Cuộc đua giành nhân tài khốc liệt tại Thung lũng Silicon 2025

một ngày trướcBài gốc

Các Big Tech vung tiền để tranh giành, chiêu mộ nhân tài

Nếu như hai năm trước, nỗi ám ảnh lớn nhất của các tập đoàn là sự khan hiếm nguồn cung chip bán dẫn, thì nay, khi các chuỗi cung ứng phần cứng đã dần ổn định, "nút thắt cổ chai" mới đã lộ diện: nhân lực. Cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) đã chuyển từ giai đoạn tích lũy cơ sở hạ tầng sang giai đoạn cạnh tranh khốc liệt về chất xám.

Trong bối cảnh các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) đạt đến ngưỡng bão hòa về dữ liệu, yếu tố con người, những kiến trúc sư có khả năng tạo ra các thuật toán suy luận đột phá, đã trở thành tài sản quý giá nhất. Thị trường lao động công nghệ năm nay ghi nhận mức lạm phát tiền lương chưa từng có, nơi các CEO quyền lực nhất thế giới buộc phải trực tiếp tham gia vào các cuộc "săn đầu người", và giá trị của một kỹ sư hàng đầu giờ đây được định giá cao hơn cả những ngôi sao thể thao đắt giá nhất hành tinh.

Lạm phát tiền lương và sự sụp đổ của các quy chuẩn đền bù

Thị trường lao động AI năm 2025 đang vận hành theo những quy luật nằm ngoài mọi sách giáo khoa về nhân sự. Khái niệm "lương thị trường" đã hoàn toàn biến mất đối với nhóm nhân sự tinh hoa (top-tier talent). Thay vào đó, các gói thu nhập được thiết kế riêng biệt (tailor-made) với những con số khiến ngay cả giới tài chính phố Wall cũng phải choáng váng.

Để hiểu được mức độ "điên rồ" của năm 2025, cần nhìn lại những tiền lệ đã được thiết lập trước đó. Ngay từ năm 2023, Netflix đã gây chấn động khi công khai tuyển dụng một vị trí quản lý sản phẩm AI với mức lương 900.000 USD. Cùng thời điểm, OpenAI đã thiết lập mặt bằng thu nhập trung bình cho kỹ sư ở mức 925.000 USD (bao gồm cổ phiếu). Nhưng đến năm nay, những con số đó chỉ còn là mức "sàn".

Tom Siebel, tỷ phú công nghệ và là CEO của C3.ai, từng ví von cuộc chiến giành nhân tài này "khốc liệt hơn cả giải bóng bầu dục NFL". Nhận định đó đã trở thành hiện thực vào năm 2025. Các dữ liệu tuyển dụng nội bộ cho thấy, một nhà nghiên cứu cấp cao (Senior Researcher) với kinh nghiệm thực chiến trong giai đoạn "hậu huấn luyện" (post-training) hoặc "căn chỉnh" (alignment) hiện có thể dễ dàng nhận được các đề nghị từ 5 triệu đến 10 triệu USD mỗi năm.

Điểm khác biệt lớn nhất của năm 2025 là cấu trúc của gói đền bù. Trước đây, các tập đoàn dùng cổ phiếu hạn chế (RSU) làm "chiếc còng tay vàng" để giữ chân nhân viên trong 4 năm. Tuy nhiên, khi định giá của các Big Tech đã quá lớn khiến khả năng tăng trưởng đột biến của cổ phiếu không còn hấp dẫn như thời kỳ đầu, các công ty buộc phải sáng tạo hơn.

Xu hướng mới nổi lên trong năm nay là các khoản thưởng "ký hợp đồng" (signing bonus) khổng lồ bằng tiền mặt, được trả ngay lập tức để ứng viên bù đắp cho phần cổ phiếu chưa đáo hạn (unvested) ở công ty cũ. Thêm vào đó là cơ chế chia sẻ lợi nhuận trực tiếp (profit-sharing) từ các sản phẩm AI cụ thể mà họ phát triển, tạo ra tâm lý "làm chủ" cho những kỹ sư vốn dĩ rất ghét sự gò bó của bộ máy quan liêu.

"Cuộc chiến vương quyền" giữa các CEO

Năm 2025 cũng đánh dấu sự thay đổi căn bản trong quy trình tuyển dụng: sự biến mất vai trò của bộ phận nhân sự (HR) trong các thương vụ lớn. Thay vào đó là sự can thiệp trực tiếp, mang tính cá nhân hóa cao độ của các nhà sáng lập và CEO.

Mark Zuckerberg của Meta là người tiên phong và quyết liệt nhất với chiến thuật này. Không còn giữ khoảng cách của một ông chủ tập đoàn, Zuckerberg đã dành phần lớn thời gian trong năm để viết email cá nhân gửi đến các nhà nghiên cứu chủ chốt của đối thủ, đặc biệt là từ Google DeepMind. Các nguồn tin nội bộ xác nhận rằng, ông chủ Facebook không ngần ngại mời các ứng viên đến nhà riêng, bỏ qua các vòng phỏng vấn kỹ thuật rườm rà và đưa ra lời mời làm việc ngay tại bàn ăn.

Thông điệp của Meta rất rõ ràng: Họ cung cấp một "pháo đài nguồn mở" (open source), nơi các nhà khoa học được tự do công bố các nghiên cứu của mình, một đặc quyền xa xỉ mà các đối thủ như OpenAI hay Google đang ngày càng hạn chế vì lý do bí mật thương mại.

Trong khi đó, Elon Musk và công ty xAI lại chọn một cách tiếp cận quyết liệt và gây tranh cãi hơn. Tận dụng vị thế đặc biệt của mình, Musk đã thực hiện những cuộc điều chuyển nhân sự gây chấn động ngay trong hệ sinh thái các công ty của ông. Nhiều kỹ sư thị giác máy tính xuất sắc nhất tại Tesla đã được chuyển sang xAI với mức lương tăng vọt.

Khi đối mặt với sự chất vấn của cổ đông về xung đột lợi ích, Musk đã thẳng thắn thừa nhận một thực tế tàn khốc của thị trường: "Nếu tôi không đưa họ sang xAI, họ sẽ bị OpenAI chiêu dụ ngay lập tức". Sự việc Elon Musk lôi kéo thành công các cựu nhân sự cấp cao của DeepMind như Igor Babuschkin hay Yuhuai Wu về xAI là minh chứng cho thấy sức hút từ tầm nhìn cá nhân của ông vẫn là một vũ khí tuyển dụng thượng thừa.

Ở phía bên kia chiến tuyến, Google, "kho máu" lớn nhất bị các đối thủ xâu xé, đã phải kích hoạt chế độ báo động đỏ. Đồng sáng lập Sergey Brin, người đã lui về ở ẩn nhiều năm, nay phải thường xuyên xuất hiện tại trụ sở Mountain View. Ông trực tiếp gọi điện thoại cho những nhân viên có ý định nghỉ việc, đưa ra các cam kết về tự do nghiên cứu và tăng lương ngay lập tức. Chiến thuật "còng tay bạch kim", tăng lượng cổ phiếu thưởng lên mức không thể từ chối, là đòn phản công chủ lực của Google để giữ lại những bộ óc kiến tạo nên Gemini và các mô hình thế hệ mới.

"Compute is the New Cash" - Quyền lực của cơ sở hạ tầng

Tuy nhiên, trong một thị trường mà ai cũng có thể trả lương triệu đô, tiền bạc dần mất đi vai trò quyết định. Yếu tố then chốt giúp phân định thắng thua trong cuộc chiến nhân tài năm 2025 chính là: Quyền truy cập vào năng lực tính toán (Compute Access).

Đối với một nhà nghiên cứu AI, ác mộng lớn nhất không phải là lương thấp, mà là phải xếp hàng chờ đợi để chạy thí nghiệm. Trong kỷ nguyên của các mô hình ngôn ngữ lớn với hàng nghìn tỷ tham số, việc sở hữu ý tưởng đột phá là vô nghĩa nếu không có đủ GPU để hiện thực hóa nó. "Ngân sách tính toán" (Compute Budget) giờ đây được ghi rõ trong các hợp đồng lao động như một phúc lợi quan trọng hơn cả bảo hiểm y tế hay kỳ nghỉ phép.

Các Big Tech như Microsoft, Google, Meta và xAI đang sử dụng kho vũ khí phần cứng khổng lồ của mình như một "hào hào" (moat) bảo vệ không thể xâm phạm. Khi Elon Musk công bố kích hoạt cụm siêu máy tính Memphis (Colossus) với 100.000 chip H100, đó không chỉ là thông điệp gửi tới các nhà đầu tư, mà là lời mời gọi hấp dẫn nhất gửi tới giới kỹ sư toàn cầu. Về với xAI, họ sẽ được giao quyền kiểm soát những "cỗ xe đua" nhanh nhất thế giới.

Sự dịch chuyển trọng tâm từ "lương tiền mặt" sang "tài nguyên máy tính" đã tạo ra một sự phân hóa tàn khốc. Các startup nhỏ, dù có ý tưởng xuất sắc đến đâu, cũng đang dần bị loại khỏi cuộc chơi vì không thể cung cấp cơ sở hạ tầng cho nhân tài. Họ không thể tuyển được những người giỏi nhất vì không có "đồ chơi" cho những thiên tài này thỏa mãn tham vọng tạo ra AGI (Trí tuệ nhân tạo tổng quát). Kết quả là dòng chảy chất xám đang bị hút ngược trở lại các tập đoàn lớn, biến họ thành những "lãnh chúa" thực sự của kỷ nguyên số, nắm trong tay cả tư liệu sản xuất lẫn lực lượng lao động tinh hoa nhất.

Cuộc chiến giành giật từng cá nhân này đã đẩy giá trị của con người lên mức cực đại. Nhưng các tập đoàn công nghệ, với túi tiền không đáy, vẫn chưa cảm thấy đủ. Khi việc tuyển dụng lẻ tẻ từng người trở nên quá chậm chạp so với tốc độ phát triển của công nghệ, họ bắt đầu chuyển sang một chiến thuật tàn bạo hơn, tinh vi hơn để thâu tóm toàn bộ đội ngũ của đối thủ chỉ sau một đêm.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/cuoc-dua-gianh-nhan-tai-khoc-liet-tai-thung-lung-silicon-2025-242352.html