Cuộc gặp lịch sử Trump-Zelensky dưới mái vòm Vatican sẽ mở lối cho hòa bình?

11 giờ trướcBài gốc

Những người đàn ông mặc áo choàng đen tất tả mang những chiếc ghế đệm đỏ tới. Một nhóm mật vụ Mỹ đứng ở khoảng cách an toàn, mắt quét khắp không gian với vẻ cảnh giác. Các nhân vật chính trị khác, khi đi ngang qua, đều tránh né khu vực ấy.

Ở thời điểm ấy, một cảnh tượng hiếm thấy đã diễn ra: Tổng thống Donald Trump ngồi đối diện Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Đây là lần đầu tiên hai người trực tiếp gặp lại nhau kể từ sau cuộc tranh luận căng thẳng tại Phòng Bầu dục gần 2 tháng trước đó, kết thúc bằng việc phái đoàn Kiev đã vội vã rời khỏi Nhà Trắng mà không đạt được thỏa thuận khai khoáng như đã định.

Ông Trump và ông Zelensky nói chuyện trực tiếp ở Vương cung Thánh đường Thánh Peter ngày 26/4. Ảnh: CNN

"Hôm nay tôi thấy ông ấy điềm tĩnh hơn”, ông Trump nhận xét về người đồng cấp Ukraine Zelensky vào ngày hôm sau. "Tôi nghĩ ông ấy đã nhìn ra bức tranh tổng thể. Và tôi nghĩ ông ấy cũng mong muốn đạt được một thỏa thuận”.

Cuộc gặp gỡ dưới mái vòm Vatican ngày 26/4 là kết quả của những nỗ lực dàn xếp âm thầm từ cả hai phía, tại một thời điểm mang tính bước ngoặt khi xung đột Nga-Ukraine đã bước sang năm thứ ba, theo tiết lộ của nhiều quan chức Mỹ và châu Âu am tường sự việc.

Các nhà ngoại giao châu Âu trước đó đã thúc đẩy cuộc gặp này suốt nhiều ngày, với hy vọng rằng một cuộc đối thoại trực tiếp tại Rome có thể tạo đột phá giữa lúc tiến trình hòa đàm đang lâm vào bế tắc.

Lời chỉ trích mạnh mẽ của ông Trump sau cuộc hội đàm gần đây với Tổng thống Nga Vladimir Putin, có thể nói là gay gắt nhất từ trước đến nay, đã thắp lên hy vọng mới ở Ukraine và nhiều nơi khác rằng vị Tổng thống Mỹ có thể sẽ theo đuổi một cách tiếp cận khác với cuộc xung đột mà ông từng cam kết sẽ chấm dứt ngay trong ngày đầu nhậm chức.

"Tôi muốn ông ấy đồng ý ngừng bắn, ngồi xuống ký một thỏa thuận. Tôi tin rằng chúng ta đã bước đầu nhìn thấy các đường nét của một thỏa thuận. Tôi muốn ông ấy ký và kết thúc nó, để tất cả cùng trở lại cuộc sống thường nhật”, ông Trump tuyên bố ngày 27/4 khi trở về Washington để chuẩn bị cho một tuần lễ mà các cố vấn mô tả là "rất quan trọng" nhằm định hình tiến trình hòa bình do Mỹ dẫn đầu.

Tuy nhiên, liệu ông Trump có tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn đối với nhà lãnh đạo Nga Putin hay không vẫn là một câu hỏi còn đang bỏ ngỏ. Bởi lịch sử từng cho thấy, ông Trump thường thể hiện thái độ mềm mỏng, thậm chí đôi khi lặp lại quan điểm của nhà lãnh đạo Điện Kremlin.

Và bất chấp khung cảnh trang nghiêm của Vatican - nơi các bức tường cẩm thạch từng vang vọng lời kêu gọi hòa bình của Giáo hoàng Francis, vẫn chưa rõ liệu cuộc gặp gỡ này có dẫn đến bất kỳ thay đổi thực chất nào trong nỗ lực chấm dứt xung đột hay không.

Tuy nhiên, đối với một Tổng thống chỉ mới cách đây vài tuần còn tuyên bố rằng mình "không ưa" Zelensky và quy trách nhiệm cho ông vì cuộc xung đột ở Ukraine, cuộc gặp mặt này lại đánh dấu một sự xoay chuyển đáng kể.

Đây là một cuộc họp mà không bên nào thực sự tin chắc sẽ diễn ra. Cả phía Mỹ và Ukraine đều thận trọng, tránh khơi gợi kỳ vọng hòa bình trước đối phương. Khi đặt chân đến Rome ngày 26/4, ông Trump đã ám chỉ rằng ông không có ý định dành thời gian cho các cuộc gặp chính thức, đồng thời bày tỏ nghi ngại về việc tham gia các hoạt động ngoại giao giữa lễ tưởng niệm.

Thế nhưng, vào sáng hôm sau, khi hai nhà lãnh đạo Mỹ-Nga tình cờ đi ngang nhau ở Vương cung thánh đường, những người chứng kiến bắt đầu tự hỏi: liệu họ sẽ tận dụng cơ hội này để đối thoại?

Các quan chức Vatican nhanh chóng dàn xếp: ba chiếc ghế được mang tới một góc kín đáo, nơi ông Trump và Zelensky có thể tách biệt khỏi đám đông để trò chuyện riêng tư.

Một chiếc ghế đã bị quan chức Vatican cất đi (Ảnh: Reuters)

Một nguồn tin cho biết chiếc ghế thứ ba ban đầu được chuẩn bị cho một phiên dịch viên, dập tắt những đồn đoán rằng chỗ ấy có thể dành cho Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người vừa chào hỏi ông Trump và ông Zelensky trước đó. Ông Macron đã nhanh chóng rời đi sau khi ngắn gọn trao đổi với Tổng thống Trump, để lại hai nhà lãnh đạo Mỹ - Ukraine trò chuyện riêng.

"Ông ấy (chỉ Trump) quyết tâm ngồi xuống trực tiếp với ông Zelensky và bàn về cách chấm dứt cuộc xung đột này. Cả hai bên đều phải thật sự mong muốn điều đó", Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz chia sẻ với Fox News.

Không có trợ lý tham gia, nội dung chi tiết cuộc trao đổi bên dưới bức bích họa Lễ Rửa Tội của Chúa Jesus vẫn được giữ kín. Chỉ một số mô tả khái lược được công bố sau đó.

Ông Trump tiết lộ rằng Tổng thống Zelensky đã yêu cầu thêm vũ khí - điều mà ông cho là khá "bình thường" trong bối cảnh giao tranh hiện này, đồng thời cho biết hai bên đã thảo luận sơ lược về vấn đề Crimea. Theo đề xuất hòa bình của Mỹ, Washingtin sẽ công nhận bán đảo này là của Nga.

Nếu ông Zelensky có phản đối sự nhượng bộ đó, Tổng thống Trump dường như không mấy bận tâm.

"Tôi không biết làm thế nào bạn có thể cứ nhắc mãi về Crimea. Chuyện đó đã xảy ra từ lâu rồi”, ông Trump nói ngày 27/4.

Nỗ lực của ông Trump nhằm làm trung gian hòa giải cho cuộc xung đột ở Ukraine đang trở thành nguồn cơn thất vọng lớn khi ông bước sang ngày thứ 100 tại nhiệm. Ông Trump cũng thừa nhận với các cố vấn rằng tiến trình này khó khăn hơn nhiều so với kỳ vọng ban đầu.

Một số trợ lý của ông chủ Nhà Trắng lo ngại họ đang dành thời gian vô ích vào một cuộc xung đột không có hồi kết. Bản thân ông Trump cũng bày tỏ sự thất vọng trước việc Nga tấn công thủ đô Kiev ngay khi các cuộc đàm phán đang diễn ra, tự hỏi liệu ông có đang bị nhà lãnh đạo Putin lợi dụng hay không.

Có lẽ để gây áp lực buộc hai bên phải hành động, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 27/4 đã tuyên bố trên NBC rằng thời điểm để đánh giá lại nỗ lực của Mỹ đã gần kề.

"Tuần tới sẽ là thời điểm then chốt”, ông Rubio nói. "Chúng ta cần quyết định liệu có tiếp tục đầu tư vào tiến trình này hay chuyển sự tập trung sang những vấn đề khác quan trọng không kém, nếu không muốn nói là còn cấp thiết hơn”.

Dù vậy, bất chấp những khó khăn, cuộc gặp gỡ ngày 27/4 cũng gieo lên tia hy vọng rằng giải pháp ngoại giao vẫn còn khả thi, ít nhất là với Ukraine.

Về phần mình, ông Trump dường như cũng bị mê hoặc bởi vẻ tráng lệ của nơi diễn ra cuộc gặp gỡ với người đồng cấp Zelensky.

"Đó là một cuộc họp tuyệt vời. Tôi sẽ nói thẳng: đó là căn phòng đẹp nhất mà tôi từng thấy", ông Trump nói với báo giới tại New Jersey.

Diệp Thảo/VOV.VN (biên dịch) Theo CNN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/cuoc-gap-lich-su-trump-zelensky-duoi-mai-vom-vatican-se-mo-loi-cho-hoa-binh-post1195403.vov