Đại biểu cảnh báo tình trạng 'nhà nhà làm báo, người người làm báo nhưng thiếu kiểm chứng'

3 giờ trướcBài gốc

Chiều 24-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu cho rằng trong bối cảnh AI và nền tảng xuyên biên giới chi phối môi trường thông tin, luật cần tạo hành lang mạnh mẽ hơn để bảo vệ báo chí chính thống, tăng năng lực cạnh tranh và khẳng định vai trò tuyến đầu của báo chí trong giữ vững chủ quyền thông tin quốc gia.

Thông tin trở thành một dạng “quyền lực” mới

Góp ý cụ thể, đại biểu Phạm Trọng Nhân (TP.HCM) đánh giá Luật Báo chí sửa đổi trong bối cảnh không gian thông tin toàn cầu đã thay đổi, tốc độ lan truyền dữ liệu đã vượt xa tốc độ kiểm chứng con người.

Thông tin đã trở thành một dạng “quyền lực” mới, thậm chí là “vũ khí” mới, tạo nên một thách thức an ninh phi truyền thống, đe dọa an ninh tư tưởng, an ninh nhận thức và an ninh xã hội.

Ông dẫn chứng những gì đang diễn ra trên thế giới về thao túng bầu cử, các clip, hình ảnh AI giả mạo lan truyền trên mạng xã hội trong đợt lũ thời gian vừa qua… đã gây lo lắng trong cộng đồng.

ĐBQH Phạm Trọng Nhân - TP Hồ Chí Minh. Ảnh: QH

Từ đó, đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng không gian mạng đã trở thành một không gian chủ quyền mới của quốc gia. Trong không gian đó, báo chí giữ vai trò là lực lượng tuyến đầu và việc sửa đổi Luật Báo chí là "rất cần thiết".

Đại biểu đề nghị lần sửa đổi này, dự thảo Luật Báo chí phải tạo ra hành lang pháp lý để báo chí thực sự trở thành "năng lực mềm" của quốc gia trong cuộc chiến bảo vệ tư tưởng trên không gian mạng. Đây không chỉ là luật của ngành báo chí, mà còn là một trụ cột pháp lý trong chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian số.

“Trong bối cảnh máy móc có thể dựng hình, tạo giọng nói, viết bài chỉ trong vài giây, thì đạo luật này phải trở thành hàng rào pháp lý, hàng rào đạo đức, và hàng rào kỹ thuật để bảo vệ sự thật. Sửa đổi luật lần này không chỉ để báo chí phát triển, mà quan trọng hơn là để quốc gia an toàn, xã hội ổn định và niềm tin của Nhân dân được bảo vệ”, đại biểu nói.

Góp ý cụ thể về quản lý các nền tảng xuyên biên giới, ông Nhân cho biết hiện dự thảo mới đề cập đến quản lý dịch vụ thông tin, nhưng chưa có quy định ràng buộc cụ thể đối với các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, YouTube hay TikTok.

Trong khi đó, các lực lượng chống phá lại sử dụng chính những nền tảng này để triển khai chiến dịch điều khiển thuật toán, tạo xu hướng giả, nhằm dẫn dắt tâm lý đám đông. Đây cũng là biểu hiện của cái gọi là “chủ nghĩa tư bản giám sát”, nơi dữ liệu và hành vi người dùng trở thành công cụ để dẫn dắt và thao túng nhận thức.

Vì vậy, đại biểu đoàn TP.HCM kiến nghị Quốc hội bổ sung một chế định độc lập về quản lý nền tảng xuyên biên giới. Bởi lẽ, không chỉ báo chí, mà chính các nền tảng số mới đang nắm quyền lực thực sự trong việc định hình nhận thức xã hội.

Cụ thể, theo đại biểu, dự thảo Luật Báo chí cần quy định rõ trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới, bao gồm: có đại diện pháp lý tại Việt Nam; công khai thuật toán ở mức phù hợp với pháp luật Việt Nam; gỡ bỏ tin giả trong vòng 24 giờ khi có yêu cầu; định danh tài khoản và hợp tác truy vết các chiến dịch thao túng thông tin; kết nối API cảnh báo sớm với Bộ KH-CN...

Đề nghị sớm quan tâm đầu tư nền tảng số báo chí quốc gia

Cũng góp ý cho dự thảo, đại biểu Lý Anh Thư (An Giang) đánh giá sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo trong thời gian qua đã làm thay đổi sâu sắc môi trường thông tin. Chỉ cần vài thao tác, bất kỳ cá nhân nào cũng có thể tạo ra bài viết, hình ảnh, video, giả lập giống hệt sản phẩm của báo chí.

“Hiện tượng nhà nhà làm báo, người người làm báo đã khiến tin tức lan truyền nhanh chóng, nhưng thiếu kiểm chứng, khiến người dân khó phân biệt đâu là thông tin chính thống, đâu là thông tin do AI hay cá nhân tạo ra. Điều này tạo ra áp lực rất lớn đối với báo chí cách mạng, vốn là tiếng nói của Đảng, của Nhà nước và là diễn đàn của nhân dân”, bà nói.

ĐBQH Lý Anh Thư - An Giang. Ảnh: QH

Trích dẫn Khoản 3, Điều 39 của dự thảo Luật đề cập đến việc sử dụng AI, bà Lý Anh Thư cho rằng cần làm rõ hơn trách nhiệm trong việc gắn nhãn AI, kiểm chứng thông tin đầu vào, và xử lý khi AI tạo ra nội dung sai sự thật.

"Đây là điều cần thiết để bảo vệ uy tín báo chí và quyền tiếp cận thông tin đúng của người dân", nữ đại biểu nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, hiện nay nhiều tổ chức, cá nhân đang sử dụng AI để sản xuất nội dung mang tính chất báo chí, nhưng không thuộc cơ quan báo chí, và do đó không chịu trách nhiệm biên tập hay tuân thủ đạo đức nghề nghiệp. Bà đề nghị hoàn thiện quy định để định danh và ràng buộc trách nhiệm tối thiểu đối với nhóm chủ thể này, nhằm hạn chế tin giả lan truyền trên không gian mạng.

"Để hỗ trợ báo chí chính thống phát huy vai trò trong bối cảnh mới, tôi đề nghị sớm quan tâm đầu tư nền tảng số báo chí quốc gia, đã được đề cập tại khoản 9, Điều 3 của dự thảo luật. Đồng thời, cần xây dựng cơ chế đặt hàng tin bài giá trị cao và nghiên cứu, phát triển dấu xác thực báo chí chính thống trên không gian mạng"- nữ đại biểu nói.

Bà cho rằng những giải pháp này vừa giúp báo chí nâng cao năng lực cạnh tranh, vừa hỗ trợ người dân tiếp cận thông tin chính xác và phân biệt nhanh giữa nội dung báo chí chính thống và nội dung tin giả mạo.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/dai-bieu-canh-bao-tinh-trang-nha-nha-lam-bao-nguoi-nguoi-lam-bao-nhung-thieu-kiem-chung-post883190.html