Tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025 (ngày 1/10), bà Tạ Thị Thuận, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Gia Lâm (Hà Nội), nêu rằng Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị nhấn mạnh phát triển xanh, bền vững và khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo, tuần hoàn.
Thực tế, nhiều nông dân rất quan tâm và mong muốn đầu tư làm điện mặt trời mái nhà, sử dụng khí biogas hay các phụ phẩm nông nghiệp để phát điện, vừa tiết kiệm chi phí, vừa bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, chi phí đầu tư ban đầu cao, nguồn năng lượng không ổn định và kiến thức của người nông dân trong lĩnh vực này còn nhiều hạn chế.
Do đó, những người nông dân như bà Thuận muốn biết Nhà nước có những cơ chế, chính sách cụ thể nào hỗ trợ và khuyến khích nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp tham gia đầu tư, phát triển năng lượng tái tạo.
Giải đáp băn khoăn trên, ông Phạm Nguyên Hùng, Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương), cho hay chủ trương của Đảng và Nhà nước là khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, cụ thể là điện mặt trời mái nhà. Điều này không chỉ là chính sách mà còn là một phần của việc vận hành nền kinh tế tuần hoàn hiệu quả.
Những hộ có diện tích mái nhà lớn, lắp điện mặt trời mái nhà không dùng hết có thể bán điện dư thừa, thu tiền về. Ảnh: TL
Chúng ta có thể kết hợp hoạt động chăn nuôi, trồng trọt với mô hình kinh tế tuần hoàn. Ví như, tận dụng chất thải từ nông nghiệp, trang trại để tạo thành khí sinh học (biogas), kết hợp với việc lắp đặt điện mặt trời mái nhà của trang trại để tự sản xuất và cung cấp điện "sạch" cho sinh hoạt và sản xuất, thậm chí bán lại điện dư thừa.
“Nông dân cần tận dụng năng lượng vô hạn thông qua việc lắp đặt điện mặt trời mái nhà để tự tạo ra nguồn điện phục vụ sản xuất. Qua đó góp phần giảm giá thành, tiết kiệm chi phí, đưa nông sản của chúng ta thực sự trở thành sản phẩm xanh”, ông nói.
Đến năm 2030, 50% số hộ gia đình Việt Nam sẽ lắp đặt điện mặt trời mái nhà, giúp bà con tự cung cấp năng lượng, ông Hùng thông tin về mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo.
Theo ông, chính sách đang cho phép bán điện dư thừa trở lại lưới điện. Với các hộ gia đình có diện tích mái nhà lớn, sản lượng điện mặt trời sản xuất ra thường nhiều hơn nhu cầu sử dụng nên có thể bán. Sắp tới sẽ sửa đổi Quyết định 13, trong đó tiếp tục khuyến khích đầu tư điện mặt trời mái nhà theo khu vực.
Việc này thúc đẩy mô hình phát điện phân tán tại hộ gia đình, giảm áp lực đầu tư vào các trung tâm phát điện và đường dây truyền tải như cách làm truyền thống. “Chúng tôi mong muốn các đại biểu nông dân là những người tiêu dùng thông thái, hãy lắp đặt điện mặt trời mái nhà, vì nó mang lại lợi ích tiết kiệm rõ rệt”, ông nhấn mạnh.
Ngoài ra, Cục trưởng Cục Điện lực cũng lưu ý bà con nên cân nhắc lắp đặt thêm hệ thống lưu trữ. Bởi, điện mặt trời không sản xuất được vào buổi tối, trong khi thời điểm tiêu thụ điện nhiều nhất thường từ 18h đến 22h hằng ngày.
Tháng 11 tới, Bộ Công Thương dự kiến ban hành quyết định hỗ trợ về kinh tế và kỹ thuật cho điện mặt trời mái nhà. Trong đó, đề xuất hộ dân được vay vốn ngân hàng chính sách trong 3 năm với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ từ 2-3 triệu đồng chi phí lắp đặt.
Các trang trại kết hợp chăn nuôi, sản xuất thực phẩm đầu tư lắp đặt điện mái nhà cũng sẽ được hưởng các chính sách hỗ trợ này, ông Hùng cho hay.
Về thắc mắc tại sao điện mặt trời mái nhà cần phải thông báo/đăng ký, ông Hùng nói rằng việc này để đảm bảo chất lượng điện và sự ổn định của lưới điện chung. Do vậy, yêu cầu các dự án lớn phải đăng ký, dự án nhỏ phải thông báo.
Đây là điều cực kỳ cần thiết không chỉ vì quản lý vận hành hệ thống điện quốc gia, mà còn để thống kê công suất nguồn phân tán cho quy hoạch và dự báo phụ tải; đảm bảo an toàn kỹ thuật và phòng cháy chữa cháy, đặc biệt với hệ thống có lưu trữ - BESS.
Bộ Công Thương dự tính, với khoảng 14 triệu hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, tổng mức hỗ trợ trực tiếp giai đoạn 2025-2030 có thể lên tới 42.000 tỷ đồng. Đây sẽ là cú hích lớn để nông dân, hợp tác xã mạnh dạn đầu tư, vừa giảm chi phí sản xuất vừa góp phần xây dựng nền nông nghiệp xanh.
Tâm An