Củng cố nền móng thể chế cho tăng trưởng xanh, phát triển bền vững

11 giờ trướcBài gốc

Nhìn thẳng thực tế để rõ các tồn tại, bất cập

Có lẽ chưa bao giờ vấn đề môi trường lại trở nên cấp bách và nhận được sự quan tâm sâu sắc của xã hội như hiện nay. Dù Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đi vào cuộc sống với nhiều tư duy đổi mới, mang tính đột phá song thực tiễn thi hành vẫn còn không ít bất cập. Các vấn đề ô nhiễm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân sinh vẫn diễn biến phức tạp.

Chính vì vậy, phiên thảo luận toàn thể về kết quả giám sát được cử tri coi là cơ hội để Quốc hội, với vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, làm rõ thực trạng và đề ra phương hướng cho một trong những trụ cột quan trọng nhất của phát triển bền vững. Cử tri Nguyễn Văn Nam (phường Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, trước đó đã theo dõi và biết rằng Quốc hội đã có quá trình giám sát thực tế rất quyết liệt. Báo cáo của Chính phủ cũng chỉ rõ: ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn ngày càng gay gắt; ô nhiễm nước mặt chưa được giải quyết triệt để; tỷ lệ nước thải sinh hoạt được thu gom, xử lý còn thấp và rác thải vẫn chủ yếu là chôn lấp...

Phiên thảo luận Báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành. Ảnh: Quang Khánh

Từ thực tế trên, cử tri mong muốn, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương có câu trả lời cho câu hỏi: tại sao các chính sách mới và được kỳ vọng cao, như: phân loại chất thải rắn tại nguồn; trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất trong thu gom, tái chế rác thải phát sinh từ sản phẩm của mình... lại chưa đạt hiệu quả như mong đợi?

Một vấn đề khác được nhiều cử tri đánh giá cao là Quốc hội đã “mổ xẻ” sâu về các "điểm nghẽn" thể chế. “Luật đã có nhưng tại sao thực thi vẫn vướng?” - câu trả lời cho thực tế này đã có khi Báo cáo của Đoàn giám sát và Chính phủ đều đánh giá, việc ban hành các văn bản hướng dẫn luật, nhất là ở các địa phương còn chậm. Quan trọng hơn, các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn cho kinh tế tuần hoàn vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, chưa theo kịp công nghệ.

Hay như chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương, nhất là cấp xã thực hiện nhiệm vụ quản lý về môi trường trong bối cảnh vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay. Cử tri Hoàng Anh Tuấn (cán bộ hưu trí tại TP. Hồ Chí Minh) phân tích: việc phân cấp là hết sức cần thiết nhưng phải đi kèm với tăng cường nguồn lực và năng lực. Cấp xã, phường sẽ rất khó đảm đương hết các nhiệm vụ phức tạp về quản lý môi trường nếu không được bố trí nhân lực, trang thiết bị, nguồn lực tương xứng. Cử tri mong rằng, thông qua chuyên đề giám sát này, Chính phủ phải có giải pháp khẩn trương tăng cường năng lực cho cấp xã, phường để tránh xảy ra quá tải và giảm hiệu lực thực thi chính sách.

Kỳ vọng được đáp ứng qua các phát biểu tâm huyết

Theo dõi phiên thảo luận trực tiếp hôm qua tại Hội trường Diên Hồng, điều khiến đông đảo cử tri cả nước ấn tượng và tâm đắc nhất chính là không khí làm việc nghiêm túc, thẳng thắn, đầy trách nhiệm. Các đại biểu đã "điểm danh" đúng những vấn đề môi trường "nóng", những bất cập nổi cộm người dân đang phải đối diện hàng ngày.

Bức xúc về rác thải, đặc biệt là tình trạng chôn lấp truyền thống lạc hậu là một trong những nội dung được cử tri hết sức quan tâm. Nhiều cử tri đánh giá cao khi nhiều đại biểu khi cùng nhấn mạnh về yêu cầu cấp thiết hiện nay là phải nghiên cứu, áp dụng công nghệ xử lý chất thải hiện đại, thân thiện với môi trường để thay thế chôn lấp.

Nhưng cử tri cũng thấy rõ, các giải pháp sẽ khó có thể triển khai khi câu hỏi về nguồn lực để thay đổi công nghệ, xây dựng hạ tầng chưa có câu trả lời. Trong phiên thảo luận hôm qua, điều cử tri băn khoăn đã được giải đáp khi các đại biểu trực diện vào "điểm nghẽn" này bằng đề nghị phải có chính sách khuyến khích, thúc đẩy xã hội hóa. Theo cử tri Vũ Thanh Long (xã Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ), nếu gỡ được “nút thắt” về cơ chế để thu hút đầu tư tư nhân, có chính sách ưu đãi rõ ràng, minh bạch, không chỉ doanh nghiệp trong nước mà cả doanh nghiệp nước ngoài cũng sẽ đầu tư vào xử lý rác.

Cử tri một số địa phương cũng cho rằng, trách nhiệm của đại biểu còn thể hiện ở việc đề xuất giải pháp đồng bộ. Từ việc yêu cầu sớm áp dụng "thu phí theo lượng rác phát sinh" nhằm bảo đảm công bằng, đến việc “xử lý nghiêm các cơ sở gây ô nhiễm kéo dài”. Đặc biệt, việc đại biểu đi sâu vào năng lực quản lý ở cơ sở đã chạm đúng nỗi băn khoăn lớn nhất của cử tri về tính khả thi của luật pháp.

"Đề nghị của đại biểu về việc phải rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm và gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát là mấu chốt", ông Hoàng Anh Tuấn (cán bộ hưu trí TP. Hồ Chí Minh) phân tích. Đồng thời, nhấn mạnh: đây là tiếng nói trách nhiệm, chứa đựng trong đó yêu cầu cấp thiết là củng cố bộ máy thực thi ở cấp gần dân nhất. Có như vậy, các quy định của pháp luật mới thực sự đi vào cuộc sống.

Kỳ vọng một nghị quyết giám sát "đủ sức nặng"

Từ việc "bắt bệnh" tại nghị trường và sự đồng điệu sâu sắc giữa các đại biểu với tiếng nói cử tri, người dân mong muốn Quốc hội sẽ "kê đơn thuốc" đủ mạnh thông qua một nghị quyết giám sát với các giải pháp khả thi. Cử tri đồng tình cao với đề xuất cần ưu tiên nguồn lực đầu tư từ ngân sách, kết hợp huy động xã hội hóa cho các công trình hạ tầng môi trường thiết yếu. Cử tri kỳ vọng Quốc hội sẽ thúc đẩy Chính phủ sớm cho phép triển khai một Chương trình mục tiêu quốc gia về Bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, tập trung xử lý nước thải đô thị, hạ tầng xử lý rác thải và phục hồi các lưu vực sông.

Cùng với đó, cử tri mong đợi Quốc hội yêu cầu Chính phủ khẩn trương rà soát, sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường ngay trong năm 2026; đồng thời, ban hành đồng bộ các quy chuẩn kỹ thuật về môi trường, bảo đảm tương đương các nước phát triển. Đặc biệt, phải hoàn thiện các định mức, đơn giá để nguyên tắc "người gây ô nhiễm phải trả tiền" thực sự đi vào cuộc sống.

Một trong những giải pháp đột phá cử tri chờ đợi là việc thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Với sự vào cuộc của Quốc hội, tinh thần trách nhiệm, nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, vấn đề môi trường sẽ được đặt ở vị trí trung tâm, ngang hàng với kinh tế và xã hội.

Cuối cùng, điều cử tri quan tâm, kỳ vọng sẽ chắc chắn sẽ không chỉ dừng lại ở một phiên thảo luận sôi nổi, mà còn là hành động quyết liệt sau đó để bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Phiên thảo luận tại hội trường hôm qua là diễn đàn thu nhận những đóng góp tâm huyết, để Quốc hội tiếp tục củng cố vững chắc nền móng thể chế, tạo đột phá cho công cuộc chuyển đổi hướng tới một nền kinh tế xanh, công bằng và có trách nhiệm với thế hệ tương lai. Đó cũng là con đường để Việt Nam phát triển thịnh vượng, bền vững trong kỷ nguyên mới. Cử tri cả nước đang dõi theo và chờ đợi những quyết sách từ nghị trường Quốc hội.

Tuấn Nguyên

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/cung-co-nen-mong-the-che-cho-tang-truong-xanh-phat-trien-ben-vung-10393388.html