'Cú hích' cơ chế thu hút doanh nghiệp Việt tham gia phát triển công nghiệp đường sắt

2 giờ trướcBài gốc

Tiềm năng lớn

Tại Triển lãm VRT&CON 2025 do Bộ Xây dựng tổ chức vào giữa tháng 11 vừa qua, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã ký Bản ghi nhớ hợp tác (MOU) với các đối tác nước ngoài là các tập đoàn, nhà sản xuất, cung ứng hàng đầu lĩnh vực đường sắt.

Luật Đường sắt 2025 đã là "cú hích", thu hút nhiều doanh nghiệp Việt tham xây dựng, phát triển đường sắt.

Có thể kể đến các MOU giữa Vĩnh Hưng JSC với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực hạ tầng giao thông: Vossloh (Đức) - tập đoàn dẫn đầu thế giới về hạ tầng đường sắt, hiện diện tại 65 quốc gia và Maccaferri (Ý) - doanh nghiệp tiên phong toàn cầu trong lĩnh vực giải pháp gia cố địa kỹ thuật.

Ông Võ Tá Lương, Tổng giám đốc Vĩnh Hưng JSC chia sẻ, Vĩnh Hưng đã có nhiều năm kinh nghiệm trong sản xuất đồng bộ các sản phẩm gối cầu, khe co giãn, tường chống ồn, kết cấu thép và xuất khẩu thành công sang các quốc gia thuộc Châu Á và Châu Mỹ. Hợp tác với Vossloh và Maccaferri, Vĩnh Hưng sẽ có cơ hội tiếp cận công nghệ tiên tiến, từng bước hình thành năng lực sản xuất nội địa và đóng góp tích cực vào mục tiêu hiện đại hóa ngành đường sắt Việt Nam.

Chia sẻ về chiến lược đầu tư này, ông Võ Tá Lương cho rằng, 10 năm tới là giai đoạn vàng của ngành đường sắt Việt Nam với tổng nhu cầu đầu tư có thể lên tới 150 tỷ USD, mở ra cơ hội lớn cho các nhà đầu tư tư nhân, doanh nghiệp Việt tham gia đầu tư đường sắt, công nghiệp đường sắt. Đặc biệt, khi các cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư ngoài Nhà nước đã được đưa vào Luật Đường sắt và các Nghị quyết của Quốc hội, cùng đó là Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Đón bắt cơ hội này, Vĩnh Hưng đã mở rộng nhà máy, liên kết với đối tác nước ngoài để nhận chuyển giao công nghệ, thay vì tự nghiên cứu phát triển. "Chúng tôi có thể sản xuất gối cầu, phụ kiện, thiết bị hạ tầng yêu cầu kỹ thuật cao, nhưng cần sớm có tổ hợp công nghiệp đường sắt quốc gia để tạo hệ sinh thái cho doanh nghiệp cùng phát triển", ông Hưng nói.

Còn bà Trần Thị Huệ Chi - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vận tải đường sắt Việt Nam (TRV) cho biết, đã hợp tác với đối tác Hàn Quốc về nghiên cứu sản xuất thiết bị thông tin tín hiệu. TRV đang hướng tới làm chủ công nghệ, từng bước nội địa hóa sản xuất, triển khai tác hệ thống điều khiển và giám sát hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế.

"TRV lựa chọn hướng xây dựng một hệ sinh thái xoay quanh ngành đường sắt, bao gồm những năng lực cốt lõi. Trong đó bao gồm: Logicstics đường sắt kết hợp vận tải đa phương thức; nghiên cứu đóng mới toa xe hàng tốc độ 80km/h và 160km/h; Nhận chuyển giao công nghệ về sản xuất thiết bị thông tin tín hiệu đường sắt để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu…", bà Chi nói.

Tạo hành lang pháp lý thúc đẩy phát triển công nghiệp đường sắt

Có thể thấy không chỉ các "ông lớn" lĩnh vực công nghiệp cơ khí như Hòa Phát đầu tư sản xuất thép, Thaco sẽ đầu tư sản xuất toa tàu, đầu máy tại Việt Nam…, nhiều doanh nghiệp khác cũng đặc biệt quan tâm đầu tư sản xuất, chuyển giao công nghệ trong hệ sinh thái công nghiệp đường sắt.

Vĩnh Hưng tiếp cận công nghệ tiên tiến, từng bước hình thành năng lực sản xuất nội địa.

Bên cạnh thị trường rộng mở theo quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia, đô thị, các doanh nghiệp Việt còn được thúc đẩy bởi "cú hích" cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt nhằm phát triển công nghiệp đường sắt đã được nêu rõ tại: Nghị quyết 172/2024 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Nghị quyết số 187/2025 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Nghị quyết số 188/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hà Nội, TP.HCM và các nghị quyết, kế hoạch của Chính phủ về triển khai các nghị quyết này.

Cùng đó, Luật Đường sắt 2025 đã thể chế hóa các cơ chế, chính sách này vào trong Luật, đồng thời dành riêng một mục "Đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt".

Theo đó, các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này được hưởng các chính sách ưu đãi. Có thể kể đến các quy định như một số sản phẩm công nghiệp đường sắt thuộc Danh mục công nghệ cao được ưu tiên đầu tư phát triển theo quy định của pháp luật về công nghệ cao.

Nhà thầu, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng đường sắt và dự án mua sắm, đóng mới đầu máy, toa xe phải ưu tiên sử dụng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà trong nước có thể sản xuất, cung cấp nhằm tạo điều kiện thu hút tối đa mọi nguồn lực đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, qua đó tạo ra thị trường đủ lớn góp phần phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ.

Đồng thời, quy định danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ cho tổ chức, doanh nghiệp nhà nước hoặc đặt hàng cho tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam; tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt. Nghiên cứu, ứng dụng, nhận chuyển giao công nghệ…

Theo Cục Đường sắt VN, do đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt đòi hỏi nguồn vốn đầu tư rất lớn, vì vậy các quy định này sẽ đảm bảo thị trường đầu ra cho các doanh nghiệp đi tiên phong yên tâm trong việc đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt trong nước.

"Ngoài ra, các doanh nghiệp cơ khí có cơ hội tham gia vào thị trường công nghiệp đường sắt với quy mô lên đến 12 tỷ USD là động lực quan trọng để các doanh nghiệp cơ khí trong nước phát triển; là tiền đề để các doanh nghiệp này có cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu", đại diện Cục Đường sắt VN thông tin.

Nguyễn Hùng

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/cu-hich-co-che-thu-hut-doanh-nghiep-viet-tham-gia-phat-trien-cong-nghiep-duong-sat-19225120621373859.htm