Đại biểu băn khoăn dự toán thu ngân sách nhà nước còn thấp, chưa sát thực tế

3 giờ trướcBài gốc

Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) chỉ rõ, trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính và phát biểu của một số đại biểu đã có đánh giá về hạn chế trong khâu dự toán thu ngân sách những năm qua không sát, dự toán thấp, vượt thu cao. Tuy nhiên, theo đại biểu cần nhìn nhận vấn đề ở những khía cạnh khác để có giải pháp cho phù hợp.

Nguồn lực tài chính là quan trọng hàng đầu, làm cơ sở cho xây dựng và thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Nguồn lực này đến chủ yếu từ thuế, từ kết quả nội tại của nền kinh tế, trong khi nền kinh tế của đất nước ta không phải lúc nào cũng có thể dự báo và có những biện pháp ứng phó đủ hiệu quả đối với những diễn biến phức tạp của các tình hình, yếu tố tác động liên quan, do vậy khi xây dựng dự toán ngân sách cần phải cân nhắc để đảm bảo hệ số an toàn cao, không để xảy ra thiếu nguồn lực cho thực hiện các nhiệm vụ của đất nước.

Đại biểu cho hay, qua thực tế cho thấy khi dự toán thu thấp, nhiều địa phương vượt thu thì việc sử dụng số vượt thu này chưa được căn cơ, hiệu quả; nhiều khi bố trí dàn trải cho các nhiệm vụ, các công trình, các dự án chưa thật sự cần thiết, thậm chí cả các dự án chưa có trong kế hoạch; khâu chuẩn bị dự án vội vàng, chất lượng kém nên khó và chậm giải ngân, buộc chuyển nguồn. Hệ quả là nguồn lực đầu tư công bị phân tán, lãng phí, kém hiệu quả, đây là hệ quả của vấn đề dự toán thu đạt thấp.

Đại biểu đề xuất trong nhiệm kỳ tới nên nghiên cứu đổi mới khâu dự toán để vừa đặt dự toán ở mức an toàn, khả thi cao, đồng thời xác định mức dự phòng vượt thu nếu điều kiện thuận lợi cho phép, bên cạnh dự toán thu, ta cũng phải xác lập ngay dự toán chi. Dự toán chi cũng phải được xây dựng đồng bộ, tương ứng để có kế hoạch bố trí, sử dụng nguồn vượt thu dự toán cho các nhiệm vụ, các dự án theo thứ tự ưu tiên được xác lập ngay từ đầu, như vậy, sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.

Đánh giá về tình hình thực hiện ngân sách năm 2025, đại biểu Trần Văn Tiến (Phú Thọ) cho hay mặc dù dự toán thu ngân sách nhà nước tăng cao, bên cạnh đó vẫn còn nhiều khoản thu ngân sách nhà nước chưa đạt hoặc đạt thấp như thu thuế bảo vệ môi trường, thu từ doanh nghiệp nhà nước, thu từ dầu thô, thu viện trợ,… Cơ cấu thu ngân sách nhà nước chưa thực sự bền vững, số vượt thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh chiếm tỷ lệ thấp. Tăng thu ngân sách chủ yếu từ thu tiền sử dụng đất, đây là nguồn tăng thu chưa thực sự bền vững.

“Qua thu ngân sách cho thấy thu ngân sách nhà nước hằng năm vượt dự toán rất cao, cụ thể năm 2024 tăng 19,8% dự toán, năm 2025 ước tăng 21,5% dự toán. Qua đó cho thấy việc lập dự toán thu ngân sách nhà nước không sát với thực tế. Việc lập dự toán thu ngân sách không sát với thực tế đã làm ảnh hưởng đến việc cân đối ngân sách, đến kế hoạch đầu tư trong năm kế hoạch”, đại biểu Tiến nói.

Về dự toán ngân sách nhà nước năm 2026, đại biểu Tiến cho rằng tổng thu ngân sách nhà nước năm 2026 tăng 5,88% so với năm 2025, trong khi tăng trưởng GDP tăng 10% trở lên là chưa hợp lý. Đại biểu đề nghị nâng mức tỷ lệ tăng thu ngân sách lên tương đương với mức tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, dự toán thu ngân sách nhà nước vẫn còn nhiều khoản thu có mức tăng trưởng thấp hoặc rất thấp như dự toán thu tiền sử dụng đất, thu từ cổ tức, lợi nhuận, sau thuế, chênh lệch thu chi ngân sách nhà nước, thu từ dầu thô, thu từ các hoạt động xuất, nhập khẩu... Đại biểu đề nghị Chính phủ rà soát và điều chỉnh mức tăng trưởng của một số chỉ tiêu ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP, nhằm đảm bảo tính khả thi cho tăng trưởng kinh tế năm 2026.

Cũng đồng tình với quan điểm lập dự toán thu ngân sách thì chúng ta chưa sát với thực tiễn, đại biểu Trần Anh Tuấn (Tp.HCM) dẫn chứng thêm, giai đoạn năm 2021-2025 bình quân vượt dự toán là 15%, trong khi đó các dự toán về nguồn thu nội địa như là nguồn thu về đất đai hay các khoản khác chúng ta dự toán khá thấp, nhưng thực tiễn diễn ra khá cao. Cho nên, vấn đề về dự toán ngân sách, đặc biệt là các nguồn thu về nội địa, chúng ta dự toán không sát với thực tiễn diễn ra.

Theo đại biểu Trần Anh Tuấn, trong bối cảnh hiện nay những chính sách liên quan tới tiền sử dụng đất, tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho người dân cần phải chú ý thiết kế không quá chặt và cần phải lộ trình. Bởi lẽ tiền sử dụng đất hay tiền thuê đất rất cao, ảnh hưởng tới giá thành sản phẩm của các dự án bất động sản, dẫn đến khả năng tiếp cận về nhà ở đối với người dân, đối với các bất động sản thì càng ngày càng khó khăn…

Huyền Châu

Nguồn TCDN : https://taichinhdoanhnghiep.net.vn/dai-bieu-ban-khoan-du-toan-thu-ngan-sach-nha-nuoc-con-thap-chua-sat-thuc-te-d62362.html