CIO thông báo lệnh bắt giữ Tổng thống bị luận tội Yoon Suk-yeol đã được thực thi vào 10h33 ngày 15/1 (giờ địa phương). Trên thực tế, từ sáng sớm 15/1, cảnh sát Hàn Quốc đã triển khai một lực lượng lớn gồm khoảng hơn 3.200 cảnh sát chống bạo động cùng các nhân viên điều tra để thực hiện lệnh bắt giữ Tổng thống, trong nỗ lực bắt giữ thứ hai liên quan đến việc Tổng thống Yoon Suk-yeol áp đặt thiết quân luật gây tranh cãi hồi tháng trước.
Lệnh bắt giữ này đã được Tòa án quận Tây Seoul đưa ra sau khi nhà lãnh đạo Hàn Quốc không tuân thủ 3 lệnh triệu tập từ các nhà điều tra để tìm hiểu về quyết định áp đặt thiết quân luật gây tranh cãi. Nỗ lực thực hiện lệnh bắt đầu tiên của các nhà điều tra đối với ông Yoon hồi đầu tháng này đã thất bại, do vấp phải sự ngăn cản của lực lượng an ninh bảo vệ tổng thống.
Trong sáng 15/1, khoảng 6.500 người ủng hộ đã tập trung bên ngoài khu nhà Tổng thống, cùng nhiều nghị sĩ đảng cầm quyền tìm cách ngăn chặn điều tra viên tiến vào bên trong. Song cảnh sát đã phát đi cảnh báo rằng bất kỳ nỗ lực ngăn cản việc thực hiện lệnh bắt của tòa án cũng có thể dẫn đến việc bị bắt giữ.
Điều tra viên tiến đến tư dinh Tổng thống Yoon Suk-yeol. Ảnh: Reuters
Đến 11h sáng cùng ngày, CIO xác nhận bắt đầu thẩm vấn Tổng thống Yoon Suk-yeol và cơ quan này có 48 giờ nếu muốn xin lệnh bắt giữ khác, để giam giữ Tổng thống tối đa trong vòng 20 ngày, hoặc không, phải trả tự do. Được biết, trong quá trình thẩm vấn trực tiếp ông Yoon, các nhà điều tra sẽ đặt câu hỏi về các vấn đề như sự chuẩn bị và quy trình đằng sau việc ông đột ngột ban bố thiết quân luật, lệnh của ông yêu cầu quân đội kiểm soát trụ sở Ủy ban Bầu cử Quốc gia và ngăn chặn cuộc bỏ phiếu của quốc hội bác bỏ lệnh thiết quân luật và liệu ông có xem xét các tuyên bố thiết quân luật bổ sung hay không.
CIO nghi ngờ ông Yoon vào thời điểm đó cũng cân nhắc áp đặt một thiết quân luật khác nếu quốc hội bỏ phiếu bãi bỏ lệnh đầu tiên. CIO cũng dự kiến thẩm vấn ông Yoon về cách soạn thảo sắc lệnh thiết quân luật. Sắc lệnh này cấm hoạt động chính trị của quốc hội và các đảng phái, một điều khoản bị phe đối lập và giới phê bình chỉ trích là vi hiến. Trước đó, ngày 14/1, phiên tranh tụng chính thức đầu tiên để xét xử Tổng thống Yoon Suk-yeol đã kết thúc sau 4 phút do ông Yoon vắng mặt.
Theo quyền Chủ tọa Moon Hyung-bae, phiên tòa tiếp theo sẽ diễn ra vào 14 giờ ngày 16/1 và tòa án sẽ tiến hành phiên xét xử bất kể ông Yoon Suk-yeol có mặt hay không, dựa trên các quy định pháp luật hiện hành.
Yonhap đưa tin, trước khi bị bắt giữ, Tổng thống Yoon Suk-yeol đã có tuyên bố công khai với công chúng. Trong thông điệp gửi người dân, ông Yoon cho biết ông chấp hành cuộc điều tra của CIO để tránh xảy ra xung đột giữa các lực lượng thi hành công vụ. Ông Yoon đồng thời lên án việc thực thi lệnh bắt giữ và điều tra với Tổng thống không đúng thẩm quyền, cáo buộc cơ quan thực thi lệnh bắt làm giả tài liệu để lừa dối công chúng. Tổng thống Yoon nhấn mạnh mặc dù biết lệnh bắt giữ là "bất hợp pháp" nhưng ông chấp hành cuộc điều tra. Tuy nhiên, ông không chấp nhận tư cách điều tra của CIO. Trên thực tế, ông Yoon Suk-yeol đã trở thành tổng thống đương nhiệm đầu tiên của Hàn Quốc bị bắt, mặc dù một số người tiền nhiệm của ông đã phải đối mặt với các cáo buộc hình sự và bị bỏ tù sau khi rời nhiệm sở.
Phản ứng sau vụ việc, các đảng phái chính trị lớn ở Hàn Quốc đã bày tỏ quan điểm trái ngược. Chủ tịch Ủy ban khẩn cấp đảng Quyền lực Quốc dân (PPP) cầm quyền cáo buộc CIO bắt giữ Tổng thống bị luận tội là bất hợp pháp và tuyên bố sẽ buộc các quan chức lãnh đạo CIO chịu trách nhiệm trước pháp luật. Lãnh đạo PPP cho rằng vụ bắt giữ ông Yoon Suk-yeol khiến uy tín quốc gia của Hàn Quốc rớt xuống mức thấp nhất và là một bi kịch của trong lịch sử Hiến pháp Hàn Quốc.
Người phát ngôn của đảng PPP Shin Dong Wook cũng nhấn mạnh rằng CIO đã thực hiện việc bắt giữ bất hợp pháp. Trong khi đó, ông Park Chan-dae, lãnh đạo của đảng Dân chủ đối lập chính cho rằng việc bắt giữ Tổng thống bị luận tội Yoon Suk Yeol là bước đầu tiên hướng tới việc khôi phục trật tự hiến pháp, pháp luật. Các nghị sĩ đảng Dân chủ đối lập - lực lượng chiếm đa số trong quốc hội và có vai trò quan trọng trong quyết định luận tội Tổng thống Yoon Suk-yeol cho biết, việc bắt giữ được ông Yoon là bước đi đầu tiên khôi phục nền dân chủ, pháp quyền.
Đáng chú ý, bê bối luận tội Tổng thống Yoon Suk-yeol đã đẩy Hàn Quốc vào khủng hoảng chính trị và xã hội nghiêm trọng. Theo trang tin Asiasentinel.com, Hàn Quốc đang chứng kiến một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc khi Tổng thống hính thức bị bắt giữ để luận tội, tạo nên tình trạng chia rẽ nghiêm trọng trong xã hội và các lực lượng an ninh của nước này. Thách thức trấn an dư luận và đảm bảo phát triển kinh tế cũng là điều mà chính phủ Hàn Quốc sẽ phải đối mặt trong thời gian tới.
Bảo Hân