Đặc phái viên Nhà Trắng: Kịch bản tận thế 'siêu AI xóa sổ việc làm' bị thổi phồng quá mức

2 ngày trướcBài gốc

Các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) đang chạy đua để đạt được AGI, thường được coi là siêu AI có khả năng hiểu, học hỏi và thực hiện các nhiệm vụ đa dạng một cách linh hoạt giống hay vượt trội con người. OpenAI, công ty tạo ra chatbot ChatGPT, định nghĩa AGI là "một hệ thống có tính tự chủ cao, vượt trội hơn con người ở hầu hết công việc có giá trị kinh tế".

Sự tiến bộ không ngừng của AI khiến một số người tin rằng AGI sẽ dẫn đến sự xóa sổ hàng loạt việc làm, hoặc thậm chí là những kịch bản tồi tệ hơn, như sự tuyệt chủng của loài người.

David Sacks, nhà đầu tư công nghệ từng hỗ trợ những công ty lớn như Airbnb, Facebook và Uber, viết trên mạng xã hội X hôm 10.8 rằng AI chưa phát triển nhanh như nhiều người dự đoán, đặc biệt là ý tưởng AI sẽ tự cải thiện và nhanh chóng đạt đến “siêu trí tuệ như thần thánh” đã bị thổi phồng quá mức.

“Thực tế, chúng ta lại đang chứng kiến điều ngược lại. Các mô hình AI hàng đầu đang hội tụ quanh những mốc hiệu năng tương tự nhau. Các công ty phát triển mô hình vẫn tiếp tục vượt mặt nhau với các phiên bản mới nhất của mình. Điều này lẽ ra không thể xảy ra nếu một mô hình đã đạt cuộc bứt phá nhanh. Các mô hình AI đang có những lợi thế cạnh tranh riêng, ngày càng chuyên môn hóa về ‘tính cách’, chế độ hoạt động, lập trình và toán học, thay vì một mô hình duy nhất trở thành toàn năng”, doanh nhân 53 tuổi người Mỹ gốc Nam Phi bình luận.

Dù vậy, David Sacks cho rằng: “Điều này không có nghĩa là phủ nhận sự tiến bộ. Chúng ta đang chứng kiến những cải thiện rõ rệt về chất lượng, khả năng sử dụng và hiệu suất/giá cả ở các công ty dẫn đầu về mô hình AI. Đây là thành quả của kỹ thuật xuất sắc và đáng được ca ngợi, chỉ là nó không phải thứ để đưa ra những tuyên bố tận thế”.

Một trong những kịch bản tận thế mà David Sacks bác bỏ trong bài viết của mình là nỗi sợ siêu AI sẽ gây ra tình trạng mất việc làm trên diện rộng.

David Sacks cho rằng điều đó vẫn chưa xảy ra, vì AI vẫn phụ thuộc rất nhiều yếu tố đầu vào từ con người để đưa ra prompt (lời nhắc hoặc yêu cầu) và xác minh.

“Điều đó có nghĩa là những dự đoán tận thế về mất việc làm cũng bị thổi phồng quá mức như chính AGI vậy. Thay vào đó, câu nói ‘Bạn sẽ không mất việc vì AI mà bởi người sử dụng AI giỏi hơn bạn’ vẫn đang đúng”, nhà đầu tư nổi tiếng này bình luận.

David Sacks cho rằng siêu AI không sẽ gây ra tình trạng mất việc làm trên diện rộng - Ảnh: Getty Images

David Sacks không phải là người duy nhất hoài nghi về AGI.

Andrew Ng, đồng sáng lập Google Brain, nói tại một buổi trò chuyện hồi tháng 6 rằng: “AGI đã bị thổi phồng và sẽ còn rất nhiều việc con người có thể làm mà AI không thể”.

Andrew Ng là nhà khoa học máy tính người Mỹ nổi tiếng với những đóng góp trong lĩnh vực AI và học sâu, hiện là giáo sư trợ giảng tại khoa Khoa học Máy tính của Đại học Stanford (Mỹ).

Sundar Pichai, Giám đốc điều hành Google, nói trong một podcast với Lex Fridman rằng ông thích dùng thuật ngữ AJI (artificial jagged intelligence), hay “AI khấp khểnh”, để mô tả giai đoạn hiện tại của AI. Đó là giai đoạn mà AI cực kỳ thông minh nhưng vẫn có thể mắc những lỗi cơ bản.

Lex Fridman là nhà nghiên cứu về AI, đặc biệt tập trung vào tương tác giữa con người và robot, xe tự hành và học máy. Ông từng làm việc tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực này.

“AGI sẽ tạo bước ngoặt chấn động gấp 10 lần Cách mạng Công nghiệp”

Khác với quan điểm của David Sacks và Andrew Ng, Demis Hassabis (Giám đốc điều hành Google DeepMind) tuyên bố AGI sẽ mở ra bước ngoặt chấn động “lớn gấp 10 lần Cách mạng Công nghiệp, và có thể nhanh hơn 10 lần”.

Cách mạng Công nghiệp là một giai đoạn chuyển biến mạnh mẽ về kinh tế - xã hội - kỹ thuật bắt đầu từ thế kỷ 18 ở Anh, sau đó lan rộng ra khắp châu Âu, Bắc Mỹ và thế giới. Đây là quá trình chuyển đổi từ nền sản xuất thủ công, thủ công nghiệp sang cơ khí hóa - công nghiệp hóa, nhờ sự ra đời và ứng dụng máy móc, năng lượng mới (như hơi nước, điện) và các phương pháp sản xuất hiện đại.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ The Guardian gần đây, Demis Hassabis mô tả DeepMind là “động cơ đổi mới” của Google. Ông cho rằng AGI có thể trở thành hiện thực “trong vòng 5 đến 10 năm tới, thậm chí là sớm hơn”.

Giám đốc điều hành Google DeepMind chia sẻ: “Tôi không biết liệu AGI có đến từ một khoảnh khắc đơn lẻ hay không. Có thể đó là một quá trình diễn ra từ từ, nhưng chúng ta sẽ sở hữu thứ có thể gọi chính xác là AGI - thể hiện mọi khả năng nhận thức giống con người”.

Do các mô hình ngôn ngữ lớn hiện nay vẫn còn thường xuyên bị tình trạng “ảo giác” (đưa ra thông tin sai lệch giống như thật), AGI vẫn còn khá xa vời với nhiều người. Song ngay cả khi AI còn những hạn chế, chúng ta đã thấy những nỗ lực sử dụng công nghệ này để thay thế nhiều công việc của con người.

Nỗi lo lắng này lớn đến mức cả Thượng nghị sĩ Bernie Sanders (Mỹ) lẫn Giáo hoàng Leo XIV đều đánh giá sự trỗi dậy của AI là vấn đề nghiêm trọng về lao động.

Chính Demis Hassabis thừa nhận rằng Cách mạng Công nghiệp không phải là thời kỳ mà mọi cơ hội được phân phối công bằng, nhưng khẳng định “chúng ta không mong nó chưa từng xảy ra”. Dù đồng ý rằng cần thực hiện các biện pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ cuộc cách mạng AGI tiềm tàng, lãnh đạo Google DeepMind vẫn không từ bỏ suy nghĩ đầy lý tưởng và lạc quan.

Demis Hassabis tự mô tả mình là người “lạc quan thận trọng”, tin tưởng vào khả năng sáng tạo và thích nghi của loài người. Bậc thầy AI người Anh 49 tuổi nói: “Hãy nhìn vào nơi chúng ta đang sống hôm nay. Não bộ con người tiến hóa để phù hợp với lối sống săn bắt - hái lượm, vậy mà giờ chúng ta đang sống trong nền văn minh hiện đại”.

Không nao núng trước thực tế hiện tại, Demis Hassabis tiếp tục vẽ nên viễn cảnh không tưởng khi loài người được thúc đẩy nhanh chóng nhờ AGI và tiến tới một kỷ nguyên mà ông gọi là “thời đại thịnh vượng vượt bậc”.

Ông nói: “AGI sẽ dẫn đến năng suất vượt trội và từ đó mang lại sự thịnh vượng cho toàn xã hội. Tất nhiên, chúng ta phải đảm bảo AGI được phân phối công bằng, nhưng đó lại là vấn đề chính trị. Nếu làm được điều đó, lần đầu tiên trong lịch sử, loài người sẽ bước vào một thế giới của sự thịnh vượng không giới hạn, nơi mà sự thắng lợi của một bên không nhất thiết đồng nghĩa với bên khác thua. Nếu điều đó thành hiện thực, chúng ta như đang du hành đến các vì sao”.

Khi The Guardian đặt câu hỏi về viễn cảnh đầy mơ mộng này, rằng làm thế nào nhân loại có thể tránh khỏi một thế giới mà quyền lực kinh tế được trao hết cho những ai kiểm soát AGI, Demis Hassabis đáp: "Đó sẽ là một trong những điều quan trọng nhất mà chúng ta phải tìm ra câu trả lời. Giả sử chúng ta đạt được sự thịnh vượng vượt bậc và phân phối nó một cách tốt đẹp, chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?".

Dù dự đoán về sự biến chuyển lớn mà AGI sẽ mang lại, ngay cả Demis Hassabis đôi khi cũng hoài nghi về sự cường điệu xung quanh AI hiện tại. “Ý tôi là AI không thể bị thổi phồng hơn nữa. Hiện tại, đúng là nó hơi bị thổi phồng quá mức”, ông bình luận trong một buổi phỏng vấn đầu tháng 6.

Demis Hassabis cho rằng nhờ AGI, loài người có thể tiến tới “thời đại thịnh vượng vượt bậc” - Ảnh: Getty Images

Đồng quan điểm với Demis Hassabis, Sam Altman (Giám đốc điều hành OpenAI) từng nói AGI sẽ tạo ra "trí tuệ được chia sẻ" và mở ra thời kỳ thịnh vượng lớn.

Trí tuệ được chia sẻ là mạng lưới mà con người và AI cùng nhau suy nghĩ, tạo kiến thức và đưa ra quyết định. Điều này gần giống một hệ sinh thái trí tuệ toàn cầu, nơi AI giúp mỗi người tiếp cận được với kiến thức và chuyên môn của cả nhân loại, chứ không còn đơn lẻ như trước.

Sam Altman cho rằng “mọi người trên Trái đất có thể làm được nhiều điều hơn cả nhân vật có ảnh hưởng nhất hiện nay nhờ AI”.

Tuy nhiên, trong buổi ra mắt GPT-5 rạng sáng hôm 8.8 (giờ Việt Nam), Giám đốc điều hành OpenAI nói rằng mô hình ngôn ngữ lớn mới nhất của OpenAI có nhiều cải tiến đáng giá, giống như chuyên gia trình độ tiến sĩ trong mọi lĩnh vực, nhưng vẫn thiếu khả năng tự học - yếu tố then chốt để AI có thể đạt năng lực ngang bằng con người, hay AGI.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/dac-phai-vien-nha-trang-kich-ban-tan-the-sieu-ai-xoa-so-viec-lam-bi-thoi-phong-qua-muc-236023.html