Cuộc cách mạng thay đổi tư duy và diện mạo nông thôn Việt Nam

2 giờ trướcBài gốc

Chuyển đổi tư duy, nâng cao chất lượng cuộc sống

Chương trình Mục tiêu Quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 khởi động trong bối cảnh yêu cầu phát triển nông thôn đã thay đổi mạnh mẽ. Không chỉ còn là câu chuyện làm đường, làm trường, “xóa trắng” hạ tầng, chương trình bước sang giai đoạn thứ hai - giai đoạn nâng chất, tập trung vào tư duy phát triển, môi trường sống, sinh kế bền vững và vai trò chủ thể của người dân.

Để đáp ứng yêu cầu này, hệ thống chính sách được Trung ương ban hành đồng bộ và đầy đủ hơn bao giờ hết. Trong vòng 5 năm, hơn 154 văn bản từ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng và các bộ, ngành đã định hình bộ khung pháp lý mới cho nông thôn Việt Nam. Đáng chú ý là Nghị quyết 19-NQ/TW (2022) và Quyết định 263/QĐ-TTg, tạo nền tảng chiến lược cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong thời kỳ mới.

(Ảnh minh họa)

Điểm khác biệt lớn nhất của giai đoạn 2021–2025 là sự chuyển đổi tư duy từ “đầu tư để đạt chuẩn” sang “đầu tư để nâng chất và phát triển bền vững”. Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới được thiết kế theo hướng tiệm cận quốc tế, nhấn mạnh môi trường, văn hóa, chuyển đổi số, an ninh cộng đồng, những yếu tố tạo nên chất lượng sống chứ không chỉ là hạ tầng.

Đặc biệt, người dân được đặt vào vị trí trung tâm. Họ không chỉ thụ hưởng kết quả mà đóng vai trò chủ thể: hiến đất mở đường, góp công xây dựng, tham gia giám sát các công trình và tự quản lý sau đầu tư. Đây cũng là lý do hình thành hàng loạt mô hình mới như “làng xanh”, “xã thông minh”, du lịch nông thôn hay các mô hình OCOP đặc trưng địa phương.

Cùng với đó, bộ máy điều hành được kiện toàn theo hướng chuyên nghiệp và xuyên suốt. Ban Chỉ đạo Trung ương thống nhất cả 3 chương trình MTQG do Phó thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban, tạo sự đồng bộ trong chỉ đạo. Ở địa phương, 100% tỉnh, huyện, xã đã kiện toàn Ban Chỉ đạo, Ban Quản lý và Ban Giám sát cộng đồng. Sự vào cuộc từ Trung ương tới cơ sở giúp quá trình triển khai tránh chồng chéo, bảo đảm tính thông suốt.

Nguồn lực huy động cho chương trình đạt quy mô chưa từng có: 3,7 triệu tỷ đồng, trong đó vốn tín dụng chiếm tỷ trọng chủ đạo (60,8%). Đặc biệt, đóng góp của người dân đạt tới 813.995 tỷ đồng, khẳng định rõ mô hình phát triển mới "Nhà nước kiến tạo, người dân làm chủ và cộng đồng cùng hưởng lợi".

Nhiều mô hình, sáng kiến mới

Ông Trần Xuân Hiền, Phó vụ trưởng Vụ Công tác Thanh niên và Bình đẳng giới (Bộ Nội vụ) cho biết, chương trình đã mang lại những thay đổi rõ rệt cả về đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, đặc biệt ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và khu vực khó khăn. Hệ thống cơ sở vật chất nông thôn, từ giao thông đến các công trình công cộng như trường học, trạm y tế, đã được cải thiện đáng kể, góp phần xóa đói giảm nghèo và nâng cao chất lượng sống.

Điều đó thể hiện qua các con số: 97,3% xã đạt tiêu chí quy hoạch, bảo đảm định hướng phát triển lâu dài. 87,3% xã đạt tiêu chí giao thông, hạ tầng đi lại được cải thiện rõ rệt. 99,7% hộ nông thôn có điện lưới quốc gia, đưa Việt Nam vào nhóm nước có tỷ lệ tiếp cận điện năng cao nhất khu vực. 149 mô hình, sáng kiến nông thôn mới được tổng kết, phổ biến toàn quốc, từ “làng xanh” đến “xã thông minh”. Tỷ lệ hài lòng của người dân tại các xã đạt chuẩn NTM đạt 95 - 100%, phản ánh niềm tin xã hội gia tăng…

TS. Phạm Ngọc Toàn, Giám đốc Trung tâm thông tin, phân tích, dự báo chiến lược và dịch vụ công khẳng định, chương trình xây dựng nông thôn mới đã tạo ra sự chuyển biến từ số lượng sang chất lượng, với việc trao quyền cho người dân tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng và giám sát.

Người dân không chỉ thụ hưởng mà còn đồng hành, cùng xây dựng và giám sát các dự án, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Đặc biệt, chương trình đã thúc đẩy chuyển đổi số ở nông thôn, giúp người dân tiếp cận dịch vụ công dễ dàng hơn, từ đó nâng cao hiệu quả quản trị địa phương.

Theo ông Toàn, sự chuyển đổi này được thể hiện rõ qua các mô hình thành công như phát triển nông nghiệp gắn với du lịch bền vững, tiêu biểu là chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Các mô hình này không chỉ đa dạng hóa nguồn thu mà còn tạo việc làm và nâng cao giá trị kinh tế cho người dân.

Bên cạnh đó còn có một số mô hình tiêu biểu khác, như mô hình lịch sử - văn hóa ở Ninh Bình, hay hệ thống giao thông và thông tin ở Đồng Tháp, Đồng Nai... Những mô hình này đã được lan tỏa và nhân rộng, tạo hiệu ứng tích cực trên cả nước. “Trước đây, nhà nước làm, nhân dân tham gia. Giai đoạn sau, nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ. Sự thay đổi này đã tạo ra động lực bền vững cho chương trình”, ông Toàn nhấn mạnh.

Bảo An

Nguồn TCDN : https://taichinhdoanhnghiep.net.vn/cuoc-cach-mang-thay-doi-tu-duy-va-dien-mao-nong-thon-viet-nam-d63182.html