'Cú hích' để Hà Nội thành đô thị xanh

4 giờ trướcBài gốc

Hà Nội đang đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông xanh. (Ảnh: Nguyễn Nga)

Hướng tới mục tiêu đô thị xanh

Những năm gần đây, ùn tắc giao thông và ô nhiễm không khí gây thiệt hại lớn về kinh tế, sức khỏe, làm giảm chất lượng sống của người dân. Để khắc phục, Hà Nội đã và đang ưu tiên nguồn lực phát triển hạ tầng giao thông, đặc biệt là hệ thống đường sắt đô thị nhằm xây dựng mạng lưới giao thông xanh.

Sau khi Hà Nội đưa vào khai thác các tuyến đường sắt đô thị, ngày càng nhiều người dân chuyển từ phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng. Nhiều người lựa chọn đi bộ hoặc đi xe đạp vừa nhằm bảo vệ môi trường, vừa phục vụ việc trung chuyển thuận tiện khi sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.

Hà Nội xác định chuyển đổi phương tiện xanh là một trong những trọng điểm ưu tiên để cải thiện môi trường và giảm ô nhiễm không khí. Chính quyền thành phố đã và đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ như trợ giá, miễn giảm phí cho người dân và doanh nghiệp khi chuyển đổi hoặc đầu tư phương tiện chạy điện hoặc nhiên liệu sạch.

Việc xây dựng mạng lưới trạm sạc điện cho xe điện, đổi mới vận tải hành khách công cộng với các loại xe buýt, taxi điện nhằm thay thế dần các loại xe chạy xăng dầu đang được đẩy mạnh. Một nội dung đột phá của Luật Thủ đô 2024 là quy định quyền cho HĐND TP. Hà Nội trong việc xác định và ban hành các vùng phát thải thấp.

Quyết định hạn chế xe máy chạy xăng không phải là ý tưởng bột phát mà là bước đi được tính toán kỹ lưỡng, là sự cụ thể hóa rõ nét nhất tinh thần của Luật Thủ đô. Về bản chất, đây là hành động cần thiết để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng "vùng phát thải thấp" – mô hình đã được nhiều thành phố lớn trên thế giới như London, Paris... áp dụng thành công.

Mục tiêu của chính sách này nhằm giảm thiểu đáng kể nguồn phát thải gây ô nhiễm không khí, trực tiếp bảo vệ sức khỏe người dân, vừa tái cấu trúc lại không gian giao thông đô thị, giảm ùn tắc và khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng văn minh, hiện đại.

Để bảo đảm tính khả thi của việc hạn chế xe máy xăng, Hà Nội đang đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông xanh. Thành phố đặt mục tiêu đến cuối năm 2026, ít nhất 10% chỗ đỗ xe tại các công trình hiện hữu và 30% chỗ đỗ tại các dự án mới phải được trang bị trụ sạc điện. Hệ thống xe bus điện và tàu điện cũng được ưu tiên mở rộng, với lộ trình phủ kín các tuyến chính và khu dân cư đông đúc vào năm 2030.

Luật Thủ đô 2024 là bước ngoặt quan trọng khi trao cho Hà Nội cơ chế, chính sách và quyền hạn đặc thù để quản lý, phát triển đô thị và bảo vệ môi trường. (Ảnh: Nguyễn Nga)

Thay đổi thói quen của người dân

Mặc dù các quyết sách về môi trường của Hà Nội thể hiện tầm nhìn chiến lược, nhưng quá trình triển khai đối mặt với nhiều thách thức lớn. Trước hết, hạ tầng giao thông công cộng và sạc điện còn hạn chế, đặc biệt tại các khu chung cư cũ và khu dân cư đông đúc.

Các chuyên gia môi trường cảnh báo, nếu không có hệ thống thu hồi và tái chế pin hiệu quả, xe điện có thể tạo ra vấn đề môi trường mới, thay vì giải quyết triệt để ô nhiễm không khí. Việc thay đổi thói quen di chuyển của người dân cũng là rào cản lớn. Xe máy không chỉ là phương tiện đi lại mà còn gắn bó với sinh kế của hàng triệu người, từ lao động tự do đến tiểu thương. Sự phụ thuộc vào xe máy xăng khiến nhiều người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, lo ngại về chi phí chuyển đổi và tính tiện lợi của các phương tiện thay thế.

Để vượt qua những thách thức này, Hà Nội cần triển khai các giải pháp dài hạn đồng bộ. Trước hết, ưu tiên đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng, đặc biệt là mở rộng mạng lưới xe bus điện và tàu điện đến các khu vực ngoại thành, bố trí các trạm sạc di động tại những khu vực đông dân cư. Trong đó, việc nghiên cứu mô hình trạm sạc lưu động, có thể triển khai tại các bãi đỗ xe công cộng hoặc khu dân cư cũ, nhằm giải quyết tình trạng thiếu không gian.

Về xử lý pin thải, Hà Nội cần hợp tác với các doanh nghiệp sản xuất xe điện để xây dựng hệ thống thu hồi và tái chế pin đạt chuẩn quốc tế. Đồng thời, thành phố nên ban hành các quy định cụ thể về quản lý pin thải, yêu cầu các nhà sản xuất chịu trách nhiệm thu hồi pin đã qua sử dụng. Chỉ khi có lộ trình khả thi, giải pháp hỗ trợ và sự đồng thuận từ người dân và doanh nghiệp, Hà Nội mới có thể đạt được mục tiêu chuyển đổi xanh, giảm ô nhiễm không khí và nâng cao chất lượng sống một cách bền vững.

Tuy nhiên, để thay đổi thói quen của người dân trong việc lựa chọn phương tiện giao thông xanh, các chuyên gia cho rằng, Hà Nội cần đẩy mạnh chiến dịch truyền thông, nhấn mạnh lợi ích của giao thông xanh đối với sức khỏe và môi trường. Các chương trình thí điểm như cung cấp xe điện cho thuê với chi phí thấp hoặc tổ chức các ngày “không xe xăng” tại khu vực trung tâm, có thể giúp người dân làm quen với phương tiện xanh. Thay đổi thói quen là một quá trình dài, nhưng nếu người dân thấy được lợi ích thiết thực, họ sẽ sẵn sàng ủng hộ.

Hà Nội đang cho thấy hình ảnh một đô thị hiện đại, phát triển bền vững với mạng lưới giao thông xanh. (Ảnh: Phạm Hùng)

Chuyển đổi giao thông xanh là xu hướng tất yếu

Tại cuộc họp liên quan chuyển đổi xanh phương tiện giao thông trên địa bàn thành phố, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền cho biết, thời gian qua, Thành phố đã chủ động triển khai lộ trình chuyển đổi phương tiện xanh nhằm bảo đảm đồng bộ, quyết liệt để hướng tới môi trường xanh, giảm thiểu tối đa ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Tiên phong là chuyển đổi xe bus, trong đó có Tổng công ty Vận tải và các đơn vị ngoài Nhà nước cùng thực hiện.

Ông Quyền thông tin, bám sát vào các tiêu chí đã đề ra, Hà Nội đặt mục tiêu, quyết tâm chuyển đổi xe bus xanh chậm nhất đến năm 2030. Đến nay, Thành phố đã hoàn thành mục tiêu kế hoạch của năm 2026. Tuy nhiên, cần bảo đảm được tiến độ ở những giai đoạn tiếp theo và sự quan tâm của các sở, ngành.

Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội khẳng định, Hà Nội luôn sẵn sàng ưu tiên nguồn kinh phí đầu tư cho việc chuyển đổi phương tiện giao thông xanh. Tuy nhiên, cần có sự đồng lòng và quyết tâm của các sở, ban, ngành và Nhân dân trên toàn địa bàn Thành phố.

Bày tỏ quan điểm của mình, ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Hanoi Metro cho rằng, để hệ thống vận hành hiệu quả, cần tăng cường kết nối với xe bus và bus điện. Hiện nay, Hà Nội có hơn 90 tuyến xe buýt kết nối các ga của hai tuyến metro nhưng cần rà soát, bố trí lại điểm chờ theo mô hình "xương cá" để gom khách trong bán kính 2 - 3 km và đưa tới ga metro.

Theo các chuyên gia, không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới, chuyển đổi giao thông xanh là xu hướng tất yếu, đòi hỏi sự tham gia của toàn hệ thống chính trị và xã hội. Hà Nội đã đề ra nhiều chủ trương và giải pháp nhằm thúc đẩy giao thông xanh nhưng vẫn chưa đạt được hiệu quả mong muốn. Một trong những khó khăn chính là việc gia tăng dân số cơ học, dẫn đến áp lực lớn lên hệ thống giao thông mà chưa có giải pháp triệt để.

Để phát triển giao thông xanh, ưu tiên hàng đầu là thay thế các phương tiện cá nhân bằng phương tiện công cộng không sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Bên cạnh đó, việc xây dựng và kết nối hạ tầng giao thông chặt chẽ cũng là yêu cầu cấp bách.

Để đạt được điều này, cần tập trung đầu tư vào hạ tầng, đảm bảo các tuyến đường sắt, đường bộ được đầu tư đồng bộ. Xã hội hóa việc phát triển giao thông xanh, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào hạ tầng giao thông. Đặc biệt, cần đầu tư vào các loại phương tiện sử dụng năng lượng sạch như tàu điện ngầm, tàu điện trên cao và xe bus điện chạy bằng khí nén tự nhiên. Đây là hướng đi chiến lược nhằm xây dựng đô thị xanh, không gian xanh bền vững trong tương lai.

Riêng với phát triển hệ thống đường sắt đô thị, cần bảo đảm xây dựng các hệ thống giao thông công cộng khác có thể hỗ trợ để tạo sự thuận tiện cho người dân. Đồng thời, tăng cường giáo dục và truyền thông từ sớm nhằm nâng cao nhận thức về lợi ích của phương tiện xanh, khuyến khích hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân cũ, lỗi thời.

Hà Nội đang dần hiện lên là một đô thị hiện đại, phát triển bền vững với mạng lưới giao thông xanh ngày càng mở rộng. Với tiến độ triển khai tích cực, Thủ đô được kỳ vọng sẽ sớm hoàn thành mục tiêu xanh hóa giao thông, hướng tới hình mẫu đô thị xanh trong tương lai gần.

Bảo Thoa

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/cu-hich-de-ha-noi-thanh-do-thi-xanh-323516.html