Cuộc chiến tình báo trong bóng tối giữa Iran và Israel

3 giờ trướcBài gốc

Một người đàn ông Iran đi ngang qua một biểu ngữ chống Israel có in hình ảnh tên lửa trên bản đồ Iran. Ảnh: EPA

Theo Al Jazeera, vụ ông Rahman làm rò rỉ thông tin về kế hoạch của Israel đã tiết lộ một phần quá trình hoạt động phức tạp giữa các cơ quan tình báo của Iran, Israel và Mỹ vốn là những tổ chức đã góp phần định hình xung đột hiện nay.

Các vụ bắt giữ gián điệp

Vào cuối tháng 10, cơ quan an ninh nội địa của Israel Shin Bet tuyên bố đã bắt giữ 7 công dân Israel sống tại Đông Jerusalem vì nghi ngờ hoạt động gián điệp cho Iran.

Một ngày trước đó, 7 công dân Israel khác ở Haifa cũng đã bị bắt vì bị cáo buộc hỗ trợ Bộ Tình báo Iran trong thời chiến.

Nguồn tin cảnh sát Israel xác nhận rằng có nhiều nhóm bị nghi là làm việc cho Iran.

Đây không phải là điều mới mẻ. Vào tháng 9, một doanh nhân Israel 73 tuổi tên là Moti Maman cũng bị Shin Bet và cảnh sát Israel buộc tội hợp tác với tình báo Iran. Cụ thể là tình báo Iran đã đưa ra đề nghị với ông này là ám sát Thủ tướng Benjamin Netanyahu và các nhân vật chính trị khác để nhận khoản tiền trả trước 1 triệu USD.

Ngược lại, Iran đã bắt giữ nhiều công dân của mình trong thời gian diễn ra cuộc chiến của Israel ở Gaza, cáo buộc họ hợp tác với cơ quan tình báo Israel là Mossad.

Vào tháng 12/2023, Iran đã hành quyết ba người đàn ông và một phụ nữ bị buộc tội làm việc cho Mossad ở Iran và thực hiện các hành vi như phá hoại, bắt cóc các quan chức an ninh Iran.

Vào tháng 9, sau khi Israel thực hiện các cuộc tấn công nhắm vào hệ thống liên lạc của Hezbollah, một lực lượng thân Iran, Iran đã tuyên bố bắt giữ 12 công dân bị cáo buộc hợp tác với Israel và lên kế hoạch tấn công.

Gián điệp trong thế giới đang thay đổi

Mặc dù các thiết bị điện tử, giám sát và theo dõi mạng xã hội đã trở thành công cụ tình báo quý giá, nhưng thông tin tình báo từ con người vẫn là chìa khóa trong thu thập thông tin cũng như xác định mục tiêu quân sự.

Ông Sina Toossi, thành viên cấp cao tại Trung tâm Chính sách Quốc tế, nhận định: “Thông tin tình báo từ con người đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến bí mật liên tục giữa Israel và Iran. Cả hai quốc gia đều tích cực tham gia thu thập thông tin tình báo thông qua các hoạt động gián điệp và phản gián để có thông tin cho các tính toán chiến lược”.

Những người Israel bị bắt giữ tại Haifa bị cáo buộc đã thực hiện 600 đến 700 nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo cho Iran trong hai năm, bao gồm cả việc nhắm mục tiêu một quan chức cấp cao. Thu thập thông tin về quan chức này có lẽ là để ám sát, tương tự như các vụ Israel ám sát các nhân vật cấp cao như thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh ở Iran hồi tháng 7.

Ông Toossi cho biết: “Ở Iran, Israel đã chứng minh khả năng thông qua một loạt vụ ám sát và phá hoại lớn, thường được cho là do Mossad thực hiện. Ngược lại, Iran đã nỗ lực thiết lập mạng lưới tình báo con người tại Israel, điều được minh chứng qua các vụ bắt giữ gần đây”.

Thay đổi cục diện

Theo nhà phân tích quốc phòng Hamze Attar, Israel, vốn là một xã hội nhỏ và đồng nhất, từ lâu đã được coi là gần như bất khả xâm phạm đối với các cơ quan tình báo nước ngoài.

Tuy nhiên, căng thẳng từ cuộc xung đột hiện tại, sự trỗi dậy của phe cực hữu và những chia rẽ sâu sắc xung quanh cải cách tư pháp năm 2023 do Thủ tướng Benjamin Netanyahu khởi xướng đã làm bật lên những rạn nứt trong xã hội Israel, dẫn đến thay đổi cơ bản.

Theo các nhà phân tích, tình báo Iran đang lợi dụng chính những chia rẽ này.

Nhóm đầu tiên trong số 14 điệp viên bị bắt giữ tại Haifa đã di cư từ Azerbaijan đến Israel cách đây 10 năm, còn nhóm thứ hai là người Israel gốc Arab và do đó, họ không thuộc những nhóm chính thống trong xã hội Israel.

Theo ông Attar, điều này rất quan trọng. Ông nói: “Israel từ trước đến nay được xem như một quốc gia có bản sắc thống nhất, nơi mà mọi người được dạy từ nhỏ rằng họ luôn bị các nước Arab láng giềng đe dọa. Nếu Iran có thể khiến hai nhóm này hành động vì lợi ích của mình, thì họ có thể khiến nhiều nhóm khác làm điều tương tự”.

Cuộc chơi lớn

Nỗ lực thâm nhập xã hội Israel của Iran chỉ mới được hé lộ gần đây, trong khi từ lâu đã có nhiều thông tin về việc Israel sử dụng tình báo bí mật để đối phó với Iran.

Israel đã lợi dụng quy mô dân số lớn của Iran - quốc gia có dân số đông hơn khoảng 9,5 lần Israel, cùng chia rẽ xã hội và chính trị trong nước.

Ông Ahron Bregman thuộc Khoa Nghiên cứu Chiến tranh tại Đại học King’s College London nhận định: “Mục tiêu công khai của Israel kể từ Cách mạng Iran năm 1979 là kích động lật đổ chế độ từ bên trong. Điều này định hình cách họ hoạt động. Israel đã có một thời gian dài để lập kế hoạch, tuyển dụng và cấu trúc mạng lưới tình báo của mình tại Iran”.

Trong khi đó, Iran dường như đã đầu tư nhiều hơn vào xây dựng một mạng lưới đồng minh lâu dài, chẳng hạn như Hezbollah ở Liban, để cung cấp thông tin tình báo.

Các hoạt động tình báo của Iran chủ yếu tập trung vào tuyển dụng người Palestine làm việc tại Israel, nơi họ thường đối mặt với định kiến. Iran cũng tập trung vào các nỗ lực ít rủi ro hơn để xâm nhập xã hội Israel thông qua mạng xã hội.

Dù vậy, các hoạt động tình báo của Israel tại Iran dường như phát triển và toàn diện hơn nhiều.

Ông Tossie bình luận: “Ám sát các nhà khoa học Iran, các nhân vật nổi tiếng như Ismail Haniyeh, phá hoại cơ sở hạt nhân và khả năng thực hiện các cuộc tấn công sâu trong lãnh thổ Iran của Israel đều cho thấy Israel xâm nhập hiệu quả vào các lĩnh vực nhạy cảm nhất của Iran”.

Dù vậy, theo các nhà phân tích, Iran còn một vũ khí mạnh mẽ trong cuộc chiến giành ảnh hưởng.

Bà Veena Ali-Khan, một nghiên cứu viên tại tổ chức Century Foundation, giải thích: “Iran thường gài những câu chuyện sai lệch để các hãng truyền thông phương Tây, trong đó có cả các hãng truyền thông tiếng Ba Tư có trụ sở ở nước ngoài và liên kết với Israel cùng các nước Vùng Vịnh, đăng tải, sau đó chứng minh thông tin sai và từ đó nâng cao uy tín của mình. Trước đó, đã có những thông tin trên truyền thông Israel rằng Chuẩn tướng Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Esmail Qaani đã chết hoặc bị bắt vì lý do gián điệp, nhưng Iran sau đó chứng minh rằng ông vẫn còn sống. Một lần nữa, truyền thông nhà nước nhấn mạnh rằng truyền thông phương Tây… đã hoàn toàn sai về ông Qaani, củng cố lập luận rằng các hãng tin phương Tây không đáng tin cậy”.

Răn đe

Kiểm soát thông tin công khai có thể quan trọng đối với duy trì khả năng răn đe cũng như làm suy yếu đối thủ.

Ông Bregman bình luận: “Cơ quan Shin Bet và cảnh sát đang cố ý công khai những vụ bắt giữ này. Điều này nhằm răn đe những người khác. Họ đang công khai nỗ lực của mình. Họ muốn mọi người biết rằng họ có mặt ở đó, họ sẽ bắt được những người đó”.

Tương tự, ông Toossi chỉ ra rằng công khai thông tin về các vụ bắt giữ gần đây còn nhằm để bù lại nhiều thất bại của tình báo Israel, đặc biệt là khi không dự đoán được cuộc tấn công kinh hoàng do Hamas gây ra vào ngày 7/10/2023. Ông nói: “Điều quan trọng là phải nhận ra rằng Israel và các phương tiện truyền thông ủng hộ nước này thường tạo dựng hình ảnh tình báo Israel bất khả chiến bại. Điều này không phải lúc nào cũng phù hợp với thực tế”. Ông lưu ý rằng thời điểm xảy ra các cuộc tấn công máy nhắn tin và bộ đàm của Hezbollah vào giữa tháng 9 đã bị đẩy nhanh do nội bộ Mossad lo ngại chiến dịch này bị phát hiện.

Ông bình luận: “Mặc dù Israel đạt được thành công chiến thuật, nhưng quan niệm rằng tình báo Israel bất khả chiến bại đang suy giảm nghiêm trọng bởi tình hình chiến lược ngày càng bấp bênh của đất nước này. Năng lực tình báo của Israel là đáng gờm, nhưng nước này vẫn đang phải đối mặt với kháng cự dai dẳng và những thách thức lớn trên nhiều mặt trận”.

Thùy Dương/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/ho-so/cuoc-chien-tinh-bao-trong-bong-toi-giua-iran-va-israel-20241117163228764.htm