'Cột đá ma' dưới Trung Đông âm thầm định hình lại Trái Đất

7 giờ trướcBài gốc

Viết trên tạp chí khoa học Earth and Planetary Science Letters, nhóm nghiên cứu cho biết bản chất "cột đá ma" bí ẩn này là một chùm manti (chùm lớp phủ), tức những cột đá nóng, mềm, dâng lên từ ranh giới lõi - lớp phủ của Trái Đất, xuyên lên đến tận bề mặt.

Các chùm manti đã biết đều đi kèm với hoạt động núi lửa bên trên, riêng chùm này - được đặt tên là Dani - thì không, mặc dù vẫn âm thầm tác động đến hành tinh.

Đó là lý do họ gọi nó là "cột đá ma".

Khu vực núi Al Hajar ở Oman, nơi "cột đá ma" được xác định tại một vị trí ở chân núi, đang âm thầm định hình lại Trái Đất - Ảnh: EARTH AND PLANETARY SCIENCE LETTERS

Nhóm tác giả đến từ Ả Rập Saudi, Ý, Úc, Ấn Độ, Thụy Sĩ, Nhật Bản và Trung Quốc, dẫn đầu bởi TS Simone Pilia từ Đại học Dầu khí và khoáng sản King Fahd (Ả Rập Saudi), đã tìm ra manh mối đầu tiên từ dữ liệu địa chấn.

Cụ thể hơn, họ phát hiện sóng địa chấn chậm lại khi đi qua khu vực dãy núi Al Hajar ở Oman, cho thấy có đá nóng hơn và mềm hơn ở bên dưới.

Mô hình máy tính và các phép đo tiếp theo từ hiện trường đã bổ sung thêm bằng chứng về một cột đá ma, bao gồm các điểm gián đoạn địa chấn ở độ sâu 410 km và 660 km.

Cột đá này có thể có đường kính khoảng 200–300 km và nóng hơn lớp phủ xung quanh tới 100–300 độ C, thuộc loại nhỏ so với các chùm manti đã biết.

Cho dù có hay không hoạt động núi lửa trên bề mặt, các chùm manti đều góp phần định hình lại Trái Đất.

Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa sự tương tác giữa nhiệt độ, áp suất và sự di chuyển của vật chất từ lõi hành tinh lên đến bề mặt.

Chúng cũng là một phần động lực của quá trình kiến tạo mảng, là thứ khiến các lục địa sáp nhập rồi lại tách ra nhiều lần trong lịch sử hành tinh, làm thay đổi địa hình, cảnh quan... chưa kể thúc đẩy các hoạt động địa chất quy mô nhỏ hơn như núi lửa.

Sự sống trên Trái Đất cũng trực tiếp chịu tác động của các quá trình nói trên.

Các mô hình cho thấy cột đá ma Dani có thể đã tồn tại trong một thời gian rất dài, ảnh hưởng đến chuyển động của mảng kiến tạo Ấn Độ khoảng 40 triệu năm trước và dường như vẫn đang nâng cao đất đai ở Oman ngày nay.

Việc Dani xuất hiện cho thấy có thể còn rất nhiều cột đá ma khác tồn tại khắp địa cầu, âm thầm song hành với các cột đá có kèm hoạt động núi lửa trong việc định hình lại Trái Đất.

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/cot-da-ma-duoi-trung-dong-am-tham-dinh-hinh-lai-trai-dat-196250619102321673.htm