Ngày 1/8, Cục CSGT đã tổ chức hội nghị trao đổi với các doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường bộ về công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (TTATGT). Đây là lần đầu tiên Cục CSGT tổ chức hội nghị này với sự tham gia của đại diện các phòng nghiệp vụ thuộc Cục CSGT, Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam và hơn 20 doanh nghiệp vận tải trên cả nước. Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình, Cục trưởng Cục CSGT chủ trì hội nghị.
37,1% số vụ tai nạn giao thông liên quan đến phương tiện vận tải
Mở đầu hội nghị, Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình cho biết xe khách chỉ chiếm 2,49% tổng lượng phương tiện giao thông đường bộ nhưng liên quan đến 37,1% số vụ tai nạn giao thông (TNGT) và hơn 40% vụ TNGT có người chết. Về loại xe tải, sơ mi rơ-moóc..., cứ 1,61 vụ TNGT thì có 1 người chết. "Số lượng phương tiện kinh doanh vận tải ít nhưng lại gây ra nhiều vụ TNGT, đây là con số đáng báo động. Làm thế nào để giảm được tai nạn? Các anh chị làm ra tài sản bao nhiêu nhưng xảy ra TNGT thì tiền không còn ý nghĩa gì cả. Vì vậy, các anh, chị hãy nói thẳng, nói hết, chia sẻ và cùng nhau tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động kinh doanh vận tải hành khách; nhìn nhận, đánh giá lại vấn đề quản lý hoạt động kinh doanh vận tải, làm sao để cơ quan chức năng tạo điều kiện tốt nhất, thuận lợi nhất để doanh nghiệp hoạt động, đồng thời có những giải pháp chặt chẽ để ngăn các nguy cơ tiềm ẩn về TNGT hoặc lợi dụng hoạt động vận tải để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật” - Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình nhấn mạnh.
Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình phát biểu tại hội nghị.
Cục trưởng Cục CSGT cho rằng sẽ cùng doanh nghiệp quản lý phương tiện vận tải bằng hệ thống dữ liệu đã được số hóa. Bởi, nếu quản lý bằng công nghệ sẽ có được sự thông suốt giữa cơ quan quản lý Nhà nước và các đơn vị sở hữu phương tiện, người lái.
Thượng tá Tô Quang Minh, Trưởng Phòng Hướng dẫn tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ, đường sắt thông tin, trong 6 tháng qua, toàn quốc đã xảy ra 5 vụ TNGT gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến ô tô kinh doanh vận tải hành khách, làm chết 26 người, bị thương 46 người. Trong 5 vụ TNGT này, có 4 vụ liên quan đến ô tô khách giường nằm.
Các đại biểu dự hội nghị.
Sau 5 ngày thực hiện kế hoạch tổng kiểm tra, kiểm soát phương tiện đường bộ, đường thủy (từ 25/7 đến 31/7), toàn quốc xảy ra 66 vụ TNGT đường bộ liên quan đến xe khách, xe tải, làm 33 người chết, 35 người bị thương. Qua phân tích 5 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng trọng cho thấy, có 4/5 vụ xảy ra vào ban đêm, từ 23h đến 3h sáng hôm sau. “Về đêm, đường vắng, lái xe thường chủ quan, tầm quan sát bị hạn chế, nhất là những đoạn đường cong cua, bị hạn chế quan sát, thiếu biển hiệu, điều kiện thời tiết mưa hoặc sương mù, nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra TNGT. Nguyên nhân chủ yếu do lái xe không giữ khoảng cách an toàn, không làm chủ tốc độ hoặc chạy quá tốc độ quy định, hoặc không chấp hành biển hiệu, biển báo giao thông đường bộ. Đáng chú ý, Công ty TNHH Tân Kim Chi có 2 xe khách xảy ra tai nạn vào tháng 2 và tháng 7, khiến 13 người chết và 22 người bị thương” – Thượng tá Tô Quang Minh cho biết.
Đề xuất xem xét hoạt động của ô tô khách giường nằm
Tại phần trao đổi giữa Cục CSGT với các doanh nghiệp vận tải, ông Vũ Đức Hoàng, Giám đốc Công ty TNHH vận tải Hoàng Long cho biết, công ty là đơn vị đầu tiên đưa hơn 100 ô tô khách giường nằm vào vận hành. Bản chất xe giường nằm là hoán cải từ ô tô 45 chỗ ngồi, muốn giảm TNGT thì cần có lộ trình hạn chế xe giường nằm. Ông Hoàng đề nghị nên cấm chạy xe khách vào khung giờ từ 2h30 - 5h30, tuy nhiên cần có nghiên cứu kỹ và bàn bạc để đi đến thống nhất.
Còn đại diện Công ty TNHH vận tải và du lịch Hải Vân cho biết, xuất phát từ thực tế cũng kinh doanh vận tải bằng ô tô giường nằm, đơn vị đề xuất cần có phân tích cụ thể từng vụ TNGT để tìm ra nguyên nhân từ con người hay phương tiện. "Nếu có quy trình quản lý an toàn chặt chẽ thì vấn đề TNGT ở đây là do con người chứ không phải loại phương tiện", đại diện công ty cho biết. Cũng theo đại diện công ty này, thực tế hiện nay đang tồn tại loại xe giường nằm có cabin đôi, dẫn đến tình trạng xe đăng ký có 22 phòng nhưng chở đến 44 người. "Giường đôi thì phục vụ rất tốt cho tiện ích của hành khách nhưng chỉ có 1 dây an toàn. Nếu xảy ra TNGT thì nguyên nhân tử vong chính do không thắt dây an toàn. Chúng tôi cũng đề nghị lực lượng CSGT tăng cường xử lý vi phạm với hành vi này để phòng ngừa TNGT", đại diện công ty nhấn mạnh.
Một số đại biểu nêu ý kiến tại hội nghị.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, nguyên nhân xảy ra TNGT liên quan đến xe kinh doanh vận tải thời gian qua do nhiều yếu tố. Cần siết chặt hơn việc quản lý các loại phương tiện biển số màu trắng nhưng vẫn lén lút chở khách hay hàng hóa. Đây là loại hình phương tiện gây ảnh hưởng đến các đơn vị kinh doanh vận tải chính thống. "Chúng ta không nên bỏ loại hình phương tiện này mà cần quản lý chặt chẽ, quy định rõ ràng về cung đường nào được chạy xe giường nằm" - đại diện Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cho biết.
Số hóa dữ liệu, quản lý chặt đào tạo, sát hạch GPLX
Nói về quản lý giấy phép lái xe, ông Vũ Đức Hoàng khẳng định, dù đơn vị làm ăn có lãi, nhưng chỉ cần 1 vụ TNGT là công sức cả năm của doanh nghiệp "đổ sông, đổ biển". “Đã có một thời gian dài, cơ quan chức năng buông lỏng quản lý, nên trình độ và nhận thức của tài xế, nhất là tài xế xe khách, xe tải rất hạn chế, đặc biệt là đối tượng có bằng D và bằng E trở lên. Nhiều anh em trình độ hiểu biết pháp luật về an toàn giao thông đường bộ là Zezo. Tôi đề nghị Cục CSGT sát hạch chuẩn, vì chúng tôi cần những tài xế có bằng D, bằng E “xịn sò”, chứ không chỉ có bằng cấp mà không có hiểu biết” – ông Hoàng đề nghị.
Ông Nguyễn Công Hùng, Tổng giám đốc Mai Linh miền Bắc cũng cho hay, việc thiếu công cụ và dữ liệu quản lý đối với xe hợp đồng hoạt động như xe khách tuyến cố định, khiến không chỉ Nhà nước không có công cụ quản lý thuế, mà khiến các doanh nghiệp vận tải tuyến cố định bức xúc. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến tài xế xe khách vi phạm, nhất là vi phạm tốc độ.
Về công nghệ quản lý, ông Hùng cho hay, hiện Mai Linh đã áp dụng công nghệ nhận diện bằng AI, cho phép phát hiện lái xe lạng lách, buồn ngủ, lập tức hệ thống báo về trung tâm, trung tâm xử lý và ngay lập tức dừng hoạt động của phương tiện.
CSGT kiểm tra giấy tờ phương tiện.
Liên quan đến tài xế, ông Nguyễn Công Hùng cho rằng, cần sớm số hóa dữ liệu về tài xế, vừa để bảo vệ doanh nghiệp, vừa nâng cao hiệu quả quản lý: “Ngay đến nghị định 168 về xử phạt, doanh nghiệp có lợi rất nhiều, bởi vì xử phạt nghiêm minh, lái xe nhìn thấy là sợ, không dám vi phạm nữa. Một vụ TNGT thiệt hại hàng trăm triệu, lái xe bỏ trốn, bỏ việc luôn, không ai làm gì được cả, doanh nghiệp tự đi mà giải quyết vì theo quy định là xử lý doanh nghiệp.”
Nói về những thuận lợi và bất cập liên quan đến việc quản lý phương tiện và người lái, ông Nguyễn Công Hùng nêu quan điểm, thời gian qua rất nhiều vụ TNGT đã xảy ra, tuy nhiên các bên liên quan mới quay lại để quy trách nhiệm, tức là chỉ giải quyết hậu quả mà không ngăn chặn ngay từ đầu. "Với loại hình xe khách, hiện không chỉ doanh nghiệp mà cá nhân cũng được kinh doanh vận tải, chỉ có 2-3 xe cũng được kinh doanh, vậy ai sẽ giúp cá nhân đó quản lý, theo dõi về TTATGT của các phương tiện này? Tốt nhất là số hóa dữ liệu, định danh điện tử phù hiệu xe để dễ quản lý như việc quản lý định danh biển số, cần cấm các xe không có phù hiệu hoặc phù hiệu hết hiệu lực không được chạy trên đường" - ông Hùng đề xuất.
Trong khi đó, đại diện hãng xe Hải Vân nhìn nhận, hiện rất nhiều xe ô tô hoạt động tự phát như xe tự ghép, xe chạy "chui", xe không có hợp đồng tuyến cố định vẫn đón khách tràn lan. "Nghị định 168 đã có hình thức xử phạt song tôi cho rằng như vậy chưa đủ răn đe. Tôi đề xuất nâng mức phạt, thậm chí tạm giữ xe để ngăn chặn loại phương tiện này vi phạm", đại diện hãng xe Hải Vân nêu. Chủ doanh nghiệp này cũng đề xuất, Cục CSGT có thể số hóa xe chở khách để quản lý phương tiện trên môi trường điện tử. Thông qua hệ thống camera giám sát trên các tuyến quốc lộ, cao tốc để phát hiện và xử lý các loại phương tiện vi phạm. Đặc biệt, cần quản lý chặt chẽ hơn nữa đối với xe giường nằm, ví dụ như cấp chứng chỉ cho người lái loại xe này, quy định điều kiện nào thì được đi đường đồi núi quanh co, khi nào được tham gia giao thông đường dài…
Phương Thủy