Gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin về việc KOL (Key Opinion Leader - người có sức ảnh hưởng đến một cộng đồng nhất định) quảng cáo sai sự thật, gây bức xúc trong dư luận. Một số sản phẩm được quảng cáo với công dụng vượt xa thực tế hoặc không đúng với hàm lượng thành phần đã công bố.
Điều này khiến người tiêu dùng mua nhầm sản phẩm kém chất lượng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước tình trạng trên, bạn đọc bày tỏ lo ngại về những hậu quả nghiêm trọng mà hành vi quảng cáo sai sự thật có thể mang lại. Đồng thời kiến nghị cơ quan chức năng cần xử nghiêm đối với các hành vi vi phạm.
Các chương trình quảng cáo có sự tham gia của nghệ sĩ, KOL.
KOL, KOC chỉ xin lỗi là xong?
Bạn đọc Nguyennga…@gmail.com bình luận: “Ai cũng biết quảng cáo có phần thổi phồng, nhưng lợi dụng danh tiếng để quảng bá sản phẩm kém chất lượng, quảng cáo sai sự thật gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng thì thật đáng lên án. Tại sao cứ để đến khi người dân phản ánh thì KOL, KOC (Key Opinion Consumer- người tiêu dùng chủ chốt, có sức ảnh hưởng lớn đến thị trường) mới xin lỗi? Nếu sản phẩm không bị phát hiện kém chất lượng, họ có chịu nhận sai không? Việc quảng cáo sai sự thật gây thiệt hại cho khách hàng, không thể chỉ xin lỗi là xong!”.
Đồng quan điểm, bạn đọc Hoahong…@gmail.com viết: “Không chỉ KOL, KOC mà cả doanh nghiệp đứng sau cũng phải chịu trách nhiệm. Họ kiếm tiền từ lòng tin của người hâm mộ, nhưng khi có vấn đề lại chỉ nhận lỗi qua loa rồi đâu lại vào đấy. Cần có quy định bắt buộc những người quảng cáo sản phẩm phải chịu trách nhiệm về những gì họ nói. Nếu quảng cáo sai sự thật, gây ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc tài sản của người tiêu dùng, thì phải bồi thường và chịu trách nhiệm trước pháp luật!”.
“Quảng cáo ‘một viên kẹo bằng một đĩa rau’ hay ‘hũ yến có 30 g yến tươi’ rõ ràng là thổi phồng quá đáng. Người tiêu dùng cần tỉnh táo, đừng mù quáng tin vào những lời quảng cáo phi lý. Đằng sau những buổi livestream tư vấn tận tình là cả một chiến dịch tiếp thị chuyên nghiệp. Mua hàng theo cảm xúc mà không kiểm chứng, cuối cùng chỉ có người mua chịu thiệt” – bạn đọc Ngân Lê bày tỏ.
Dùng đúng cách để tránh rủi ro
Tiến sĩ Phan Thế Đồng, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM, cho biết hiện nay có rất nhiều sản phẩm được gọi là thực phẩm chức năng, nhưng trước hết, người tiêu dùng cần phân biệt rõ hai nhóm chính: thực phẩm bổ sung và thực phẩm bảo vệ sức khỏe.
Theo khoản 1 Điều 2 Thông tư 43/2014/TT-BYT, thực phẩm bổ sung là những thực phẩm thông thường được bổ sung vi chất và các yếu tố có lợi cho sức khỏe như vitamin, khoáng chất, axit amin, enzym, probiotic, prebiotic... Những sản phẩm này vẫn có thể được sử dụng như thực phẩm hoặc nguyên liệu chế biến thức ăn, chứa các chất dinh dưỡng thông thường và được bổ sung thêm các thành phần vi chất và có lợi cho sức khỏe.
Trong khi đó, thực phẩm bảo vệ sức khỏe lại khác biệt ở chỗ chúng không mang hình thức thực phẩm thông thường mà được sản xuất dưới dạng viên nang, viên nén, bột, cao lỏng... Những sản phẩm này chứa các hoạt chất giúp hỗ trợ và bảo vệ sức khỏe nhưng không phải là thực phẩm dùng trực tiếp hay nguyên liệu chế biến món ăn, có mục đích bổ sung chất dinh dưỡng cho chế độ ăn uống.
Tiến sĩ Phan Thế Đồng, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM.
Theo TS Đồng, khi mua sản phẩm, người tiêu dùng cần xác định rõ mình đang mua loại nào. Thực phẩm bổ sung thường xuất hiện dưới dạng bánh kẹo, sữa, thịt cá chế biến... và không bắt buộc ghi liều lượng chất bổ sung cũng như công dụng của các vi chất này.
Vì vậy, để đánh giá chất lượng, người mua cần kiểm tra danh sách thành phần (Ingredients) và bảng giá trị dinh dưỡng (Nutrition Facts) rồi đối chiếu với thông tin quảng cáo. Những sản phẩm không cung cấp các thông tin này có thể không đảm bảo độ tin cậy.
Ngược lại, thực phẩm bảo vệ sức khỏe không có hình thức giống thực phẩm thông thường mà thường được sản xuất dưới dạng viên nang, viên nén, bột, cao lỏng… Tuy nhiên, chúng không phải là thuốc và không có chức năng điều trị bệnh.
Thay vào đó, các sản phẩm này là nguồn cô đặc chứa các chất dinh dưỡng bổ sung cho chế độ ăn uống hoặc các hoạt chất có tác dụng hỗ trợ và bảo vệ sức khỏe, phổ biến như vitamin, khoáng chất, hoạt chất sinh học, thảo mộc…
Các sản phẩm này bắt buộc phải được ghi nhãn rõ ràng với các cụm từ như "Health Supplement," "Food Supplement" hoặc "Dietary Supplement," đồng thời công bố đầy đủ liều lượng hoạt chất, độ tinh khiết, hướng dẫn sử dụng và các chỉ dẫn liên quan. Trên bao bì và quảng cáo, không được phép khẳng định công dụng điều trị bệnh hoặc ám chỉ rằng một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng không thể cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết.
Làm sao để không bị “bẫy” quảng cáo?
Người tiêu dùng cần thận trọng khi sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe và nên tham khảo ý kiến của chuyên gia như bác sĩ, dược sĩ để đảm bảo an toàn. Việc sử dụng cần tuân theo hướng dẫn về liều lượng, đồng thời chú ý đến các tác dụng phụ hoặc chống chỉ định, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, người đang cho con bú và các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương. Ngoài ra, trước khi mua, cần kiểm tra kỹ thông tin trên nhãn hàng, bao gồm thành phần hoạt chất, liều lượng và các cam kết về công dụng sản phẩm, đồng thời đối chiếu với nội dung quảng cáo để đảm bảo tính chính xác.
Ngoài ra, khi lựa chọn sản phẩm, người tiêu dùng cũng cần quan tâm đến các chứng nhận an toàn thực phẩm. Đối với thực phẩm bổ sung, cần có các chứng nhận như ISO 9001, HACCP. Trong khi đó, thực phẩm bảo vệ sức khỏe phải tuân thủ quy định chặt chẽ hơn, bao gồm chứng nhận GMP và giấy phép từ Bộ Y tế.
TS PHAN THẾ ĐỒNG, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM
TRẦN MINH - TUẤN ANH