Cuốn sách gồm 2 phần, thứ nhất là những câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò, mục đích, phương châm và lực lượng làm công tác xây dựng Đảng. Trong đó, với 10 câu nói được trích trong Hồ Chí Minh toàn tập. Những câu được trích từ Hồ Chí Minh toàn tập trong việc khẳng định vai trò của công tác xây dựng Đảng được trích dẫn có ý nghĩa rất quan trọng đó là: “Đảng là đội tiên phong của giai cấp và dân tộc. Để làm tròn nhiệm vụ kháng chiến và kiến quốc, Đảng phải mạnh, toàn Đảng tư tưởng phải nhất trí, hành động phải nhất trí. Cho nên chỉnh Đảng là việc chính, phải đặc biệt chú trọng” hoặc: “Đảng phải thật mạnh, thật trong sạch để thiết thực lãnh đạo những nhiệm vụ công tác nói trên. Muốn lãnh đạo vững thì trước hết cán bộ và đảng viên phải có tư tưởng và lập trường vững chắc để lãnh đạo, để xung phong làm gương mẫu. Vì vậy, chỉnh Đảng là việc chính mà chúng ta phải làm ngay” hay: “Là một Đảng lãnh đạo, Đảng ta cần phải mạnh mẽ, trong sạch, kiểu mẫu”.
Những điều mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đúc kết từ thực tiễn trong việc xác định mục đích, phương châm và lực lượng làm công tác xây dựng Đảng được lựa chọn, hệ thống và trích dẫn với ý nghĩa rất quan trọng:
“Mục đích chỉnh Đảng là để dùi mài cán bộ và đảng viên thành những chiến sĩ xứng đáng là người đày tớ của nhân dân”... “Việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi”.
Còn đối với phương châm và lực lượng làm công tác xây dựng Đảng được thể hiện rất rõ trong 10 câu trích dẫn, trong đó có những câu như: “Trong công việc chỉnh đốn Đảng, cũng như trong mọi công việc khác, quyết phải thực hành cách liên hợp sự lãnh đạo với quần chúng và liên hợp chính sách chung với chỉ đạo riêng. Phải dùng cách “từ trong quần chúng ra, trở lại nơi quần chúng””. “Xây dựng về tư tưởng, về chính trị, về tổ chức, đó là đường lối xây dựng Đảng. Đó không những là công việc của Đảng và của đảng viên mà cũng là của toàn dân ta. Nhân dân giúp xây dựng Đảng bằng cách: hiểu rõ Đảng, ủng hộ Đảng, hưởng ứng những lời kêu gọi của Đảng, ra sức cho Đảng rõ tình hình trong nhân dân, đối với công tác của Đảng thì thật thà phê bình và nêu ý kiến của mình”.
Ảnh bìa và trích Lời Nhà xuất bản cuốn sách: 130 câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam của GS.TS. Tô Lâm do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật xuất bản năm 2020.
Nếu như phần thứ nhất là 23 câu trích thể hiện trọn vẹn tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò, mục đích, phương châm và lực lượng làm công tác xây dựng Đảng thì phần thứ hai lại có đến 107 câu nói của Bác. Ở phần này, tác giả chia thành 4 nội dung gồm: Xây dựng Đảng về tư tưởng lý luận; xây dựng Đảng về chính trị; xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy và đội ngũ cán bộ, đảng viên và xây dựng Đảng về đạo đức. Trong đó, nhiều nhất là phần xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy và đội ngũ cán bộ, đảng viên gồm 67 câu trích. Còn phần xây dựng Đảng về tư tưởng lý luận có 17 câu; xây dựng Đảng về đạo đức có 14 câu và xây dựng Đảng về chính trị có 8 câu.
Những câu nói của Bác được tác giả trích trong phần xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy và đội ngũ cán bộ, đảng viên có thể được xem là cẩm nang để khi cần đảng viên mở ra xem để thấy “ngọn đuốc soi đường” về tổ chức, bộ máy và đội ngũ cán bộ, đảng viên. “Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của các cơ quan Nhà nước trong chế độ ta, nó đã được thể hiện trong tổ chức Nhà nước của ta”; “Đảng tổ chức theo nguyên tắc dân chủ tập trung. Nghĩa là: có Đảng chương thống nhất, kỷ luật thống nhất, cơ quan lãnh đạo thống nhất. Cá nhân phải phục tùng đoàn thể, số ít phải phục tùng số nhiều, cấp dưới phải phục tùng cấp trên, địa phương phải phục tùng Trung ương”. “Dân chủ tập trung. Nghĩa là có việc gì thì ai cũng được bàn, cũng phải bàn. Khi bàn rồi thì bỏ thăm, ý kiến nào nhiều người theo hơn thì được. Ấy là dân chủ. Đã bỏ thăm rồi, thì giao cho hội ủy viên làm, khi ấy thì tất cả hội viên phải theo mệnh lịnh hội ấy. Ấy là tập trung. Ai không nghe lời thì ủy viên hội có quyền phạt”. “Tập trung trên nền tảng dân chủ là các đảng viên có quyền thảo luận chính sách của Đảng, rồi tập trung ý kiến lên Trung ương, còn dân chủ dưới sự chỉ đạo tập trung là vì nếu cái gì không nên bàn cũng cứ bàn ắt hỏng, cái gì đã bàn rồi thì phải đưa lên. Khi bên trên ra lệnh thì bên dưới phải thi hành, phải tuân theo”.
Hay nhưng câu nói về nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phục trách:
“Nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là nguyên tắc tối cao của chính quyền dân chủ ta”. “Tập thể lãnh đạo là dân chủ. Cá nhân phụ trách là tập trung”. “Ngày nay, sự đoàn kết trong Đảng là quan trọng hơn bao giờ hết, nhất là sự đoàn kết chặt chẽ giữa các cán bộ lãnh đạo... Muốn đoàn kết chặt chẽ trong Đảng, ắt phải thống nhất tư tưởng, mở rộng dân chủ nội bộ, mở rộng tự phê bình và phê bình”. “Toàn Đảng phải tư tưởng nhất trí, hành động nhất trí, đoàn kết nhất trí mới làm trọn nhiệm vụ của Đảng”. “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. “Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”.
“Cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy. Nếu dây chuyền không tốt, không chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy toàn bộ máy cũng tê liệt. Cán bộ là những người đem chính sách của Chính phủ, của đoàn thể thi hành trong nhân dân, nếu cán bộ dở thì chính sách hay cũng không thể thực hiện được”. “Người cộng sản chúng ta không được phút nào quên lý tưởng cao cả của mình là: Suốt đời làm cách mạng phấn đấu cho Tổ quốc hoàn toàn độc lập, làm cho chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản thắng lợi hoàn toàn trên Tổ quốc ta và trên thế giới”. “Cần phải không ngừng nâng cao tinh thần trách nhiệm đối với Đảng và một lòng một dạ phục vụ nhân dân”. “Đảng đòi hỏi đảng viên và cán bộ phải: học hiểu lý luận, chính sách, tình hình trong nước và trên thế giới để giáo dục cho quần chúng. Phải học hiểu nghề nghiệp chuyên môn mà Đảng và Chính phủ giao cho mình phụ trách. Phải có tinh thần hy sinh cho cách mạng, có tinh thần trách nhiệm để vượt mọi khó khăn”. “Đảng viên và cán bộ phải làm cho dân tin, dân phục, dân yêu. Phải nắm vững chính sách của Đảng và của Chính phủ, đi đúng đường lối quần chúng như thế mới xứng đáng là đảng viên và cán bộ của Đảng, như thế mới lãnh đạo được quần chúng”. “Đảng phải nuôi dạy cán bộ, như người làm vườn vun trồng những cây cối quý báu. Phải trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc chung của chúng ta”. “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”.
Những câu trích xây dựng Đảng về đạo đức như:
“Có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước vì lợi ích chung của Đảng, của cách mạng, của giai cấp, của dân tộc và của loài người mà không ngần ngại hy sinh tất cả lợi ích của cá nhân mình..., khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn”. “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của nhân dân”…
Với 130 câu nói, viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam được Đại tướng, GS.TS. Tô Lâm biên soạn, hệ thống một cách toàn diện tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác xây dựng Đảng. Với nội dung chỉ trọn vẹn 65 trang, khổ cỡ 10x14,5 nhưng chứa đựng rất nhiều vấn đề quan trọng về công tác xây dựng Đảng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho thế hệ chúng ta.
TRỌNG NHÂN