Cuộc chiến trên đường ray: Nga đánh thẳng huyết mạch đường sắt Ukraine

3 giờ trướcBài gốc

Làm việc giữa tiếng còi báo động

Trong lúc các công nhân đang khắc phục thiệt hại tại một nhà ga đường sắt ở miền đông Ukraine sau một cuộc tấn công của Nga, còi báo động không kích bất ngờ vang lên, cảnh báo về một đợt tấn công mới bằng máy bay không người lái mang theo bom. Khi những tiếng nổ liên tiếp cùng loạt đạn từ hệ thống phòng không của thành phố vang lên, các công nhân sửa chữa và hàng chục nhân viên đường sắt buộc phải tạm dừng công việc, nhanh chóng di chuyển xuống các hầm trú ẩn để đảm bảo an toàn.

Hệ thống đường sắt Ukraine. Ảnh: Reuters

Tình huống như vậy đã trở nên quen thuộc tại Lozova, một đầu mối giao thông quan trọng. Thành phố này đang nằm trong tầm ngắm của chiến dịch quân sự do Nga triển khai nhằm làm gián đoạn huyết mạch kinh tế của Ukraine – đó là mạng lưới đường sắt dài khoảng 24.760 km, đảm nhiệm vận chuyển hơn 60% tổng lượng hàng hóa của cả nước, đồng thời phục vụ việc đưa vũ khí và binh sĩ ra tiền tuyến.

Theo Công ty Đường sắt Nhà nước Ukraine (Ukrzaliznytsia), chỉ riêng trong năm nay, Nga đã tiến hành hơn 1.100 cuộc tấn công nhằm vào cơ sở hạ tầng đường sắt, con số gần tương đương tổng số vụ tấn công trong hai năm 2023 và 2024 cộng lại. Các mục tiêu bị nhắm đến bao gồm đoàn tàu, tháp điều khiển, kho bãi, cầu đường sắt và các trạm biến áp cung cấp điện cho toàn mạng lưới. Bên cạnh đó, Moscow còn tập trung tấn công các tuyến vận tải chiến lược dẫn tới miền nam Ukraine, nơi các đoàn tàu chở ngũ cốc và thực phẩm phục vụ xuất khẩu qua các cảng trên Biển Đen.

Các đợt tấn công này còn gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế đối với Ukraine. Ukrzaliznytsia ước tính tổng thiệt hại đối với hệ thống đường sắt Ukraine kể từ khi cuộc xung đột bùng phát đã lên tới 5,8 tỷ USD, đồng thời cảnh báo chi phí phục hồi và sửa chữa trong thời gian tới có thể còn vượt xa con số này.

Đầu tháng 12, Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái phá hủy một nhà ga đường sắt tại Fastiv, khu vực ngoại ô Kiev. Trước đó, vào tháng 11, Moscow đã thực hiện cuộc tấn công khác nhằm vào trạm biến áp gần thành phố Dnipro. Trong tháng 10, cũng xảy ra hai vụ tấn công riêng rẽ làm gia tăng thiệt hại đối với hệ thống đường sắt Ukraine.

Ông Oleksandr Pertsovsky, Tổng giám đốc Công ty Đường sắt Nhà nước Ukraine (Ukrzaliznytsia) — doanh nghiệp nhà nước lớn nhất của Ukraine có khoảng 180.000 nhân viên, cho biết, các cuộc tấn công này cho thấy một chiến lược có hệ thống: “Đây là một cuộc chiến nhằm vào đường sắt, được triển khai một cách có chủ đích, có cấu trúc và được tính toán kỹ lưỡng, với mục tiêu làm tê liệt toàn bộ hệ thống. Hầu như mọi mắt xích trong chuỗi vận hành đều đang trở thành mục tiêu”.

Về phần mình, Moscow khẳng định các cuộc tấn công chỉ nhằm vào các doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng của Ukraine, các cơ sở năng lượng phục vụ hoạt động quân sự và hạ tầng cảng được sử dụng cho mục đích quân sự. Nga bác bỏ cáo buộc nhắm mục tiêu vào các khu vực dân sự, chẳng hạn như nhà ga đường sắt và các khu vực phục vụ hành khách.

Chiến lược của Moscow làm tê liệt đường sắt Ukraine

Trong suốt thời gian xung đột, hệ thống đường sắt luôn được xem là niềm tự hào của Ukraine. Sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào tháng 2/2022, không phận Ukraine bị đóng cửa đối với các chuyến bay thương mại còn mạng lưới đường bộ nhanh chóng rơi vào tình trạng quá tải. Trong bối cảnh đó, đường sắt đã trở thành tuyến vận chuyển chủ lực, đưa hàng triệu người dân rời khỏi các khu vực nguy hiểm để tìm nơi trú ẩn an toàn.

Nhiều đoàn tàu vốn được thiết kế để chở khoảng 50 hành khách đã phải tiếp nhận số lượng gấp nhiều lần, có lúc lên tới 400 người mỗi toa. Đường sắt cũng là phương tiện mà nhiều nguyên thủ và lãnh đạo thế giới sử dụng để tới Kiev, thể hiện sự ủng hộ đối với Ukraine.

Tuy nhiên, hệ thống đường sắt cũng mang tính hai mặt trong xung đột. Trong những ngày đầu của cuộc chiến, lực lượng Ukraine đã phá hủy toàn bộ các tuyến đường sắt kết nối trực tiếp với Nga nhằm ngăn chặn khả năng Moscow sử dụng mạng lưới này để vận chuyển binh lính và trang thiết bị quân sự.

Hiện nay, khi Moscow gia tăng sức ép nhằm buộc Kiev chấp nhận những điều kiện khắt khe để đổi lấy một thỏa thuận hòa bình, hệ thống đường sắt đang dần trở thành mục tiêu tấn công trọng yếu trong chiến lược quân sự.

Dù tập đoàn Ukrzaliznytsia chịu tổn thất lớn, ông Pertsovsky khẳng định sẽ không để hệ thống đường sắt bị tê liệt. Theo ông, doanh nghiệp đang liên tục điều chỉnh phương thức ứng phó, từ rút ngắn thời gian sửa chữa, phân tán đầu máy và toa tàu tới nhiều địa điểm khác nhau, cho tới triển khai các phương tiện vận tải thay thế khi các tuyến đường sắt buộc phải tạm ngừng hoạt động.

Ukrzaliznytsia cho biết đang triển khai mọi biện pháp nhằm duy trì hoạt động và bảo vệ lực lượng lao động của mình. Theo doanh nghiệp này, khoảng 25% nhân sự đã phải từ bỏ công việc để sơ tán hoặc gia nhập quân đội. Tổng giám đốc Oleksandr Pertsovsky cho biết các lái tàu hoạt động tại thành phố Kherson hiện phải đội mũ bảo hộ, trong khi nóc tàu được lắp đặt thiết bị gây nhiễu để đối phó với máy bay không người lái. Nhiều trạm biến áp cũng đã được gia cố bằng các lớp bê tông nhằm giảm thiểu thiệt hại từ các cuộc không kích.

Tuy nhiên, tại những địa điểm chiến lược như Lozova, khả năng phòng vệ vẫn tồn tại nhiều giới hạn. Nhà ga tại đây là một phần của quần thể hạ tầng lớn, tạo thành một nút giao hậu cần quan trọng trong một trong những mạng lưới đường sắt lớn nhất châu Âu. Vị trí này khiến việc bảo vệ toàn diện trước các cuộc tấn công trở nên đặc biệt khó khăn.

Lozova kết nối các tuyến đường sắt quan trọng dẫn tới Kramatorsk ở phía đông, Kharkov và Poltava ở phía bắc, cũng như Dnipro và Odesa ở phía tây. Các đoàn tàu vận chuyển trang thiết bị quân sự thường xuyên di chuyển qua khu vực này để ra tiền tuyến. Trong bối cảnh đó, hệ thống phòng không địa phương, vốn đã hạn chế, càng chịu nhiều áp lực.

Hồng Anh/VOV.VN (Tổng hợp)

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/cuoc-chien-tren-duong-ray-nga-danh-thang-huyet-mach-duong-sat-ukraine-post1257363.vov