Ông Obama lên tiếng bảo vệ Đại học Harvard. Ảnh: Reuters.
The Guardian đưa tin cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lên tiếng ủng hộ Đại học Harvard sau khi chính quyền Tổng thống Trump quyết định cắt 2 tỷ USD tài trợ sau khi trường này từ chối những yêu cầu được cho là "nỗ lực kiểm soát của chính phủ" đối với các cơ sở giáo dục đại học.
Trong khi đó, giảng viên tại Đại học Yale - một trường khác nằm trong khối Ivy League với Harvard - cũng yêu cầu lãnh đạo trường chống lại những yêu cầu phi pháp đe dọa đến quyền tự do học thuật và tự do quản lý của nhà trường.
Đại học căng thẳng với ông Trump
Theo The Guardian, cuộc đối đầu giữa một số đại học danh giá bậc nhất nước Mỹ và chính quyền ông Trump trở nên căng thẳng hơn vào đêm 14/4, sau khi Đại học Harvard từ chối các yêu cầu từ chính quyền ông Trump. Nhiều nhà giáo dục cho rằng các yêu cầu này là một cách "trá hình" để hạn chế quyền tự do học thuật.
Nói về những yêu cầu của ông Trump, Chủ tịch Đại học Harvard Alan Garber nhấn mạnh rằng chính phủ hay các đảng phái không nên quyết định việc các đại học tư thục được dạy gì, tuyển sinh và tuyển dụng những ai hoặc theo đuổi các lĩnh vực nghiên cứu nào.
Dù Harvard phản ứng ra sao, chính quyền ông Trump vẫn muốn đóng băng 2,2 tỷ USD tài trợ cùng khoản hợp đồng trị giá 60 triệu USD mà Harvard nhận được trong nhiều năm qua.
Chưa dừng lại ở đó, vào ngày 15/4, ông Trump đăng bài lên nền tảng Truth Social, nói rằng Đại học Harvard nên bị mất quyền miễn thuế và phải chịu đánh thuế như một tổ chức chính trị.
Trong tuyên bố mới nhất, cựu Tổng thống Obama nhận định Đại học Harvard đã làm gương cho các cơ sở giáo dục đại học khác khi từ chối những yêu cầu bóp nghẹt tự do học thuật.
Ông Obama cũng khen ngợi Harvard vì biết cách để đảm bảo tất cả sinh viên có thể học tập trong môi trường coi trọng tri thức, tranh luận nghiêm túc và tôn trọng lẫn nhau.
“Hãy hy vọng rằng các cơ sở giáo dục đại học khác sẽ noi theo", ông Obama nói.
Cựu tổng thống Mỹ quyết định lên tiếng sau khi 876 giảng viên của Đại học Yale gửi thư đến ban lãnh đạo trường nhằm ủng hộ trường chống lại chính quyền ông Trump.
Mặc dù không nhắc trực tiếp đến Harvard, lá thư của giảng viên Đại học Yale cũng kêu gọi ban lãnh đạo trường “hành động có chủ đích và tích cực cùng các trường đại học khác trong việc phòng thủ tập thể”.
Trong khi đó, Đại học Columbia đã phần nào thỏa hiệp với những yêu cầu của chính quyền Tổng thống Trump sau khi bị đe dọa mất nguồn tài trợ liên bang. Dù vậy, trường vẫn sẽ bảo vệ quyền tự do học thuật.
Các trường đại học hàng đầu như Harvard bị chính quyền ông Trump đe dọa cắt tài trợ nếu không tuân thủ quy định. Ảnh: Harvard.
Phía Đại học Princeton lại chưa nhận được yêu cầu cụ thể từ chính phủ. Chủ tịch Christopher Eisgruber của trường này chỉ mới nói rằng dù lý do dọa cắt tài trợ chưa rõ ràng, trường vẫn sẽ tuân thủ pháp luật.
Bàn về tình hình hiện tại của các trường đại học Mỹ, bà Rachel Goodman, đại diện Hiệp hội Giảng viên Đại học Mỹ, nói rằng chính quyền ông Trump đang sử dụng lời đe dọa cắt tài trợ như một chiến thuật nhằm buộc các trường phải nhượng bộ chính phủ.
"Đây là hành vi vi phạm pháp luật trắng trợn", bà Goodman nói.
Ông Trump không dừng lại
Tính đến thời điểm hiện tại, chính quyền ông Trump đã đóng băng hoặc hủy bỏ hơn 11 tỷ USD tài trợ từ ít nhất 7 trường đại học. Ít nhất 300 sinh viên, cựu sinh viên và nghiên cứu sinh sau tiến sĩ đã bị thu hồi thị thực và mất quyền nhập cư hợp pháp trong chiến dịch trấn áp này.
Bà Sally Kornbluth, Chủ tịch Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), thông tin 9 sinh viên của MIT đã bị thu hồi thị thực trong tuần trước. Bà lo rằng điều này sẽ tạo ra nỗi lo đối với những “nhân tài hàng đầu” trên toàn cầu và gây tổn hại đến năng lực cạnh tranh và vị thế lãnh đạo khoa học của nước Mỹ trong nhiều năm tới.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon lại nói với Wall Street Journal rằng chính phủ liên bang có quyền yêu cầu các trường đại học thay đổi chính sách của trường.
“Nếu bạn nhận tiền từ liên bang, chúng tôi muốn đảm bảo bạn đang tuân thủ luật liên bang", bà McMahon nói, dù bà bác bỏ việc chính quyền đang cố gắng hạn chế quyền tự do học thuật và quyền phản đối ôn hòa hoặc bất đồng quan điểm.
Cũng trong ngày 15/4, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói rằng ông Trump “muốn thấy Harvard xin lỗi”, đồng thời trường này phải tuân thủ luật liên bang. Lãnh đạo lực lượng đặc nhiệm Leo Terrell cũng tuyên bố sẽ khiến các trường đại học phá sản nếu không “hợp tác”.
Thái An