Cuộc chiến Nga-Ukraine: Góc nhìn đối lập về hòa bình

10 giờ trướcBài gốc

Theo Washington Post, dù có những tín hiệu về khả năng đàm phán, hai quốc gia vẫn có lập trường khác biệt đáng kể về những điều kiện để đạt được một thỏa thuận chấm dứt xung đột. Những khác biệt này không chỉ phản ánh qua các tuyên bố chính trị mà còn thể hiện rõ trên thực địa các vùng lãnh thổ đang tranh chấp.

Lực lượng Ukraine tại khu vực Donetsk - Ảnh: Reuters

Mẫu thuẫn cốt lõi

Tại Washington, chính quyền Mỹ đang tìm cách thúc đẩy các cuộc đàm phán để kết thúc cuộc chiến. Tuy nhiên, một rào cản lớn xuất hiện khi Nga và Ukraine không có sự đồng thuận về phạm vi và nội dung của các cuộc thảo luận.

Thông báo gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump về cuộc trò chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khiến Kyiv và các đồng minh châu Âu lo ngại rằng một thỏa thuận có thể được vạch ra giữa hai bên mà không có sự tham gia của Ukraine. Điều này làm dấy lên những câu hỏi về cách thức diễn ra các cuộc đàm phán và mức độ ảnh hưởng của Ukraine trong tiến trình hòa bình.

Hiện tại, cuộc chiến đang diễn ra trên một chiến tuyến dài khoảng hơn 960km, và mỗi bên có những lợi ích chiến lược riêng trong bất kỳ thỏa thuận nào có thể được thiết lập. Trong bối cảnh đó, điều quan trọng là xem xét những gì mỗi bên mong muốn và điều kiện họ đặt ra để tiến tới hòa bình.

Lập trường của Ukraine

Ukraine đã tuyên bố rõ ràng rằng họ chỉ chấp nhận hòa bình khi toàn bộ lãnh thổ có chủ quyền của họ được khôi phục. Quan điểm này dựa trên biên giới của Ukraine vào thời điểm nước này tuyên bố độc lập khỏi Liên Xô năm 1991, bao gồm cả các khu vực Crimea, Donetsk và Luhansk, vốn bị Nga kiểm soát từ năm 2014.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng nhấn mạnh rằng Kyiv sẽ không công nhận bất kỳ phần lãnh thổ nào do Nga chiếm đóng là thuộc về Nga. Phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich hôm 15.2, ông khẳng định: "Về mặt pháp lý, chúng tôi sẽ không bao giờ công nhận những vùng lãnh thổ bị kiểm soát là một phần của Nga hay bất kỳ quốc gia nào khác. Đây là lãnh thổ của Ukraine, và đây là 'lằn ranh đỏ' của chúng tôi".

Bên cạnh yêu cầu về chủ quyền lãnh thổ, Ukraine cũng tìm kiếm sự bảo đảm an ninh mạnh mẽ từ các đồng minh phương Tây. Quốc gia này đã nhiều lần bày tỏ mong muốn gia nhập NATO để nhận được sự bảo vệ tập thể theo Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương. Tuy nhiên, triển vọng này đang gặp trở ngại, và trong trường hợp NATO không chấp nhận tư cách thành viên của Ukraine, Kyiv mong muốn đạt được các thỏa thuận an ninh song phương nhằm đảm bảo khả năng phòng thủ của mình.

Mặc dù vậy, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth gần đây đã phát biểu rằng Ukraine không nên kỳ vọng vào việc gia nhập NATO hoặc có thể đòi lại toàn bộ lãnh thổ trước năm 2014. Điều này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ phía Ukraine, khi nhiều quan chức lo ngại rằng một số đòn bẩy quan trọng của Kyiv trên bàn đàm phán có thể bị mất đi, tạo lợi thế cho Nga.

Quan điểm của Nga

Trái ngược với Ukraine, Nga khẳng định rằng những vùng lãnh thổ đã kiểm soát sẽ vẫn nằm trong sự kiểm soát của họ. Thậm chí, Moscow còn muốn mở rộng phạm vi lãnh thổ các khu vực đặc biệt là Kherson, Donetsk, Zaporizhzhia và Luhansk.

Nga đã sáp nhập Crimea vào năm 2014 và coi đây là một phần lãnh thổ không thể thương lượng. Trong khi đó, cuộc chiến năm 2022 đã giúp Nga mở rộng sự kiểm soát của mình ở miền đông Ukraine, đặc biệt tại Luhansk và Donetsk. Moscow nhấn mạnh rằng họ sẽ không đàm phán về bất kỳ phần lãnh thổ nào của Nga, kể cả vùng Kursk, nơi Ukraine đã thực hiện các cuộc phản công trong năm 2024.

Điện Kremlin cũng từ chối mọi đề xuất về việc trao đổi lãnh thổ. Phát ngôn viên Dmitry Peskov tuyên bố: "Nga chưa bao giờ thảo luận và sẽ không bao giờ thảo luận về việc trao đổi lãnh thổ của mình". Điều này đồng nghĩa với việc Nga có thể sử dụng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào để củng cố vị thế và tiếp tục chiến lược lâu dài nhằm kiểm soát thêm lãnh thổ Ukraine.

Vai trò của Mỹ

Mỹ là một bên có ảnh hưởng lớn trong cuộc xung đột này, với việc cung cấp viện trợ quân sự và hỗ trợ chính trị cho Ukraine. Tổng thống Donald Trump đã cam kết rằng ông sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến khi đắc cử, nhưng chiến lược cụ thể vẫn chưa rõ ràng.

Một trong những yếu tố quan trọng mà Mỹ quan tâm là các nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine, bao gồm lithium, titan và uranium. Nhiều trong số các mỏ này vẫn nằm trong quyền kiểm soát của Ukraine, nhưng một số đã do Nga kiểm soát.

Ông Trump đầu tháng 2 đã đề xuất một thỏa thuận theo đó Ukraine sẽ cung cấp quyền tiếp cận tài nguyên của họ để đổi lấy sự hỗ trợ tiếp tục từ Mỹ. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng cho rằng một thỏa thuận khoáng sản có thể là một "lá chắn an ninh" cho Ukraine sau chiến tranh.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X vào ngày 14.2, phóng viên Rogin của tờ Washington Post tiết lộ rằng nhiều nhà lập pháp tại Munich đã chia sẻ với ông về nội dung cuộc gặp giữa phái đoàn quốc hội Mỹ và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Theo đó, phía Mỹ đã đề xuất một văn bản yêu cầu Ukraine trao quyền khai thác 50% trữ lượng khoáng sản trong tương lai cho Mỹ, nhưng ông Zelensky đã từ chối ký một cách lịch sự.

Hãng tin Reuters cũng trích dẫn nguồn tin từ các thành viên ẩn danh trong phái đoàn Ukraine tại Hội nghị An ninh Munich, xác nhận nội dung tương tự. Theo nguồn tin này, cuộc họp giữa Tổng thống Zelensky và nhóm các nhà lập pháp lưỡng đảng Mỹ kéo dài khoảng 90 phút.

Triển vọng hòa bình

Dù có nhiều đề xuất về đàm phán, con đường dẫn đến hòa bình vẫn còn xa vời. Ukraine yêu cầu toàn bộ lãnh thổ bị chiếm đóng được trả lại, trong khi Nga không có ý định từ bỏ những vùng đất họ đã kiểm soát. Trong khi đó, Mỹ và phương Tây đứng trước bài toán cân bằng giữa việc tiếp tục hỗ trợ Ukraine và tìm kiếm một giải pháp chấm dứt chiến tranh.

Nếu không có sự nhượng bộ từ cả hai phía, các cuộc đàm phán hòa bình sẽ rất khó đạt được kết quả khả quan. Điều này khiến viễn cảnh về một cuộc xung đột kéo dài trở nên ngày càng rõ rệt, với các bên đều tìm cách củng cố vị thế của mình trên chiến trường trước khi tiến tới bàn đàm phán.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/cuoc-chien-nga-ukraine-goc-nhin-doi-lap-ve-hoa-binh-229343.html