Đặc khu Côn Đảo trước cuộc 'chuyển mình lịch sử'

5 giờ trướcBài gốc

Tại cuộc làm việc với đặc khu Côn Đảo ngày 25-7, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được đề nghị Sở Y tế tổ chức luân phiên bác sĩ ra Côn Đảo, đồng thời đầu tư thiết bị và phát triển bệnh viện để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người dân đặc khu. Đồng chí Nguyễn Văn Được đặt hàng chính quyền đặc khu Côn Đảo nghiên cứu thêm giải pháp dài hạn như nhà máy lọc nước biển, điện mặt trời và điện gió, ưu tiên đầu tư nhà máy xử lý rác mới càng sớm càng tốt. Đặc biệt, Côn Đảo sẽ đi đầu về chuyển đổi để phát triển giao thông xanh, hướng tới du lịch sinh thái và giảm phát thải bên cạnh tập trung cho kinh tế số, kinh tế tuần hoàn…

Những chuyển động cả về trước mắt lẫn lâu dài, trong những chính sách an sinh lẫn đầu tư chiến lược, Côn Đảo đang chuẩn bị căn cơ nhất, toàn diện nhất cho một cuộc điều chỉnh mang tính lịch sử với mô thức 1-3-1, bao gồm: 1 không gian (tổng quan TPHCM) - 3 khu vực (khu vực TPHCM trước đây là “thủ phủ tài chính và công nghệ cao”; khu vực Bình Dương trước đây là “thủ phủ công nghiệp”, trung tâm sản xuất, công nghiệp công nghệ cao; khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây là “thủ phủ kinh tế biển”) - 1 đặc khu kinh tế (Côn Đảo).

Trong định dạng mới của Côn Đảo, trước hết phải đảm bảo được “chuỗi giá trị bảo tồn”, tức phát triển nhưng không xâm phạm các tài nguyên hiện hữu. Giá trị của hoạt động kinh tế phải được kiểm soát và cân đối với bảo tồn các hệ giá trị đa dạng sinh học, tài nguyên tự nhiên, di sản văn hóa, lịch sử của chính Côn Đảo. Đồng thời, liên thông để khơi thông - phát triển đặc khu trong toàn khu vực, không chỉ TPHCM mà cả vùng Đông Nam bộ.

Đơn cử như việc duy trì Côn Đảo là vùng phát thải thấp, ưu thế ấy cần phải đảm bảo trong 4 đề án trụ cột: giao thông, năng lượng, kinh tế biển và du lịch - cũng chính là bốn nhóm phát thải lớn mà Côn Đảo sẽ phải tập trung mọi giải pháp để kiểm soát, dần tiến tới trung hòa carbon net-zero. Hoặc khi kết nối không gian đất liền và đảo đang là cản trở không nhỏ thì công nghệ và đường truyền tốc độ cao sẽ là giải pháp mang lại hiệu quả nhanh và… thức thời. Cả “xanh” và “số” đều đang là lựa chọn tối ưu cho đặc khu.

Từ đây đặt ra yêu cầu, để bảo tồn, khai thác, phát triển tài nguyên Côn Đảo, rất cần một “tài nguyên” về cơ chế tương xứng, tức tận dụng và vận dụng những ưu thế của các cơ chế đặc khu nói chung (không chỉ trong nước) để tạo nên cú hích đủ mạnh. Với vị trí xa đất liền nên chi phí đầu tư, xây dựng sẽ cao gấp nhiều lần nên với các dự án trọng điểm, việc cho phép chỉ định nhà đầu tư chiến lược có đủ tiềm lực về tài chính và kinh nghiệm là hợp lý. Các ưu đãi vượt trội về thuế thu nhập doanh nghiệp cũng là một công cụ cần thiết để đảm bảo tính hấp dẫn và khả thi cho các dự án hạ tầng quy mô lớn.

Nhu cầu vốn đầu tư công cho Côn Đảo trong 5 năm tới rất lớn, ước tính khoảng 16.000 tỷ đồng, trong khi nguồn lực tại chỗ còn hạn chế. Vậy, TPHCM có thể được giữ lại 70% số thu vượt dự toán từ các khoản thu phân chia là một cơ chế quan trọng, tạo nguồn lực bổ sung để đầu tư phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng kết nối. Hoặc một cơ chế riêng để lập dự án độc lập như công tác bồi thường, tái định cư cho các hộ dân ra khỏi khu vực bảo vệ II của Di tích lịch sử Nhà tù Côn Đảo cho đến đề xuất xây dựng tuyến cáp treo giao thông công cộng kết nối sân bay với trung tâm nhằm giảm tối thiểu tác động vào hệ sinh thái rừng của Vườn quốc gia so với phương án mở rộng đường bộ hiện hữu là những “đề bài” cần được giải sớm để Côn Đảo cất cánh.

TS TRƯƠNG MINH HUY VŨ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/dac-khu-con-dao-truoc-cuoc-chuyen-minh-lich-su-post807368.html