Đủ chiêu trò bẫy lừa người dùng
Vào dịp cuối năm, nhu cầu vay tiền tăng cao, đánh vào tâm lý của khách hàng muốn vay nhanh, thủ tục thuận tiện, các đối tượng đã giả danh nhân viên ngân hàng, công ty tài chính đăng tải thông tin hỗ trợ vay tiền, giải ngân nhanh trên mạng xã hội để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Tình trạng lừa đảo trực tuyến gia tăng cuối năm. Ảnh minh họa
Anh H.Long (ở Hoàng Mai, Hà Nội) kể, do có nhu cầu vay tiền, tôi đã lên mạng tìm hiểu và thực hiện theo hướng dẫn của các đối tượng. Đối tượng thông báo anh nhập sai số tài khoản, muốn sửa lỗi phải nộp tiền mới được giải ngân khoản vay. Anh Long chuyển tiền xong nhưng vẫn không rút được khoản tiền vay. Lúc này anh mới nhận ra mình bị lừa nên đã đến cơ quan Công an trình báo. Tổng số tiền anh Long bị lừa là 45 triệu đồng.
Là người thích đi du lịch, chị Trần Kim Anh (Hà Đông, Hà Nội) đã không ít lần lên mạng săn vé máy bay, săn voucher du lịch giá tốt. Thế nhưng dịp Tết Dương lịch vừa qua, chị Kim Anh chọn đi Thái Lan, đồng ý chuyển khoản cọc hơn 4 triệu đồng cho người tự nhận tên Bích Ngọc đặt tour của Vietravel. "Sau khi chuyển tiền, tôi liền bị chặn" - chị Kim Anh nói. Sau đó, chị Kim Anh mới nhận ra kẻ xấu đã lấy hình ảnh, tên tuổi của của nhân viên Vietravel để tạo Facebook ảo lừa khách. Còn nhân viên tên Bích Ngọc thật chưa từng làm việc với chị.
Cuối năm cũng là cao điểm nhu cầu đi lại tăng cao, đặc biệt là các kỳ nghỉ lễ, tết Dương lịch và tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, các chiêu trò lừa đảo bán vé máy bay, tàu xe giá rẻ hay bán phòng khách sạn giá rẻ tràn lan trên mạng. Cụ thể, tội phạm mở những đại lý bán vé máy bay, tàu xe của các hãng nổi tiếng, cũng chào mời, tạo vé cho khách hàng giống thật với các lời mời chào giờ vàng giảm giá (rẻ hơn rất nhiều so với vé chính hãng) khiến khách hàng vì ham rẻ mà mất cảnh giác.
Hay bọn chúng sử dụng những hình ảnh, bài đăng hoàn toàn giống so với cơ sở lưu trú thật để lừa đảo nạn nhân đặt phòng với mức chiết khấu cao, giá phòng rất rẻ so với giá niêm yết. Sau khi “cá cắn câu”, bọn chúng lập tức hối thúc nạn nhân đặt cọc giữ chỗ từ 70 - 100% với lý do cuối năm đắt vé, đắt phòng, nếu không đặt tiền thì sẽ mất chỗ, không còn khuyến mại, từ đó chiếm đoạt tiền của khách.
Ngoài ra, có thể kể đến thủ đoạn giả danh cán bộ thuế, công an, nhà mạng… Trường hợp anh Hùng (ở Cầu Giấy), nhận được điện thoại của một nam giới tự xưng là nhân viên một nhà mạng, nói gói cước đăng ký hằng tháng của anh đã hết hạn, đồng thời gửi để đăng ký lại.
"Tuy nhiên trước đó tôi đã nhận được tin nhắn của nhà mạng là đã tự động gia hạn cả năm nay cho tôi. Nếu mình mất cảnh giác, không kiểm soát thông tin mà bấm vào đường link giả mạo có chứa mã độc thì dễ dàng bị lừa đảo và có thể bị mất tiền trong tài khoản", anh Hùng chia sẻ.
Ngân hàng, cơ quan chức năng gấp rút cảnh báo
Dù đã có quy định bắt buộc xác thực sinh trắc học với mọi giao dịch online từ 1/1/2025 để bảo vệ chủ tài khoản, nhưng tội phạm mạng vẫn tung chiêu để lừa khách hàng sập bẫy và trộm sạch tiền trong tài khoản.
Trường hợp trên không phải là cá biệt, nhiều người dùng cũng bị sập bẫy với chiêu lừa tương tự. Lãnh đạo một ngân hàng cổ phần lớn cho hay, việc yêu cầu xác thực sinh trắc học khi giao dịch online đã hạn chế phần nào nạn lừa đảo, nhưng không thể triệt tiêu dù các ngân hàng liên tục cảnh báo.
"Chiêu của tội phạm là dẫn dụ khách hàng xác thực từng giao dịch chuyển tiền lừa, chứ tội phạm không thao tác" - vị này nói.
Các ngân hàng khuyến cáo khách hàng tuyệt đối cảnh giác trước những lời lẽ mời chào, dụ dỗ trên mạng xã hội và không nên cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân nào cho các đối tượng lạ.
Cán bộ ngân hàng không bao giờ liên hệ khách hàng để yêu cầu cung cấp các thông tin bảo mật cá nhân hoặc tài khoản, thẻ.
Giám đốc Truyền thông Vietlux Tour Trần Thị Bảo Thu cho biết, khách nên chọn công ty có thương hiệu uy tín, nằm trong top các công ty tại Việt Nam. Ngoài trực tiếp đến làm hợp đồng, du khách mua tour trực tuyến cần vào fanpage hoặc website công ty. Nhiều công ty lớn có fanpage tích xanh, đây cũng là một dấu hiệu nhận biết giúp du khách tránh bị lừa đảo.
Ông Ngô Tuấn Anh - Giám đốc Công ty cổ phần An ninh mạng SCS cho biết, các đối tượng dùng chiêu trò đánh vào lòng tham của con người để lừa đảo. Các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, do đó, người dân cần hết sức cảnh giác, không nên tin vào những hình ảnh quảng cáo xuất hiện liên tục trên không gian mạng mà bị mờ mắt bởi những thông tin có lợi rồi mất cảnh giác.
Người tiêu dùng cũng có thể trang bị các giải pháp công nghệ để có thể phát hiện, chặn lọc các địa chỉ lừa đảo, mã độc…nhằm chặn lọc bước đầu và tạo ra không gian mạng an toàn hơn. Ngoài ra, việc định danh người bán trên các nền tảng, sàn thương mại điện tử là điều cần thiết trong bối cảnh thương mại điện tử Việt Nam phát triển như hiện nay. Việt Nam cũng đã có quy định về định danh người dùng nói chung khi thực hiện các giao dịch trực tuyến. Việc xác thực tài khoản bán hàng trực tuyến, quy định này nhằm giúp cơ quan quản lý kiểm soát tốt hơn hoạt động kinh doanh trực tuyến, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời có thể và tạo ra môi trường kinh doanh trực tuyến lành mạnh, minh bạch hơn tránh được tình trạng lừa đảo và gian lận thương mại.
Các cơ quan chức năng vẫn đang nỗ lực tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ người dân và phối hợp với các ngân hàng, các nền tảng thương mại điện tử để giảm thiểu thiệt hại cho người tiêu dùng. Trong mọi trường hợp, việc nâng cao cảnh giác và kịp thời báo cáo vụ việc là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Bên cạnh đó, phòng chống lừa đảo trên không gian mạng không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Mỗi người cần nắm được những kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành một người dùng an toàn và thông minh trên không gian mạng. (Ông Trần Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục ATTT – Bộ TT&TT)
Thảo Nguyên