Ở Việt Nam, rong nho mọc tự nhiên, chủ yếu ở phường Phú Quý, tỉnh Lâm Đồng (huyện đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận cũ).
Hiện nay, để đáp ứng nhu cầu ngày càng rộng rãi của thực khách, rong nho được nuôi trồng ở các vùng nước sạch ven biển một số tỉnh miền Trung, phổ biến nhất là ở Khánh Hòa. Rong nho nuôi trồng được nhận xét là cho sản lượng ổn định, đồng thời vẫn giữ được hương vị đặc trưng.
Rong nho hiện được nuôi trồng phổ biến ở Khánh Hòa. Ảnh: Minh Anh
Ông Trần Như Hoàng – người đã có 15 năm gắn bó với nghề nuôi rong nho ở phường Đông Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa – chia sẻ: “Rong nho chỉ cần trồng một lần là có thể thu hoạch quanh năm. Nếu chăm sóc đúng kỹ thuật, mỗi đợt cách nhau 10–15 ngày là thu được một lứa”.
Theo kinh nghiệm của ông, điều kiện để rong nho phát triển tốt là nước biển phải có độ mặn ổn định, tối thiểu 25‰. Nếu thấp hơn, rong sẽ yếu, chậm lớn, thậm chí không sống được.
“Dưới 22‰ là rong không sống nổi. Vào mùa mưa, độ mặn giảm mạnh, nếu xuống dưới 20‰ thì rong sẽ chết. Nắng cũng phải vừa đủ, ánh sáng mặt trời cần chiếu vừa tầm, đồng thời phải che lưới mát khoảng 65%. Nếu che kín, không gian mát quá, rong cũng không phát triển được”, ông Hoàng nói thêm.
Rong sau khi trồng khoảng 25–30 ngày là có thể thu hoạch đợt đầu tiên. Những lần sau có thể rút ngắn còn 10–15 ngày tùy điều kiện sinh trưởng. Rong đạt chuẩn phải có hạt đều, màu xanh lục đẹp mắt, sợi dài khoảng 6cm mới được thu hoạch.
Sau khi thu hoạch rong nho xong, người dân mới có thể đi lại trong hồ để đưa thành phẩm về cơ sở chế biến. Ảnh: Trần Như Hoàng
Quy trình hái rong nho tưởng chừng đơn giản nhưng thực tế lại đòi hỏi nhiều kỹ thuật, kinh nghiệm và sự tỉ mỉ. Ông Hoàng cho biết, thời điểm thu hoạch rong thường vào buổi sáng sớm, khoảng 6h30.
Khi hái rong, người dân địa phương thường nằm trên tấm xốp chuyên dụng, tránh đi lại trong hồ để không làm hỏng, gãy rong và khuấy đục nước, khiến việc thu hoạch trở nên khó khăn hơn.
Sau khi thu hoạch xong, rong nho cũng cần được xử lý kỹ lưỡng để giữ được độ giòn, xanh và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Ông Nguyễn Quang Duy – Tổng giám đốc một đơn vị nuôi trồng và chế biến rong nho tại Khánh Hòa – chia sẻ, để có được những bó rong giòn, ngon và xanh, cần có nguồn nước biển sạch với độ mặn ổn định cùng thời tiết nắng nhiều.
“Thời điểm nuôi trồng và thu hoạch rong nho lý tưởng nhất là từ tháng 1 đến tháng 10, tránh mùa mưa. Rong khỏe có sợi dài, căng mọng, không bị đục hay nhũn. Sau khi cắt, rong sẽ được dưỡng lại vài ngày để phục hồi, rồi mới đem đi sơ chế”, ông cho biết.
Các công đoạn từ thu hoạch đến sơ chế, đóng gói rong nho đều được thực hiện tỉ mỉ để đảm bảo rong giữ được chất lượng tươi ngon. Ảnh: Minh Anh
Để đảm bảo an toàn và giữ được độ tươi, quy trình sơ chế rong nho cũng được chú trọng. Sau khi thu hoạch, rong sẽ được đưa về nhà máy và nuôi dưỡng trong các bể chuyên dụng khoảng 2–3 ngày nhằm giữ được độ giòn và màu xanh bắt mắt.
“Ngay sau khi cắt khỏi rễ, rong thường bị mất sức nhưng nhờ quá trình nuôi dưỡng này mà rong phục hồi, giữ được độ tươi ngon tự nhiên và loại bỏ các vi khuẩn gây hại cho đường ruột”, ông Duy nói thêm.
Theo nam giám đốc, quy trình xử lý rong không phức tạp nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ. Từng mẻ rong được công nhân lựa chọn thủ công, bỏ đi những sợi dập gãy hoặc không đạt tiêu chuẩn.
Phần rong tươi được đóng gói trong hộp kín, thích hợp sử dụng ngay và có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng trong 7–10 ngày. Nhờ vậy, rong vẫn giữ được độ giòn và màu xanh khi đến tay người dùng.
Rong nho hiện được xem như đặc sản lành, sạch, xuất hiện phổ biến trong bữa cơm của nhiều gia đình. Ảnh: Minh Anh
Rong nho tươi có thể ăn sống hoặc kết hợp cùng một số loại thịt, rau để chế biến thành gỏi, salad giải nhiệt. Rong mua về chỉ cần ngâm nước vài phút là có thể sử dụng, không đòi hỏi chế biến cầu kỳ.
Rong có vị mặn nhẹ, giòn tan như “nổ” trong miệng, mang lại cảm giác rất riêng. Nhiều thực khách từng thưởng thức rong nho ví von món ăn này như “trứng cá hồi xanh”.
Ngoài việc sử dụng tươi, rong nho hiện nay còn được biến tấu thành nhiều món ăn và thức quà vặt hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu ẩm thực đa dạng của thực khách, đồng thời thuận tiện vận chuyển tới các tỉnh, thành xa, như rong sấy khô, snack rong nho...
Trong đó, loại rong nho tách nước được ưa chuộng và phổ biến hơn cả nhờ tính tiện lợi. Thực khách mua về chỉ cần ngâm nước 5 phút, rửa lại cho bớt mặn rồi thêm đá lạnh là có thể ăn ngay. Rong vẫn giữ được độ giòn và ngon không kém rong tươi.
Minh Anh