Cuộc gặp Netanyahu - Trump: Thời điểm quyết định cho Gaza, Iran và cục diện Trung Đông

3 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Mỹ Donald Trump chia sẻ khoảnh khắc thân mật tại Knesset (Quốc hội Israel) vào tháng 10/2025. Ảnh: Reuters

Không chỉ mang tính thường lệ, đây được xem là cuộc gặp then chốt, có thể định hình hướng đi tiếp theo của Israel tại Gaza, Liban và Iran, cũng như ảnh hưởng trực tiếp tới di sản đối ngoại mà Tổng thống Mỹ đang theo đuổi.

Cũng như các cuộc gặp trước, chương trình nghị sự xoay quanh 3 điểm nóng quen thuộc: Gaza, Iran và Liban. Điểm khác biệt lần này là, theo quan điểm của Washington, các mặt trận này về cơ bản đã bước vào giai đoạn “hậu xung đột”. Tuy nhiên, phía Israel cho rằng khoảng 30% mục tiêu tác chiến vẫn chưa hoàn thành, đặc biệt là việc đưa về thi thể con tin cuối cùng còn nằm trong tay Hamas.

Trong bối cảnh đó, ông Netanyahu tới Washington với mục tiêu thuyết phục Tổng thống Trump rằng Israel cần duy trì “tự do hành động”. Theo lập luận của Thủ tướng Israel, điều này bao gồm việc hoàn tất phá hủy hạ tầng quân sự của Hamas ở Gaza, ngăn chặn Iran khôi phục chương trình tên lửa đạn đạo, đồng thời giữ trạng thái sẵn sàng cao tại Liban và Syria - những nơi mà Israel cho rằng điều kiện an ninh vẫn quá mong manh để bình thường hóa.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất với ông Netanyahu nằm ở sự thay đổi trong tâm lý của Nhà Trắng. Nhiều cố vấn thân cận của ông Trump tin rằng việc giải giáp Hamas có thể đạt được thông qua các biện pháp ngoại giao và kinh tế, thay vì để Israel tái phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn. Với Iran, chính quyền Trump tiếp tục khẳng định “lằn ranh đỏ” là chương trình hạt nhân, nhưng lại tỏ ra dè dặt hơn khi đề cập tới vấn đề tên lửa đạn đạo - điều khiến Israel đặc biệt lo ngại.

Một yếu tố khác dự kiến chi phối cuộc trao đổi là cách Washington nhìn nhận Syria và Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa được xem là nhân tố ổn định mà Israel nên tránh đối đầu trực tiếp, trong khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày càng được nhìn nhận như một đối tác khu vực tiềm năng, thay vì một tác nhân gây bất ổn. Những đánh giá này có thể khiến ông Netanyahu phải cân nhắc điều chỉnh lập trường, nhất là khi Tổng thống Trump đang tìm kiếm một thành tựu ngoại giao mang tính biểu tượng cho “tương lai tốt đẹp nhất của Trung Đông trong 3.000 năm”, như cách ông từng mô tả.

Ở Gaza, giai đoạn một trong kế hoạch 20 điểm của Trump đang đi đến hồi kết: toàn bộ con tin còn sống đã trở về Israel, viện trợ nhân đạo được nối lại trên diện rộng. Nhưng Hamas vẫn chưa giải giáp và tiếp tục bị Israel cáo buộc cố tình trì hoãn việc bàn giao thi thể con tin, làm gia tăng nguy cơ đổ vỡ lệnh ngừng bắn. Israel muốn Mỹ đặt ra một thời hạn rõ ràng cho Hamas, kèm theo đe dọa về một chiến dịch quân sự toàn diện nếu nhóm này không tuân thủ.

Tại Liban, tình thế có phần thuận lợi hơn cho Israel. Thời hạn do Mỹ đặt ra để Hezbollah giải giáp sắp kết thúc, trong khi Washington đã phát đi tín hiệu “bật đèn xanh” cho Israel gia tăng sức ép nếu lực lượng này tiếp tục duy trì kho vũ khí. Với Iran, dù chịu thiệt hại trong các đòn không kích hồi tháng 6, Tehran vẫn tìm cách phục hồi và có thể trả đũa trong tương lai, buộc Israel phải tính tới các kịch bản phối hợp hành động với Mỹ.

Bên cạnh các yếu tố đối ngoại, ông Netanyahu còn chịu áp lực chính trị trong nước khi bầu cử đang đến gần, cùng với những bê bối nội bộ có nguy cơ làm suy yếu vị thế của ông. Thủ tướng Israel vì vậy phải đi trên lằn ranh hẹp giữa việc thể hiện vai trò lãnh đạo cứng rắn thời chiến và tránh một cuộc khủng hoảng với Washington - điều có thể phá hỏng lập luận rằng ông là đối tác phù hợp nhất để tận dụng nhiệm kỳ hai của Tổng thống Trump.

Trong bối cảnh đó, câu hỏi lớn đặt ra trước thềm cuộc gặp là: ông Netanyahu sẽ buộc phải nói “có” với vấn đề nào, khi không thể mãi nói “không” với Tổng thống Mỹ. Sự đồng thuận - hoặc bất đồng – đạt được tại Mar-a-Lago tuần này có thể sẽ quyết định liệu tầm nhìn về một Trung Đông ổn định và thịnh vượng có cơ hội trở thành hiện thực hay không.

Thanh Bình (P/v TTXVN tại Trung Đông)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/cuoc-gap-netanyahu-trump-thoi-diem-quyet-dinh-cho-gaza-iran-va-cuc-dien-trung-dong-20251229192903960.htm