức nhối toàn cầu và đang phát triển nhanh hơn bao giờ hết. Ảnh minh họa

Đánh giá này được Tiến sĩ Vũ Việt Anh, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Tội phạm mạng, Đại học Cambridge (Vương quốc Anh), đưa ra trong cuộc trao đổi với phóng viên TTXVN tại Anh.

Mở ra nhiều cơ hội hợp tác trong lĩnh vực chuyển đổi số

Theo Tiến sĩ Vũ Việt Anh, việc Liên hợp quốc (LHQ) lựa chọn Hà Nội làm địa điểm tổ chức lễ ký cho thấy niềm tin và sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với nỗ lực và uy tín của Việt Nam. Những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng trong xây dựng khung pháp lý về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân và hợp tác chặt chẽ với các tổ chức quốc tế để đấu tranh với tội phạm công nghệ cao. Việc ban hành Luật An ninh mạng có hiệu lực từ tháng 1-2019, là một minh chứng rõ nét, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong hợp tác toàn cầu.

Tiến sĩ Vũ Việt Anh nhấn mạnh: Công ước Hà Nội là văn kiện quốc tế đầu tiên của LHQ về phòng, chống tội phạm mạng sau hơn 20 năm kể từ Công ước Budapest (được ký vào năm 2001). Văn kiện này mang ý nghĩa biểu tượng lớn khi Việt Nam trở thành cầu nối tin cậy giữa các quốc gia phát triển và đang phát triển, thúc đẩy đối thoại dựa trên nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng chủ quyền và cùng có lợi. Trong bối cảnh các nước vẫn còn khác biệt về quan điểm trong quản lý không gian mạng, sự đồng thuận đạt được lần này thể hiện vai trò trung gian mềm dẻo, khéo léo của Việt Nam trong ngoại giao đa phương, cũng như sự đồng thuận toàn cầu.

Ông Vũ Việt Anh cho rằng: Sự kiện này khẳng định vị thế mới của Việt Nam trong quan hệ quốc tế - từ một nước chủ yếu tham gia, Việt Nam đã trở thành chủ thể đóng góp tích cực hơn vào việc hình thành các chuẩn mực và quy tắc quốc tế. Việc tổ chức lễ ký tại Hà Nội không chỉ giúp quảng bá hình ảnh Việt Nam là điểm đến an toàn, thân thiện và có năng lực tổ chức các sự kiện lớn mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác trong các lĩnh vực như: chuyển đổi số, an ninh mạng, kinh tế số… Không chỉ vậy, đây còn là bước đi cụ thể, góp phần triển khai kịp thời và hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Theo Tiến sĩ Vũ Việt Anh, Công ước Hà Nội đặt ra các tiêu chuẩn chung và khuôn khổ hợp tác pháp lý toàn diện, cho phép các quốc gia phối hợp điều tra, chia sẻ chứng cứ và truy tố tội phạm công nghệ cao một cách hiệu quả. Văn kiện cũng thống nhất định nghĩa về các hành vi phạm tội, trong đó có xâm nhập trái phép hệ thống máy tính, đánh cắp dữ liệu, gian lận trực tuyến, rửa tiền, xâm phạm quyền riêng tư, khai thác tình dục trẻ em trực tuyến, các hình thức tội phạm liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), cũng như lan truyền thông tin sai lệch. Ngoài ra, công ước quy định chi tiết về chứng cứ điện tử, quy trình thu thập, chia sẻ và bảo vệ dữ liệu trong điều tra xuyên biên giới - bảo đảm vừa thuận lợi cho hợp tác quốc tế vừa tôn trọng quyền con người và chủ quyền quốc gia.

Việt Nam cần ưu tiên bảo vệ hạ tầng trọng yếu

Đề cập đến việc phòng, chống tội phạm mạng tại Việt Nam, Tiến sĩ Vũ Việt Anh khuyến nghị cần ưu tiên bảo vệ hạ tầng trọng yếu như: y tế, năng lượng, tài chính, dữ liệu dân cư... Theo ông, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược dài hạn cùng khung pháp lý rõ ràng, bảo đảm theo kịp tốc độ phát triển nhanh của công nghệ. Theo đó, Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm từ Chiến lược An ninh mạng quốc gia 2022-2030 của Vương quốc Anh hay Đạo luật Dịch vụ kỹ thuật số (DSA) của Liên minh châu Âu.

Bên cạnh việc củng cố khung pháp lý trong nước, Việt Nam cần tích cực tham gia các công ước quốc tế và đẩy mạnh hợp tác trong chia sẻ thông tin, điều tra chung, cũng như đầu tư vào các công nghệ tiên tiến như: AI và blockchain forensics (điều tra số) nhằm tăng cường khả năng phát hiện, truy vết tội phạm mạng cũng như kịp thời nhận diện các hình thức lừa đảo mới.

Ngoài ra, Việt Nam còn cần nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua giáo dục an toàn số. Người dân, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương như: người cao tuổi, học sinh và sinh viên, cần được trang bị kỹ năng nhận diện lừa đảo và tăng cường cảnh giác khi tham gia môi trường trực tuyến, bởi thực tế cho thấy, phần lớn các vụ việc xuất phát từ sự chủ quan của người dùng. Khi triển khai các biện pháp bảo vệ an ninh trên không gian mạng, cần đảm bảo cân bằng giữa an ninh và quyền riêng tư.

TTXVN

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/the-gioi/202510/cong-uoc-ha-noi-vai-tro-chu-dong-va-trach-nhiem-cua-viet-nam-trong-linh-vuc-an-ninh-mang-4af1dfc/