Đặc cách thăng tiến nghề nghiệp giúp nhà giáo có năng lực nổi trội bớt nỗi lo 'hết chỉ tiêu'

3 giờ trướcBài gốc

Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà giáo nhận được nhiều sự quan tâm của giáo viên. Trong đó, Điều 14 dự thảo Nghị định quy định xét thăng tiến nghề nghiệp nhà giáo đặc cách như sau:

“1. Đối với nhà giáo được xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp nhà giáo

a) Không bị giới hạn chỉ tiêu về số lượng nhà giáo theo cơ cấu chức danh nhà giáo của cơ sở giáo dục;

b) Không yêu cầu nhà giáo đáp ứng đủ tất cả các tiêu chuẩn về chuyên môn nghiệp vụ của chuẩn nghề nghiệp chức danh nhà giáo dự kiến xét đặc cách.

2. Các trường hợp được xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp:

a) Nhà giáo có phẩm chất, năng lực nổi trội, có thành tích đặc biệt xuất sắc trong hoạt động nghề nghiệp được tập thể cán bộ quản lý, nhà giáo, người lao động trong cơ sở giáo dục thống nhất đề nghị người đứng đầu cơ quan, đơn vị có thẩm quyền xét thăng tiến nghề nghiệp theo quy định;

b) Nhà giáo được công nhận, bổ nhiệm chức danh Giáo sư, Phó giáo sư theo quy định của pháp luật.

3. Việc xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp được thực hiện theo hình thức xét hồ sơ.

4. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định chi tiết về nhà giáo có phẩm chất, năng lực nổi trội, có thành tích đặc biệt xuất sắc trong hoạt động nghề nghiệp từng cấp học, trình độ đào tạo làm căn cứ xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp nhà giáo”.

Quy định trong dự thảo nhận được sự đồng thuận, ủng hộ rộng rãi từ đội ngũ nhà giáo, đặc biệt là lãnh đạo các nhà trường.

Nhà giáo có năng lực được ghi nhận kịp thời, không còn “chờ đến lượt”

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Liễu Tiến Sơn - Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Hầu Thào (tỉnh Lào Cai), cho rằng đây là một thông tin vui đối với toàn thể đội ngũ giáo viên.

“Việc bổ sung quy định xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp không chỉ mang ý nghĩa về mặt cơ chế, chính sách, mà còn là nguồn động viên tinh thần rất lớn. Điều này tạo động lực để cán bộ quản lý, giáo viên tiếp tục nỗ lực, phấn đấu, cống hiến nhiều hơn cho sự nghiệp giáo dục, đặc biệt là ở những địa bàn khó khăn” - thầy Sơn bày tỏ.

Thầy Liễu Tiến Sơn - Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Hầu Thào (tỉnh Lào Cai). Ảnh: NVCC.

Theo thầy Sơn, nhu cầu được thăng tiến trong nghề nghiệp là mong muốn chính đáng của mỗi nhà giáo. Thăng tiến không đơn thuần là sự thay đổi về chức danh nghề nghiệp, mà còn là sự vinh danh, ghi nhận kết quả lao động, quá trình cống hiến lâu dài, đồng thời gắn liền với quyền lợi về tiền lương và các chế độ đãi ngộ của người lao động.

Từ thực tiễn quản lý cơ sở giáo dục, thầy Sơn cũng chỉ ra rằng nếu việc xét thăng tiến vẫn hoàn toàn phụ thuộc vào chỉ tiêu như trước đây thì sẽ nảy sinh không ít khó khăn.

“Có những đơn vị có nhiều giáo viên đủ điều kiện, thậm chí có thành tích rất nổi bật, nhưng lại không thể xem xét thăng tiến do bị giới hạn bởi chỉ tiêu. Điều này dễ tạo tâm lý thiệt thòi, chưa thực sự khuyến khích được người giỏi” - thầy Sơn phân tích.

Vì vậy, thầy Sơn bày tỏ sự đồng tình với cơ chế cho phép người đứng đầu đơn vị được có thẩm quyền phê duyệt việc xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp. Theo thầy, đây là hướng đi phù hợp, góp phần tháo gỡ những rào cản mang tính cơ học, đồng thời phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục.

Thầy Đỗ Thành Thiện - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Vĩnh Thạnh (thành phố Cần Thơ) cho rằng đây là một bước đi đúng hướng và rất cần thiết trong bối cảnh ngành giáo dục đang đẩy mạnh đổi mới toàn diện.

Theo thầy, chính sách cụ thể hóa các chủ trương, chính sách ưu đãi đối với nhà giáo được nêu trong Luật Nhà giáo. Chính sách này sẽ góp phần tạo động lực mạnh mẽ, khuyến khích giáo viên không ngừng nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời kịp thời ghi nhận, tôn vinh những cá nhân có thành tích nổi trội, thực sự tâm huyết và có nhiều đóng góp cho nhà trường cũng như cho ngành.

Đáng chú ý, việc xét thăng tiến nghề nghiệp theo cơ chế đặc cách, không bị giới hạn cứng bởi chỉ tiêu, sẽ giúp công tác đánh giá giáo viên phản ánh đúng hơn thực chất năng lực và hiệu quả công việc.

Thầy Đỗ Thành Thiện - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Vĩnh Thạnh (thành phố Cần Thơ). Ảnh: NVCC.

Cùng bàn luận về chủ đề này, Tiến sĩ Phạm Kim Thư - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế (phường Hoàng Mai, Hà Nội) bày tỏ: “Việc lần đầu tiên đưa cơ chế đặc cách thăng tiến nghề nghiệp đối với nhà giáo vào dự thảo Nghị định là một chủ trương mang tính đổi mới tích cực, thể hiện tư duy quản lý nhân sự theo hướng coi trọng thực chất năng lực, đóng góp và thành tích nghề nghiệp, thay vì chỉ dựa vào các tiêu chí mang tính thủ tục, tuần tự.

Quy định này phù hợp với tinh thần của Luật Nhà giáo, đồng thời tiệm cận với thông lệ quốc tế trong quản lý và phát triển đội ngũ giáo dục, nơi mà những cá nhân có năng lực nổi trội, đóng góp đặc biệt cho chuyên môn và xã hội được ghi nhận và sử dụng kịp thời. Nếu được triển khai thận trọng, minh bạch, cơ chế đặc cách sẽ góp phần khắc phục tình trạng “cào bằng”, tạo động lực cho đội ngũ nhà giáo phấn đấu, sáng tạo và cống hiến lâu dài cho ngành”.

Thầy Thư cũng chỉ ra, việc cho phép xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp đối với nhà giáo được bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư cũng mang lại nhiều lợi ích thiết thực.

Đây là sự ghi nhận kịp thời và tương xứng đối với những giảng viên đã đạt đỉnh cao học thuật, có đóng góp lớn cho đào tạo, nghiên cứu khoa học và uy tín học thuật của cơ sở giáo dục. Cơ chế này giúp bảo đảm sự thống nhất giữa học hàm khoa học và vị trí nghề nghiệp trong hệ thống chức danh nhà giáo.

Tiến sĩ Phạm Kim Thư – Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế (Hà Nội). Ảnh: NVCC.

Bên cạnh đó, quy định không giới hạn chỉ tiêu và không yêu cầu đáp ứng đầy đủ mọi tiêu chuẩn mang tính thủ tục sẽ tháo gỡ những “điểm nghẽn” vốn tồn tại trong thực tiễn, giúp các cơ sở giáo dục chủ động hơn trong việc sử dụng, đãi ngộ và phát huy đội ngũ giảng viên trình độ cao.

Theo thầy, đây hoàn toàn có thể trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy giảng viên phấn đấu vì cơ hội phát triển nghề nghiệp gắn với vị trí, trách nhiệm và đãi ngộ tương xứng trong hệ thống giáo dục.

Chờ quy định rõ ràng về nhà giáo “thành tích đặc biệt xuất sắc”

Theo dự thảo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định chi tiết về nhà giáo có phẩm chất, năng lực nổi trội, có thành tích đặc biệt xuất sắc trong hoạt động nghề nghiệp từng cấp học, trình độ đào tạo làm căn cứ xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp nhà giáo. Theo lãnh đạo các nhà trường, đây là quy định quan trọng nhằm tránh tình trạng mỗi nơi vận dụng một cách khác nhau.

Thầy Liễu Tiến Sơn kỳ vọng, các tiêu chí này cần rõ ràng, minh bạch, có thể lượng hóa và gắn với thực tiễn hoạt động giáo dục.

“Đối với giáo viên trực tiếp giảng dạy, có thể căn cứ vào kết quả đánh giá thi đua hằng năm, năng lực chuyên môn, thành tích trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, nghiên cứu khoa học, đổi mới phương pháp dạy học. Đối với cán bộ quản lý, nên dựa vào những thành tích nổi trội của tập thể nhà trường, hiệu quả công tác quản lý, xây dựng môi trường giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện” - thầy Sơn đề xuất.

Theo thầy Sơn, nếu được thiết kế chặt chẽ và triển khai đồng bộ, chính sách xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp sẽ không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng cho những nhà giáo có đóng góp nổi bật, mà còn trở thành “đòn bẩy” quan trọng, thúc đẩy đội ngũ cán bộ, giáo viên yên tâm công tác, gắn bó lâu dài và nỗ lực cống hiến cho ngành giáo dục.

Cùng quan điểm, thầy Thiện nhấn mạnh yêu cầu phải có hệ thống tiêu chí rõ ràng, minh bạch và thống nhất trên phạm vi toàn quốc trong việc xác định thế nào là “thành tích đặc biệt”. Nếu thiếu các tiêu chí cụ thể, rất dễ dẫn đến tình trạng mỗi địa phương, mỗi cơ sở giáo dục áp dụng theo cách hiểu khác nhau, ảnh hưởng đến tính công bằng và sự đồng thuận trong đội ngũ.

Theo đề xuất của thầy Thiện, các tiêu chí đánh giá “thành tích đặc biệt” cần gắn chặt với thực tiễn hoạt động dạy học và có thể đo lường được. Trong đó, trọng tâm là chất lượng giảng dạy tạo ra sự chuyển biến, đột phá rõ rệt, được học sinh, phụ huynh và đồng nghiệp ghi nhận; việc nghiên cứu, áp dụng các giải pháp, phương pháp dạy học mới mang lại hiệu quả cụ thể, bền vững; đồng thời có sức lan tỏa, ảnh hưởng tích cực, truyền cảm hứng đổi mới cho đồng nghiệp trong nhà trường và rộng hơn là trong ngành giáo dục.

Theo thầy, khi các tiêu chí được xây dựng khoa học, rõ ràng và minh bạch, chính sách xét đặc cách thăng tiến nghề nghiệp sẽ thực sự trở thành động lực thúc đẩy đội ngũ nhà giáo cống hiến, sáng tạo và gắn bó lâu dài với nghề.

Tiến sĩ Phạm Kim Thư cũng cho hay: “Để bảo đảm tính công bằng, minh bạch và thống nhất, theo tôi cần có một số giải pháp đồng bộ. Thứ nhất, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành hướng dẫn chi tiết về tiêu chí “năng lực nổi trội”, “thành tích đặc biệt xuất sắc”, kèm theo các minh chứng cụ thể để các cơ sở giáo dục làm căn cứ áp dụng.

Thứ hai, quy trình xét đặc cách cần có sự tham gia của hội đồng chuyên môn độc lập, bảo đảm nguyên tắc tập thể, công khai và có trách nhiệm giải trình.

Thứ ba, cần tăng cường cơ chế kiểm tra, giám sát, hậu kiểm để kịp thời phát hiện và điều chỉnh các trường hợp áp dụng chưa phù hợp. Chỉ khi thiết kế được một cơ chế vừa linh hoạt, vừa có chuẩn mực chung, thì chính sách đặc cách thăng tiến mới thực sự phát huy hiệu quả và tạo được niềm tin trong đội ngũ nhà giáo”.

Trần Trang

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/dac-cach-thang-tien-nghe-nghiep-giup-nha-giao-co-nang-luc-noi-troi-bot-noi-lo-het-chi-tieu-post256944.gd