Kẽ hở từ quy định đến “cửa ải” cấp phép
Cựu Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong bị cáo buộc chiếm đoạt gần 44 tỷ đồng.
Theo kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, vụ án “Đưa hối lộ, Nhận hối lộ” xảy ra tại Cục ATTP liên quan trực tiếp đến quá trình cấp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm theo quy định của Nghị định 15/2018/NĐ-CP.
Nghị định 15 quy định, tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe phải đăng ký bản công bố sản phẩm và hồ sơ phải kèm theo bằng chứng khoa học chứng minh công dụng của sản phẩm hoặc của thành phần cấu thành công dụng đã công bố.
Đáng chú ý, khi sử dụng bằng chứng khoa học về công dụng của thành phần để làm công dụng cho sản phẩm, liều sử dụng hàng ngày của sản phẩm phải đạt tối thiểu 15% liều được nêu trong tài liệu khoa học. Đây là điều kiện khiến phần lớn hồ sơ của doanh nghiệp không đạt yêu cầu, buộc phải chỉnh sửa, bổ sung nhiều lần, kéo dài thời gian cấp phép.
Theo CQĐT, lợi dụng quy định chặt chẽ này, nhiều doanh nghiệp và cá nhân làm dịch vụ công bố sản phẩm đã chủ động đưa tiền ngoài quy định, trung bình 7 triệu đồng/hồ sơ, để được “hướng dẫn” hoàn thiện hồ sơ, đẩy nhanh quá trình thẩm định.
Kết luận điều tra xác định, việc nhận tiền bôi trơn không phải hành vi tự phát của chuyên viên, mà được báo cáo và xin chủ trương từ lãnh đạo. Các chuyên viên báo cáo với lãnh đạo phòng, trung tâm; sau đó lãnh đạo các đơn vị này tiếp tục báo cáo và được ông Nguyễn Thanh Phong – khi đó là Cục trưởng Cục ATTP – đồng ý chủ trương, cho phép nhận tiền để hướng dẫn, hỗ trợ thẩm xét hồ sơ.
Không chỉ cho phép nhận tiền, ông Phong còn thống nhất cơ chế phân chia số tiền nhận trái quy định giữa các cấp trong Cục.
Cơ chế chia tiền “theo hồ sơ”
Theo CQĐT, số tiền chia cho ông Nguyễn Thanh Phong dao động từ 1 triệu đến 3 triệu đồng/hồ sơ, tùy từng đơn vị thẩm xét: 2,5–3 triệu đồng/hồ sơ nếu do Trung tâm thẩm xét; 1–1,5 triệu đồng/hồ sơ nếu do Phòng Quản lý Tiêu chuẩn và Kiểm nghiệm; 1,5–2 triệu đồng/hồ sơ nếu do Phòng Quản lý sản phẩm thực phẩm.
Trường hợp Phó Cục trưởng trực tiếp ký Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm sẽ nhận 1,5–2 triệu đồng/hồ sơ, còn ông Phong nhận 1–1,5 triệu đồng/hồ sơ. Ở các cấp thấp hơn, Phó Trưởng phòng, Phó Giám đốc Trung tâm nhận từ 500.000 – 1 triệu đồng/hồ sơ; chuyên viên thẩm xét 1 nhận 700.000 – 1 triệu đồng/hồ sơ; chuyên viên thẩm xét 2 nhận 300.000 – 500.000 đồng/hồ sơ.
Sau khi lãnh đạo Cục chấp thuận chủ trương, lãnh đạo các Phòng, Trung tâm đã họp bàn, thống nhất để chuyên viên trực tiếp thỏa thuận, nhận tiền từ các cá nhân làm dịch vụ công bố sản phẩm.
Gần 94 tỷ đồng “chảy” qua tay chuyên viên
CQĐT xác định, trong giai đoạn từ 2/2/2018 đến 31/12/2024, 31 chuyên viên Cục ATTP đã trực tiếp nhận hơn 93,7 tỷ đồng từ các cá nhân làm dịch vụ đăng ký bản công bố sản phẩm.
Trong số này, ông Nguyễn Thanh Phong bị cáo buộc chiếm đoạt gần 44 tỷ đồng. Bà Trần Việt Nga, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, bị xác định đã nhận hơn 8 tỷ đồng. Số tiền còn lại được chia cho các Phó Cục trưởng, lãnh đạo Phòng, Trung tâm và chuyên viên theo “tỷ lệ” đã thống nhất từ trước.
CQĐT đánh giá, hành vi của các bị can đã làm méo mó hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, tạo ra cơ chế “xin – cho”, gây bức xúc trong dư luận và tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng.
Minh Đức