Một cụm các nhà đầu tư, công ty điện gió trên địa bàn tỉnh Quảng Trị vừa có văn bản kiến nghị gửi đến Bộ Công Thương, UBND tỉnh Quảng Trị, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (NSMO) về tình trạng bị cắt giảm công suất phát điện ở mức độ lớn và kéo dài, đẩy các doanh nghiệp đến bờ vực khó khăn tài chính, thậm chí có nguy cơ phá sản.
Cụm các công ty điện gió bao gồm: Công ty CP Điện gió Khe Sanh, Công ty CP Điện gió Hướng Linh 7, Công ty CP Điện gió Hướng Linh 8, Công ty CP Điện gió Phong Huy, Công ty CP Điện gió Phong Nguyên và Công ty CP Điện gió Liên Lập.
Theo nội dung văn bản, các doanh nghiệp điện gió tại Quảng Trị đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tồn tại và phát triển.
Các nhà đầu tư và công ty cho biết, những dự án điện gió tại Quảng Trị đã được nỗ lực hoàn thành trước ngày 31/10/2021 trong điều kiện triển khai hết sức khó khăn. Sau 4 năm vận hành, nhiều dự án đã bắt đầu phát sinh các vấn đề hư hỏng thiết bị, làm gia tăng chi phí sửa chữa và ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính ban đầu.
Theo tính toán, thời gian thu hồi vốn của một dự án điện gió cần ít nhất 12-15 năm. Tuy nhiên, sau 4 năm hoạt động, các doanh nghiệp mới chỉ trả được một phần nhỏ nợ gốc và lãi vay ngân hàng. Tổng thu nhập của dự án, sau khi trừ các chi phí, còn lại không đáng kể.
Một khó khăn lớn khác là chi phí vận hành, bảo trì (O&M) rất cao do phải sử dụng công nghệ mới, nhập khẩu thiết bị và thuê chuyên gia nước ngoài. "Việc vận hành sửa chữa, bảo dưỡng thường xuyên và thay thế linh kiện phải nhập khẩu và do chuyên gia nước ngoài thực hiện, phải sử dụng những máy móc, thiết bị đặc biệt nên rất tốn kém," văn bản nêu rõ.
Dự án Nhà máy điện gió Amaccao Quảng Trị 1 của CTCP Điện gió Khe Sanh.
Tuổi thọ trung bình của tuabin gió chỉ khoảng 15 năm, nhưng từ năm thứ 4 trở đi đã phải bắt đầu sửa chữa, thay thế các bộ phận quan trọng như hộp số, cánh... Tại Quảng Trị, đã có dự án phải chi hàng triệu đô la để sửa chữa, thay thế cho mỗi tuabin. Điều này khiến cho bài toán lợi nhuận của các nhà đầu tư trở nên vô cùng mong manh.
Vấn đề nghiêm trọng nhất hiện nay là tình trạng cắt giảm công suất phát điện. Giai đoạn từ tháng 10 đến tháng 2 năm sau là mùa gió tốt nhất, chiếm 70-80% tổng sản lượng cả năm. Tuy nhiên, từ cuối tháng 9/2025 đến nay, các nhà máy điện gió (NMĐG) tại Quảng Trị liên tục bị cắt giảm công suất khả dụng, trung bình từ 20-90%, thậm chí có thời điểm cắt đến 99%. Đây là điều chưa từng xảy ra trước đó.
Thống kê chỉ trong tháng 10/2025 (tính đến ngày 27/10), các dự án đã bị cắt giảm khoảng 50% công suất khả dụng, tương đương mức sụt giảm 5% doanh thu của cả năm. Các doanh nghiệp cảnh báo, nếu tình trạng này tiếp diễn trong tháng 11 và 12, doanh thu cả năm 2025 có thể sụt giảm từ 10-20%.
Trong khi đó, lợi nhuận định mức của các dự án chỉ dao động từ 5-10% trên tổng doanh thu, thậm chí có dự án không đến 5%.
"Nếu việc cắt giảm công suất tiếp tục kéo dài, sụt giảm doanh thu (10-20%) sẽ lớn hơn lợi nhuận định mức (5-10%), hiệu quả dự án sẽ giảm nghiêm trọng và chúng tôi sẽ không có khả năng trả nợ gốc lẫn lãi cho ngân hàng... Nguy cơ đổ vỡ tài chính, thậm chí phá sản là hoàn toàn có thể xảy ra", các doanh nghiệp bày tỏ lo lắng.
Trước tình hình trên, cụm các NMĐG tại Quảng Trị đã đưa ra 4 kiến nghị chính. Thứ nhất, đề nghị xem xét các giải pháp hạn chế cắt giảm, nếu bắt buộc phải cắt, chỉ nên duy trì ở mức tương đương các năm trước. Cụ thể, đề xuất mức cắt giảm chỉ từ 2-5% trong mùa gió tốt (tháng 10 đến tháng 2) để doanh nghiệp đảm bảo kế hoạch trả nợ và thu hồi vốn.
Thứ 2, nghiên cứu các giải pháp như mở rộng hệ thống lưới điện, tối ưu hóa nguồn cung, cải thiện hạ tầng truyền tải để giảm thiểu tình trạng quá tải và cắt giảm.
Thứ 3, bảo đảm công bằng, minh bạch. Trong trường hợp phải cắt giảm, đề nghị EVN và NSMO công khai, minh bạch thông tin về thời gian, công suất cắt giảm đối với tất cả các loại hình nhà máy điện (nhà nước, tư nhân, thủy điện, điện mặt trời...). Đồng thời, công bố sớm các kịch bản điều phối để doanh nghiệp chủ động trong sản xuất.
Thứ 4, kiến nghị Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng việc cho phép triển khai thêm các dự án năng lượng tái tạo mới trong bối cảnh các nhà máy hiện hữu liên tục bị cắt giảm. Việc này không chỉ gây lãng phí nguồn lực xã hội mà còn làm suy giảm niềm tin của các nhà đầu tư.
Thu An