Cựu phó tổng thống Mỹ Dick Cheney. Ảnh: Reuters.
Theo thông cáo từ gia đình hôm 4/11, Cựu Phó tổng thống Dick Cheney - người được xem là “kiến trúc sư” của cuộc chiến Iraq năm 2003 và là một trong những phó tổng thống có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ - qua đời ngày 3/11 ở tuổi 84 do biến chứng viêm phổi cùng bệnh tim mạch, CNN đưa tin.
“Dick Cheney là một người đàn ông vĩ đại và nhân hậu, đã dạy con cháu biết yêu đất nước, sống can đảm, trung thực, yêu thương, tử tế và cả niềm đam mê câu cá. Chúng tôi biết ơn vô hạn những điều ông đã cống hiến cho nước Mỹ, và may mắn vô cùng khi được yêu thương và được ông yêu thương, một người đàn ông cao quý, vững chãi như một tượng đài”, thông cáo của gia đình viết.
“Người vợ yêu dấu suốt 61 năm, bà Lynne, hai con gái Liz và Mary cùng các thành viên trong gia đình đều ở bên ông khi ông trút hơi thở cuối cùng”, gia đình cho biết.
Là Phó tổng thống thứ 46 của Mỹ, ông Cheney phục vụ dưới thời Tổng thống George W. Bush trong hai nhiệm kỳ (2001-2009). Suốt nhiều thập niên, ông là một nhân vật vừa quyền lực vừa gây chia rẽ trong chính trường Washington.
Nhưng ở những năm cuối đời, dù vẫn giữ tư tưởng bảo thủ cứng rắn, ông lại bị chính đảng Cộng hòa cô lập vì mạnh mẽ chỉ trích Tổng thống Trump - người mà ông gọi là “kẻ hèn nhát” và “mối đe dọa lớn nhất từ trước đến nay với nền cộng hòa Mỹ”.
Trong lá phiếu tổng thống cuối cùng của sự nghiệp chính trị năm 2024, ông Cheney đã chọn ủng hộ ứng viên Dân chủ tự do Kamala Harris - người đồng hành cùng ông trong “câu lạc bộ các Phó tổng thống” - như một minh chứng cho sự chia rẽ sâu sắc giữa chủ nghĩa bảo thủ truyền thống của ông và làn sóng dân túy đang thống trị đảng Cộng hòa.
Suốt phần lớn cuộc đời, ông Cheney phải chống chọi với bệnh tim mạch, trải qua nhiều cơn đau tim nhưng vẫn sống năng động, mạnh mẽ. Sau ca ghép tim thành công năm 2012, ông gọi đó là “món quà của chính sự sống”.
Trước khi bước vào chính quyền Bush, ông Cheney từng là nghị sĩ bang Wyoming, Chánh văn phòng Nhà Trắng và Bộ trưởng Quốc phòng - những vị trí giúp ông trở thành một chính khách dày dạn, sắc sảo và có phần lạnh lùng.
Khi được ông George W. Bush giao nhiệm vụ tìm ứng viên cho vị trí Phó tổng thống năm 2000, ông trở thành “cánh tay phải lão luyện” cho một tổng thống trẻ trung và non kinh nghiệm thời bấy giờ.
Ngày 11/9/2001, khi các vụ khủng bố kinh hoàng xảy ra, Cheney đang ở Nhà Trắng trong lúc Tổng thống Bush đi công tác. Khi chiếc máy bay thứ hai lao vào tòa tháp đôi ở New York, ông kể rằng trong khoảnh khắc đó, ông “biến thành một con người khác” - người mang quyết tâm trả đũa al-Qaeda và mở rộng sức mạnh Mỹ khắp Trung Đông thông qua học thuyết tân bảo thủ về “thay đổi chế độ” và “chiến tranh phủ đầu”.
Về sau, ông chia sẻ rằng vụ 11/9 đã khiến ông mang trong mình cảm giác trách nhiệm nặng nề - phải làm mọi cách để không bao giờ có một vụ tấn công như thế xảy ra trên đất Mỹ nữa.
Phương Linh