Xã Đa Mi, huyện Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận nay đổi thành xã La Dạ, Lâm Đồng. Đây là vùng trọng điểm sầu riêng, bơ, cà phê, mít, macca…, độ cao bình quân 750m, khí hậu quanh năm mát mẻ, tối lạnh.
Một góc hồ Hàm Thuận
Có 2 hồ lớn là hồ Đa Mi rộng khoảng 600ha. Mặt hồ có 50ha pin điện mặt trời và khu vực nuôi cá tầm, mực nước luôn ổn định. Hồ Hàm Thuận rộng hơn 2.500 ha với gần trăm đảo nhỏ, mực nước chênh lệch hơn 20m. Cả hai hồ nước trong xanh, bao quanh núi rừng trùng điệp, cảnh đẹp hơn tranh vẽ, nhất là lúc bình minh ở hồ Hàm Thuận.
Đa Mi có 3 thác. Thác 9 tầng cách quốc lộ 55 hơn 6km, xe 45 chỗ vào cách chân thác 300m. Mỗi tầng thác đều có thể tắm và tha hồ selfie. Thác Sương Mù, cách thác Chín Tầng chừng 6km trekking xuyên rừng. Đường đi gập ghềnh, cheo leo. Thác cao gần 100m, cao thứ 4 trong “Ngũ danh thác Việt”; sau thác Đỗ Quyên (Huế), thác Bạc (Lào Cai), thác Tiên (Hà Tĩnh). Thác Mây Bay, phía hồ Đa Mi, cách quốc lộ 55 chừng 3km gồm 5 tầng, còn gọi là thác Tè Trong, rất đẹp.
Đa Mi có chùa Quan Âm nằm ở độ cao 864m, nhìn ra hồ Hàm Thuận còn gọi là chùa Thiên Mai (hơn 5.000 gốc mai); chùa Mở (không có cổng, có cửa, chính điện, phòng khách, nhà mát không có vách); chùa Ngàn Thông (gần 10.000 gốc thông); chùa Tiên (cảnh đẹp) với nhiều “kỳ hoa dị thảo” như tần ô đỏ, chuối sen, ổi Nhật, thần kỳ, Phật thủ, chim công trắng...
Chùa dùng vỏ bom, vỏ đạn pháo làm kẻng, bình hoa thay lời nhắc nhở về chiến tranh và khát vọng hòa bình. Khách vãn cảnh chùa có thể uống trà dây, trà xanh, đàm đạo với thầy trụ trì, dạo vườn hái quả, thỉnh cây hiếm về trồng. Gặp bữa, dùng cơm chay với chùa.
Tượng thánh Anton bằng đá thạch anh nguyên khối cao 6m5, chưa kể đế
Giáo xứ La Dày, nằm cạnh đường bờ đập có tượng thánh An Tôn nguyên khối thạch anh cao 6m5, nhiều bộ bàn ghế rễ cây ngậm đá suối không đụng hàng và cây k’nia cổ thụ, là điểm hành hương mới hấp dẫn. Đang mùa sầu riêng, linh mục chánh xứ bình dị, xuề xòa như nông dân bản địa, thân thiện và nhiệt thành, tự tay bổ các loại sầu riêng đãi khách. Khách được tặng trà dược liệu như tấm lòng thơm thảo giáo dân.
Nhà khách giáo xứ có phòng riêng, phòng tập thể, tiện nghi khép kín, hơn trăm chỗ ngủ, nhà ăn phục vụ vài trăm người. Nhà thờ xứ đang xây dựng, thiết kế độc lạ theo mô hình thần Kim Quy, bàn thánh bằng gỗ gù hương (xá xị)...
UFO homestay hình đĩa bay
Đến Đa Mi có thể ngủ lều và võng trong chùa Thiên Mai, các homestay Sumi, Gió và Mây ven hồ, nhà khách giáo xứ La Dày. Độc đáo hơn cả là UFO homestay hình đĩa bay, “trước trồng cau, sau trồng chuối” phong thủy kiểu Nam bộ, độc lạ từ thiết kế tới vật liệu, nhìn ra hồ Hàm Thuận. UFO làm từ tre mộc và đất sét thô, những vật liệu thuần Việt, điều hòa nhiệt độ, chống nóng và giữ ấm. Phòng có vách ngăn, thoáng đẹp, nệm 2 tấc xịn xò, khu vệ sinh bên ngoài thoáng, sạch.
Du thuyền trên hồ Hàm Thuận sang chảnh kiểu chân quê, mời khách nhâm nhi cá lìm kìm chiên giòn, ngọt lự với trà giảo cổ lam hoặc bia, ngắm mênh mông xanh bạt ngàn trời, mây, nước, núi rừng như cổ tích. Lên đảo thăm vườn sầu riêng, gặp trái chín rụng là bổ ăn tại chỗ. Thú vị nhất là tìm hiểu cây macca, ngắm hoa và lựa trái già ăn sống. Thường các loại hạt từ đậu phộng, điều, bàng, k’nia... ăn sống rất dở nhưng macca ngược lại. Lựa trái mới chín, dùng máy dập tách vỏ cứng. Hạt macca sống cực ngon.
Ẩm thực Đa Mi có nhiều món thực dưỡng như trà bồ công anh (UFO homestay); trà giảo cổ lam (NH Gió và Mây, du thuyền); trà dây, trà xanh, (chùa Thiên Mai); trà thảo dược (giáo xứ La Dày). NH Gió và Mây có món gỏi cá lìm kìm; cá lìm kìm chiên giòn gia truyền thì UFO homestay có nhiều món vô đối. Canh bồ công anh ngọt và giòn, ăn đứt cải xanh. Món rau nhíp (lá bép) nhúng lẩu dê tươi, ngọt thơm tê lưỡi (khách cứ tưởng bỏ quá nhiều bột ngọt). Món lá bép xào tỏi lạ miệng, mới nhìn cứ tưởng rong biển. Đọt lang non thơm như sơn nữ dậy thì, chấm kho quẹt, bá cháy. Món nào cũng tươi rói, tự nhiên; vị không lẫn vào đâu được.
Cơm lam UFO (nếp trộn đậu lăng) ăn với gà ngủ cây nướng mật ong rừng, cà tộc Đa Mi om chưa đụng hàng. Các loại cá trắm, cá chép hồ kho tộ hoặc chua măng...đều ngon cực. Đặc biệt các món chế biến công phu, tỉ mẩn như soup sầu riêng, bánh crepe sầu riêng, tàu hũ sầu riêng, sầu riêng chiên, chè bơ, salad bơ, salad trái cây... Món nào cũng nhức nách. Chè, tàu hủ, bánh đều thơm dịu, ngọt thanh; ăn là ghiền. UFO homestay còn chơi sang, mời khách dùng sầu riêng musang king, loại sầu riêng Malaysia trồng ở Đa Mi; được xem là ngon nhất Asean.
Đi Đa Mi để rửa mắt vì cảnh quan thiên nhiên cực chất, rửa phổi vì không khí mát mẻ, trong lành, ẩm thực lạ và ngon theo chế độ dinh dưỡng tăng sức đề kháng. Nhiều thứ không đâu có, có tiền cũng không mua được. Ai đi về cũng tấm tắc và cảm thấy khỏe ra vì nhiều lẽ. Một số khách đi rồi, đi lại; rủ rê bạn bè cùng đi vì quá đã. Tiếc là UFO homestay chỉ có 18 chỗ ngủ (2 phòng đôi, 3 phòng 3); chưa có phòng riêng biệt lập. Chỉ sợ mai này, du lịch phát triển tự phát xô bồ, mất dần nét duyên quê chân mộc, quyến rũ.
Tôi ghiền Đa Mi, kiểu du lịch sinh thái bền vững đúng nghĩa. Chỉ thích ngủ ở UFO homestay, không máy lạnh, bầu bạn với gió hào phóng. Đêm nghe côn trùng hòa tấu, trăng sao nghịch ngợm lẻn vào phòng, có khi mưa núi về hát ru dịu nhẹ, bồng bềnh giấc ngủ vô thường.
Đa Mi cách Sài Gòn 204km, Phan Thiết 75km, Bảo Lộc 37km. Từ SG đi cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết, rẽ Tánh Linh vào QL 55. Hàng ngày có xe Khương An đón tận nhà, giá vé 300.000 đồng/lượt. Có thể ở lại nhiều ngày để có thêm trải nghiệm, dựng lều trên đảo câu cá vì “nhất chạng vạng, nhì rạng đông”. Đi thác, phải có hướng dẫn viên rừng tại chỗ và tùy sức khỏe. Riêng thác Sương Mù, phải có thiết bị chuyên dùng xuống thác.
Nguyễn Văn Mỹ - Chủ tịch Lửa Việt Tours