Thông tin từ Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước) cho thấy, trong bối cảnh tình hình tội phạm tài chính - ngân hàng ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là thông qua không gian mạng, Cục đã xây dựng báo cáo phân tích chiến lược liên quan đến gian lận, lừa đảo chiếm đoạt tài sản giai đoạn 2020 - 2024.
Báo cáo được gửi đến một số bộ, ngành liên quan và các đối tượng báo cáo thuộc quản lý của ngân hàng Nhà nước nhằm giúp các đơn vị nhận diện kịp thời các xu hướng phạm tội mới, nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, phát hiện và xử lý tội phạm tài chính.
Cục Phòng, chống rửa tiền “điểm mặt” giao dịch đáng ngờ, thanh tra toàn diện tại các ngân hàng. Ảnh minh họa.
Chỉ rõ các dấu hiệu phổ biến của giao dịch đáng ngờ theo pháp luật phòng, chống rửa tiền có thể liên quan đến gian lận, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, theo Cục Phòng, chống rửa tiền, tài khoản ngân hàng có dấu hiệu liên quan đến hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản như: tài khoản phát sinh nhiều giao dịch chuyển khoản qua Internet Banking, tần suất lớn trong ngày, thời điểm giao dịch bất kể ngày hay đêm; nội dung là một đoạn mã, ký tự, dãy số, nickname theo một cú pháp nhất định.
Hoặc giao dịch có liên quan đến các vụ việc đang được cơ quan công an xem xét, điều tra, thông qua các thông báo, văn bản nghiệp vụ do cơ quan chức năng cung cấp.
Bên cạnh đó, có trường hợp đối tượng sử dụng giấy tờ giả mạo để mở tài khoản hoặc thực hiện giao dịch, bao gồm căn cước công dân, hộ chiếu giả hoặc giả danh người khác. Ngân hàng nhận được điện tra soát từ các tổ chức tín dụng khác, phản ánh có dấu hiệu gian lận, lừa đảo liên quan đến giao dịch hoặc tài khoản cụ thể.
Đối tượng có hành vi thuê, mượn người khác mở tài khoản ngân hàng để sử dụng cho mục đích chuyển tiền, nhận tiền sau khi thực hiện hành vi lừa đảo. Đối tượng giả danh cán bộ cơ quan nhà nước như công an, viện kiểm sát, tòa án để đe dọa, lừa đảo người dân chuyển tiền vào tài khoản do đối tượng kiểm soát.
Giao dịch có liên quan đến các hoạt động kêu gọi đầu tư, góp vốn, đầu tư chứng khoán, hoặc thực hiện “nhiệm vụ online” có dấu hiệu bất thường, không rõ ràng về pháp lý và có đặc điểm giống mô hình lừa đảo đa cấp. Ngoài ra, còn các dấu hiệu khác như: bị hack facebook, email; đối tượng sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản…
Để triển khai hoạt động thanh tra, giám sát trên cơ sở rủi ro về rửa tiền, tài trợ khủng bố áp dụng cho lĩnh vực ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước đã tiếp nhận và triển khai dự án Hỗ trợ kỹ thuật của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Bộ công cụ do IMF hỗ trợ xây dựng đã được lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước phê duyệt với lộ trình dài hạn, được áp dụng để thu thập thông tin của 96 ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.
Bộ công cụ được thử nghiệm từ tháng 4/2023 (giai đoạn 1 với 3 ngân hàng) và tháng 10/2023 (giai đoạn 2 với 10 ngân hàng), trước khi áp dụng cho 96 ngân hàng vào tháng 10 - 11/2024. Đến giai đoạn tháng 12/2024 - 1/2025, Ngân hàng Nhà nước đã hoàn thành chấm điểm, đánh giá rủi ro về phòng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố.
Từ những kết quả thu được, Ngân hàng Nhà nước đã xây dựng Kế hoạch kiểm tra năm 2025, lựa chọn 5 đối tượng báo cáo, trong đó có 3 ngân hàng có mức rủi ro cao hoặc trung bình cao để thực hiện kiểm tra chuyên đề về phòng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố. Đến tháng 8/2025, 01 cuộc kiểm tra liên ngành đã được triển khai do Cục Phòng Chống rửa tiền là đầu mối, 02 cuộc còn lại dự kiến tiến hành trong 4 tháng cuối năm. Thanh tra Ngân hàng Nhà nước cũng đưa nội dung phòng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố vào 7 cuộc thanh tra toàn diện trong năm và đã triển khai một đoàn thanh tra tại 1 ngân hàng tính đến tháng 8/2025./.
Anh Tú