Phiên thảo luận tại Hội trường về Báo cáo của Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026 dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn
Sáng 4/12, trong phiên thảo luận tại Hội trường về Báo cáo của Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao tư duy điều hành chủ động, quyết liệt, linh hoạt của Chính phủ trong một nhiệm kỳ đầy biến động. Đồng thời, nhiều ý kiến đề xuất nhóm giải pháp đột phá nhằm tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2026-2031 và xa hơn.
Phát huy thành quả, khắc phục tồn tại để tạo bứt phá trong giai đoạn mới
Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp, đánh giá nhiệm kỳ 2021-2026 là một trong những giai đoạn khó khăn nhất khi đất nước đối mặt với đại dịch COVID-19, đứt gãy chuỗi cung ứng, biến động địa chính trị và áp lực suy giảm kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã thể hiện bản lĩnh điều hành mạnh mẽ, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, phục hồi tăng trưởng và đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án hạ tầng chiến lược.
Đặc biệt, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh hệ thống đường cao tốc kết nối các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long lần đầu tiên được hoàn thiện đồng bộ, tạo động lực mới cho phát triển vùng. "Tinh thần làm việc xuyên suốt, không kể ngày nghỉ của Thủ tướng đã tiếp thêm động lực cho các bộ, ngành, địa phương trong xử lý công việc", đại biểu khẳng định.
Ở lĩnh vực xã hội, đại biểu ghi nhận sự chuyển biến tích cực của y tế, giáo dục, văn hóa; công tác bảo đảm an sinh xã hội đạt kết quả thiết thực; đấu tranh với tội phạm công nghệ cao, ma túy được tăng cường mạnh mẽ. Nhờ đó, đời sống người dân được cải thiện, môi trường đầu tư ổn định hơn.
Bên cạnh những kết quả nổi bật, đại biểu Phạm Văn Hòa cũng nêu một số tồn tại như thủ tục hành chính còn phức tạp, chồng chéo mô hình chính quyền đô thị hai cấp, chậm giải ngân vốn đầu tư công, hạn chế trong năng lực y tế cơ sở và khó khăn của doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Từ thực tiễn nhiệm kỳ, đại biểu kỳ vọng giai đoạn 2026-2031 sẽ là bước phát triển mới, quyết liệt và đột phá hơn, hướng tới mục tiêu Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, tiến tới mục tiêu năm 2045 trở thành nước phát triển.
Giáo dục cần đổi mới thực chất, bảo đảm quyền học tập và giảm áp lực thi cử
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị, bày tỏ sự đồng tình cao với báo cáo của Chính phủ và đánh giá đây là nhiệm kỳ điều hành "với tinh thần quyết tâm, đổi mới, dám nghĩ, dám làm". "Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 và thiên tai liên tiếp, Chính phủ vẫn kiên định mục tiêu, chủ động và linh hoạt trong điều hành", đại biểu nhấn mạnh.
Đối với lĩnh vực giáo dục, đại biểu Tuyết Nga cho rằng nhiệm kỳ này đã ghi dấu bằng nhiều chính sách mang tính đột phá, đặc biệt là Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đổi mới căn bản giáo dục; chủ trương phổ cập mầm non 3-5 tuổi; chính sách miễn học phí bậc mầm non và phổ thông; việc trình Quốc hội Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục và hoàn thiện Luật Nhà giáo.
Tuy nhiên, đại biểu cũng nêu những bất cập mà cử tri đặc biệt quan tâm: áp lực thi vào lớp 10 và bất cập trong phân luồng học sinh sau THCS. "Kỳ thi vào lớp 10 không nên trở thành cuộc thi quốc gia thu nhỏ, gây áp lực quá lớn cho học sinh mới 15 tuổi", đại biểu nói. Việc phân luồng hiện nay còn mang tính áp đặt, khiến quyền lựa chọn học tập chưa được bảo đảm tại một số địa phương.
Từ thực tiễn đó, đại biểu kiến nghị Chính phủ mở rộng cơ hội vào trung học phổ thông công lập, cải tiến phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, tăng cơ hội cho học sinh; đồng thời, đầu tư mạnh cho hệ thống trung học nghề và thực hiện phân luồng dựa trên năng lực, nguyện vọng.
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga nhấn mạnh kỳ vọng nhiệm kỳ tới sẽ là "nhiệm kỳ hành động", đưa các nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước trở thành chương trình cụ thể, với kết quả rõ ràng "trong từng lớp học, từng trường học, từng giáo viên và từng học sinh".
Giải bài toán sinh kế nông thôn, miền núi và phát triển công nghiệp lưỡng dụng
Đại biểu Trần Thị Thu Phước, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi, đánh giá cao Báo cáo của Chính phủ, đặc biệt là kết quả tăng trưởng kinh tế, phát triển hạ tầng và an sinh xã hội trong nhiệm kỳ. Việc cả nước hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát sớm hơn kế hoạch nhiều năm được đại biểu xem là "một trong những thành tựu nhân văn sâu sắc nhất của nhiệm kỳ".
Tuy nhiên, đại biểu chỉ ra một nghịch lý lớn tại khu vực nông thôn, miền núi: Cơ sở hạ tầng phát triển nhưng việc làm tại chỗ còn ít, dẫn tới tình trạng lao động trẻ rời quê, tạo ra các "làng rỗng, bản vắng". Đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn liên quan đến quốc phòng, an ninh.
Để giải quyết căn cơ, đại biểu đề xuất Chính phủ ban hành cơ chế đặc thù thu hút doanh nghiệp về nông thôn; hình thành cụm công nghiệp vệ tinh; ưu đãi thuế cao nhất cho doanh nghiệp đầu tư vào miền núi, biên giới; thúc đẩy chế biến sâu gắn với sản phẩm OCOP, tạo việc làm ổn định và nâng giá trị nông sản.
Trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, đại biểu Trần Thị Thu Phước nêu thực tiễn người dân sử dụng thiết bị bay (drone) nông nghiệp để cứu hộ cứu nạn, cho thấy tiềm năng lớn của công nghiệp lưỡng dụng. Đại biểu kiến nghị Chính phủ thúc đẩy nghiên cứu thiết bị đa năng phục vụ sản xuất thời bình và chuyển đổi cho quốc phòng-an ninh khi cần; đồng thời thay đổi tư duy đầu tư thiết bị chuyên dụng để tránh lãng phí, tăng năng lực tự ứng phó thiên tai.
Đặt văn hóa - lối sống lên hàng đầu như một trụ cột chiến lược của phát triển bền vững
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Đoàn ĐBQH TP. Hải Phòng, đánh giá cao Báo cáo Tổng kết nhiệm kỳ của Chính phủ, cho rằng nhiệm kỳ 2021-2026 là giai đoạn "bản lĩnh, quyết liệt và nhiều dấu ấn nổi bật". Đại biểu nêu rõ: "Quy mô GDP tăng từ 346 lên 510 tỷ USD; an sinh xã hội được ưu tiên hàng đầu; hạ tầng chiến lược bứt phá mạnh mẽ - tất cả cho thấy một Chính phủ nỗ lực, dấn thân và đầy trách nhiệm".
Tuy nhiên, đại biểu Việt Nga bày tỏ trăn trở về lĩnh vực văn hóa, lối sống và hệ giá trị xã hội, vấn đề đã được nhắc nhiều năm nhưng chưa chuyển biến rõ rệt. Theo đại biểu, hạ tầng vật chất phát triển nhanh nhưng "hạ tầng tinh thần, văn hóa, đạo đức, hệ giá trị... phát triển chậm hơn", bộc lộ qua các biểu hiện như bạo lực học đường, nghiện game, lừa đảo trực tuyến, hành vi ứng xử chưa chuẩn mực.
Đại biểu cho rằng đây là "điểm nghẽn chiến lược", đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của Chính phủ trong nhiệm kỳ tới, với 5 trọng tâm: Xây dựng Chiến lược quốc gia về văn hóa và lối sống trong kỷ nguyên số. Thiết lập bộ chỉ tiêu về văn hóa, đạo đức, hành vi ứng xử trong hệ thống chỉ tiêu phát triển quốc gia. Lấy văn hóa công vụ, văn hóa chính trị, văn hóa pháp quyền làm gương dẫn dắt xã hội. Đẩy mạnh truyền thông chính sách mang tính giáo dục giá trị, xây dựng "sức đề kháng văn hóa". Đầu tư thiết chế văn hóa cơ sở, nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác văn hóa.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh nền tảng văn hóa vững chắc chính là "sức mạnh nội sinh quan trọng nhất" giúp đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, bền vững và có chiều sâu.
Phương Liên