Cuộc đua tên lửa: Châu Âu bộc lộ điểm yếu trước Nga

6 giờ trướcBài gốc

Một hệ thống tên lửa của Nga khai hỏa. Ảnh: TASS

Theo trang tin quân sự bulgarianmilitary.com (Bulgaria), châu Âu đang đứng trước một thách thức an ninh đáng báo động khi sản lượng tên lửa đạn đạo của Nga được ước tính đã vượt xa đáng kể kho dự trữ tên lửa đánh chặn của lục địa này. Tình hình trên, được các chuyên gia cảnh báo là một "lỗ hổng quốc phòng" nghiêm trọng vào năm 2025, đang đặt ra câu hỏi lớn về khả năng phòng thủ của NATO và các quốc gia thành viên sườn phía Đông trước một cuộc xung đột tiềm tàng.

Sản lượng tên lửa Nga tăng vọt

Theo Fabian Hoffmann, nghiên cứu viên Tiến sĩ tại Đại học Oslo và Tổng cục Tình báo của Bộ Quốc phòng Ukraine (HUR), Nga hiện đang sản xuất từ 840 đến 1.020 tên lửa đạn đạo tầm ngắn đến tầm trung mỗi năm, bao gồm cả hệ thống 9M723 Iskander-M và Kh-47M2 Kinzhal. Con số này đánh dấu sự gia tăng mạnh so với ước tính tháng 12/2024 và làm nổi bật mối lo ngại ngày càng tăng đối với an ninh châu Âu.

Việc HUR đưa ra những con số này, dựa trên thông tin tình báo thu thập được từ bên trong nước Nga, đã thu hút sự chú ý đặc biệt. Mặc dù một số nhà phân tích đặt câu hỏi về độ chính xác do thiếu xác minh độc lập, hình ảnh vệ tinh về các địa điểm sản xuất mới, được trang tin Business Insider đưa tin vào đầu năm 2025, dường như củng cố xu hướng gia tăng sản lượng này. Nhà máy Votkinsk của Nga, nơi sản xuất Iskander, đã tuyển thêm 2.500 công nhân kể từ năm 2022, cho thấy nỗ lực mở rộng quy mô đáng kể.

Những tên lửa này không chỉ được triển khai ở Ukraine mà còn tạo ra mối lo ngại lớn cho toàn bộ liên minh NATO, vốn đang dựa vào một mạng lưới phòng thủ trên khắp lục địa. Tiến sĩ Hoffmann, thông qua Substack "Missile Matters" của mình, đã nhấn mạnh tính cấp bách của tình hình, trong khi mạng lưới tình báo của HUR, với vị trí gần gũi với cuộc xung đột, cung cấp cái nhìn hiếm hoi về sản lượng quân sự của Nga.

Khả năng phòng thủ mong manh của châu Âu

Trọng tâm của chiến lược phòng thủ châu Âu là ba hệ thống đánh chặn chính: PAC-3 MSE, PAC-2 GEM-T (cả hai đều thuộc hệ thống Patriot của Mỹ) và Aster 30B1/B1NT (sản phẩm hợp tác Pháp-Italy).

PAC-3 MSE: Được phát triển bởi Lockheed Martin, đây là nền tảng của hệ thống Patriot, có khả năng tấn công mục tiêu ở độ cao lớn với tầm bắn khoảng 95 km và tốc độ vượt quá Mach 5. Ước tính có khoảng 580 đơn vị sẽ có sẵn vào năm 2025, với kế hoạch mở rộng lên 950-1.050 vào năm 2029.

PAC-2 GEM-T: Một biến thể Patriot cũ hơn, có tầm bắn khoảng 65 km, hiệu quả với các mục tiêu chậm hơn. Sản lượng hàng năm dự kiến là 270-300 đơn vị vào năm 2025.

Aster 30B1/B1NT: Sản phẩm của MBDA, có tầm bắn lên tới 120 km, được thiết kế cho cả mối đe dọa đạn đạo và khí động học. Châu Âu dự kiến có 220-250 tên lửa đánh chặn này vào năm 2025.

Tổng cộng, châu Âu dự kiến có khoảng 1.070-1.130 tên lửa đánh chặn vào năm 2025. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa đủ để đối phó với sản lượng tên lửa của Nga, đặc biệt khi tính đến nhu cầu hoạt động và chiến lược "2 đấu 1" (sử dụng hai tên lửa đánh chặn cho mỗi mục tiêu) nhằm đảm bảo thành công.

Điều này đồng nghĩa với việc khả năng đánh chặn hiệu quả của châu Âu chỉ đạt khoảng 535-565 mục tiêu mỗi năm. So với sản lượng 840-1.020 tên lửa của Nga, rõ ràng là một cuộc tấn công hàng loạt có thể áp đảo khả năng phòng thủ của châu Âu.

Thách thức còn lớn hơn khi đối mặt với Kinzhal, một tên lửa siêu vượt âm di chuyển với tốc độ Mach 10 và có khả năng cơ động giữa quỹ đạo bay. Mặc dù PAC-3 MSE đã cho thấy triển vọng trong các cuộc thử nghiệm, hiệu suất thực tế chống lại tốc độ này ở quy mô lớn vẫn chưa được chứng minh.

Việc triển khai các tên lửa đánh chặn này trên khắp châu Âu cho thấy một lá chắn phòng thủ không đồng đều. Đức, Ba Lan và Romania đã tích hợp các hệ thống do Mỹ cung cấp gần biên giới phía Đông, trong khi Pháp bố trí các đơn vị Aster để bảo vệ các khu vực trọng yếu.

Tuy nhiên, các quốc gia vùng Baltic (Estonia, Latvia, Lithuania) thiếu sự bảo vệ mạnh mẽ. Các nước Balkan và Nam Âu cũng đối mặt với sự bảo vệ hạn chế. Sáng kiến "European Sky Shield" (Lá chắn Bầu trời châu Âu) của Đức, khởi xướng vào năm 2022 với sự tham gia của 24 quốc gia, nhằm mục đích phối hợp mua sắm các hệ thống phòng không. Mặc dù có những tiến triển như cam kết của Thụy Điển đối với bảy đơn vị IRIS-T, vẫn còn nhiều thách thức về tài trợ và ưu tiên quốc gia khác nhau, có thể làm chậm tác động của sáng kiến này.

Phụ thuộc vào Mỹ và thách thức phối hợp

Việc phát hiện các mối đe dọa tên lửa phụ thuộc rất nhiều vào các hệ thống vệ tinh và hàng không vũ trụ, nơi châu Âu vẫn đang dựa vào công nghệ của Mỹ. Hệ thống theo dõi trên không gian (SBIRS) của Lực lượng Không gian Mỹ đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi các vụ phóng tên lửa toàn cầu và cung cấp dữ liệu cho các đối tác NATO. Sự phụ thuộc này gây ra rủi ro nếu quyền tiếp cận bị gián đoạn. Mặc dù EU đã ra mắt CSDP SatCom vào năm 2022 để bổ sung phạm vi phủ sóng khu vực và có kế hoạch phát triển vệ tinh bản địa vào năm 2030, mục tiêu tự chủ vẫn còn xa vời.

Vấn đề ra quyết định trong một cuộc khủng hoảng đa quốc gia cũng là một thách thức lớn. Hệ thống chỉ huy và kiểm soát không quân (ACCS) của NATO, có trụ sở tại Ramstein, Đức, được tích hợp dữ liệu. Tuy nhiên, các trung tâm chỉ huy quốc gia vẫn giữ quyền kiểm soát các tài sản địa phương, điều này có thể làm chậm phản ứng. Các rào cản chính trị, như việc Đức hạn chế sử dụng Patriot cho các vai trò phòng thủ trong khi Ba Lan thúc đẩy các cuộc tấn công phủ đầu, càng làm phức tạp thêm sự phối hợp.

Khoảng cách phòng thủ tên lửa đang làm lộ ra điểm yếu của châu Âu, nơi sản lượng tên lửa của Nga vượt xa kho tên lửa đánh chặn, và sự chênh lệch này dự kiến sẽ tiếp tục gia tăng đến năm 2025. Để thu hẹp khoảng cách này, châu Âu cần đẩy nhanh sản xuất tên lửa đánh chặn và thử nghiệm các công nghệ mới như laser hoặc trí tuệ nhân tạo (AI). Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2024 đã nêu bật các hệ thống chỉ huy do AI điều khiển để tăng tốc độ đánh chặn, một xu hướng cũng được Nga áp dụng. Trong khi đó, việc triển khai các nền tảng phòng thủ tiên tiến hơn như THAAD của Mỹ hoặc Arrow 3 của Israel ở châu Âu cũng có thể thay đổi cán cân, nhưng vẫn còn nhiều điều không chắc chắn.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/quan-su/cuoc-dua-ten-lua-chau-au-boc-lo-diem-yeu-truoc-nga-20250708172840932.htm