Đã có vắc-xin phòng, nhưng nhiều người vẫn tử vong vì bệnh dại

5 giờ trướcBài gốc

Tuy con số này tuy thấp hơn so với cùng kỳ năm 2024 nhưng vẫn là hồi chuông cảnh báo về một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không được xử lý kịp thời.

Hiện nay, bệnh dại vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu xử lý đúng cách sau khi bị chó, mèo cắn.

Theo Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm lây từ động vật sang người do virus dại thuộc họ Rhabdovirus gây ra. Bệnh lưu hành ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là tại châu Phi và châu Á, nơi chiếm tới 95% số ca tử vong hằng năm.

Mỗi năm, toàn cầu ghi nhận khoảng 59.000 người chết vì bệnh dại, và khu vực Đông Nam Á được xem là điểm nóng bởi lượng chó thả rông lớn, tỷ lệ tiêm phòng ở vật nuôi thấp và tình trạng buôn bán, giết mổ chó mèo vẫn tồn tại ở một số quốc gia.

Theo Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH/OIE), 99% người mắc bệnh dại là do bị chó dại cắn, hơn 80% các ca xảy ra ở vùng nông thôn và có đến 40% nạn nhân tử vong là trẻ em.

Bệnh dại đặc biệt nguy hiểm vì khi đã khởi phát triệu chứng, tỷ lệ tử vong gần như 100%, do đó việc điều trị dự phòng sớm ngay sau phơi nhiễm là yếu tố quyết định sự sống còn.

Hiện tại, một số khu vực thuộc thủ đô Bangkok và tỉnh Samut Prakan (Thái Lan) đã được tuyên bố là “vùng dịch tạm thời” sau khi phát hiện ổ dịch bệnh dại.

Tại Việt Nam, theo số liệu của Bộ Y tế, nguồn lây bệnh dại ở người chủ yếu đến từ chó và mèo, chiếm đến 98% trong tổng số người đi tiêm chủng và 100% các ca tử vong. Năm 2024, cả nước ghi nhận 89 ca tử vong do bệnh dại, tăng 7 ca so với năm 2023 và tăng 17 ca so với năm 2022.

Báo cáo tổng kết năm cho thấy tất cả các trường hợp tử vong đều không được tiêm vắc-xin hoặc huyết thanh kháng dại. Nguyên nhân chính được xác định là do tâm lý chủ quan, đặc biệt là khi người dân bị chó nhà cắn và cho rằng không có nguy hiểm vì chó vẫn khỏe mạnh tại thời điểm cắn, điều này chiếm tới 63% lý do.

Bên cạnh đó còn là sự thiếu hiểu biết về bệnh, lo ngại chi phí điều trị, sử dụng các bài thuốc dân gian, thuốc nam, hoặc do trẻ nhỏ bị cắn nhưng không biết nói với người lớn, và có cả trường hợp giết mổ chó khi chó có biểu hiện bất thường.

Hiện nay, bệnh dại vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu xử lý đúng cách sau khi bị chó, mèo cắn.

Việc đầu tiên và bắt buộc là phải rửa sạch vết thương ngay lập tức bằng xà phòng dưới vòi nước chảy liên tục trong ít nhất 15 phút, sau đó sát trùng bằng cồn 70%, cồn i-ốt hoặc oxy già. Trong trường hợp không có xà phòng, có thể dùng nước sạch để rửa vết thương.

Đây là bước sơ cứu vô cùng quan trọng nhằm loại bỏ một phần virus tại chỗ. Ngay sau đó, người bị cắn cần đến cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm vắc-xin phòng bệnh dại. Càng tiêm sớm, hiệu quả bảo vệ càng cao. Tùy theo mức độ tổn thương và tình trạng phơi nhiễm, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm vắc-xin đơn thuần hoặc kết hợp thêm với huyết thanh kháng dại.

Từ năm 2021, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Quốc gia phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2022-2030 với mục tiêu kiểm soát hiệu quả bệnh dại ở đàn chó mèo và phấn đấu không còn người tử vong do bệnh này vào năm 2030.

Để đạt được mục tiêu trên, Bộ Y tế đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường đẩy mạnh triển khai các giải pháp, trong đó có Chỉ thị số 11/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp cấp bách phòng, chống bệnh dại.

Bộ Y tế đồng thời khuyến cáo người dân cần nhận thức rõ mức độ nguy hiểm của bệnh dại, đây là bệnh truyền nhiễm đặc biệt nghiêm trọng, khi đã lên cơn thì 100% tử vong. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tránh bị động vật cắn, đặc biệt là chó mèo không rõ nguồn gốc.

Nếu không may bị cắn, phải xử lý vết thương ngay lập tức, đến cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm phòng đầy đủ, tuyệt đối không được chủ quan. Việc tiêm vắc-xin phòng dại càng sớm càng giúp ngăn chặn virus xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương, giảm nguy cơ tử vong.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng nhấn mạnh việc không nên sử dụng các biện pháp chữa trị chưa được kiểm chứng như thuốc nam, thuốc gia truyền, phương pháp mê tín dị đoan… để điều trị bệnh dại hoặc vết cắn. Đây là hành vi nguy hiểm và có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Đặc biệt, việc tiêm phòng cho chó, mèo nuôi cần được thực hiện đầy đủ theo đúng khuyến cáo của ngành thú y. Khi nuôi chó, mèo, người dân có trách nhiệm tiêm phòng dại định kỳ, không thả rông vật nuôi, chó ra đường phải được rọ mõm và có người dắt, nhằm đảm bảo an toàn cho cộng đồng.

Đối với người thuộc nhóm nguy cơ cao như nhân viên thú y, người làm việc tại cơ sở nuôi giữ động vật, người thường xuyên tiếp xúc với chó mèo cũng nên chủ động tiêm phòng dự phòng trước khi có phơi nhiễm.

Bác sỹ Nguyễn Tuấn Hải (Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec) khẳng định, bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu tiêm vắc-xin kịp thời sau khi bị chó mèo cắn. Đây là biện pháp duy nhất cứu sống người bệnh và ngăn ngừa những cái chết thương tâm.

Khi tiêm vắc-xin phòng bệnh dại, người bệnh cần tiêm đủ mũi (thường là 5 mũi), đúng lịch, không sử dụng rượu bia, không dùng thuốc corticoid hay các loại thuốc ức chế miễn dịch trong thời gian tiêm. Hiện nay, vắc-xin dại thế hệ mới được sản xuất theo công nghệ hiện đại, không chứa tế bào thần kinh nên rất an toàn và không ảnh hưởng đến trí nhớ hay sức khỏe người tiêm như một số lo ngại trước đây.

Các chuyên gia y tế cũng lưu ý rằng, nếu cộng đồng có ý thức và trách nhiệm hơn trong việc quản lý đàn chó mèo, tiêm phòng đầy đủ và hành động kịp thời khi có phơi nhiễm, bệnh dại hoàn toàn có thể bị đẩy lùi.

D.Ngân

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/da-co-vac-xin-phong-nhung-nhieu-nguoi-van-tu-vong-vi-benh-dai-d387007.html