Dưới sự điều hành của Phó trưởng Đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng, không khí thảo luận tại tổ diễn ra sôi nổi, thẳng thắn với nhiều góc nhìn sát từ thực tiễn địa phương và quản lý vĩ mô.
Góp ý vào dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn trong thi hành Luật Đất đai, đại biểu Hà Sỹ Đồng, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Quảng Trị bày tỏ băn khoăn về hình thức văn bản. Theo đại biểu, Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết với mục tiêu tháo gỡ vướng mắc, nhưng nội dung bên trong lại chứa đựng nhiều quy định mang tính chất "sửa đổi" Luật Đất đai.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu tại buổi thảo luận tổ sáng 19/11 - Ảnh: T.T
Việc ban hành dưới dạng nghị quyết mà nội dung lại sửa luật sẽ dẫn đến sự phức tạp về mặt thực tiễn. Người dân, doanh nghiệp và cơ quan thực thi sẽ rơi vào tình thế khó xử khi phải áp dụng song song cả luật và nghị quyết. Dẫn chứng cụ thể tại Điều 3.9 của dự thảo, đại biểu Hà Sỹ Đồng chỉ ra sự trùng lắp và khác biệt nhỏ so với Điều 101 Luật Đất đai về các trường hợp không được bồi thường. Dù dự thảo có nguyên tắc ưu tiên áp dụng nghị quyết khi có xung đột, nhưng đây chỉ là giải pháp tình thế, chưa giải quyết triệt để bản chất vấn đề.
Đại biểu kiến nghị cần phân định rõ ràng: Nội dung nào thực sự sửa đổi Luật Đất đai thì phải ghi rõ là sửa đổi, bổ sung điều khoản nào để áp dụng kỹ thuật hợp nhất văn bản, tạo thuận lợi cho việc tra cứu. Nội dung nào mang tính bổ sung, tháo gỡ vướng mắc thì giữ nguyên trong nghị quyết. Cách làm này phù hợp với chỉ đạo của Tổng Bí thư về việc xây dựng hệ thống pháp luật dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện.
Bên cạnh vấn đề kỹ thuật lập pháp, bài toán kinh tế đất đai cũng được đại biểu Hà Sỹ Đồng phân tích: Doanh nghiệp đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính, nộp tiền thuê đất nhưng cơ quan nhà nước chậm giải phóng mặt bằng, dẫn đến việc không có đất để triển khai dự án. Doanh nghiệp vừa chịu thiệt hại do vốn ứ đọng, vừa phải gánh nghĩa vụ tài chính cho phần diện tích chưa được sử dụng.
Để giải quyết bất cập này, đại biểu đề xuất bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp được tính toán lại tiền thuê đất trong trường hợp chậm bàn giao mặt bằng. Phần nghĩa vụ được giảm trừ sẽ khấu trừ vào các kỳ thanh toán sau hoặc các nghĩa vụ tài chính khác, đảm bảo công bằng trong quan hệ giữa Nhà nước và nhà đầu tư.
Một điểm nghẽn khác là sự chênh lệch quyền lợi giữa hình thức thuê đất trả tiền một lần và trả tiền hàng năm. Người thuê đất trả tiền hàng năm hiện bị hạn chế quyền thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, gây tâm lý e ngại đầu tư.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị mạnh dạn mở rộng quyền cho nhóm đối tượng này tương ứng với người thuê đất trả tiền một lần. Đây sẽ là đòn bẩy quan trọng khơi thông dòng vốn từ hệ thống tài chính ngân hàng chảy vào thị trường bất động sản.
Cùng mối quan tâm về Luật Đất đai, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga, Ủy viên Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Quảng Trị cho rằng dự thảo nghị quyết vẫn chưa thể chế hóa đầy đủ chủ trương ưu tiên quỹ đất cho giáo dục và y tế theo các nghị quyết của Bộ Chính trị.
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga phát biểu tại buổi thảo luận tổ sáng 19/11 - Ảnh: T.T
Hiện tại, các chính sách này đang nằm rải rác ở các dự thảo nghị quyết chuyên ngành khác, dẫn đến sự thiếu thống nhất. Đại biểu Nga đề nghị cần quy định, tích hợp ngay các cơ chế ưu đãi về đất đai cho hai lĩnh vực then chốt này vào Nghị quyết tháo gỡ vướng mắc Luật Đất đai. Việc này sẽ tạo cơ sở pháp lý vững chắc, thống nhất để các địa phương bố trí quỹ đất sạch, đất dôi dư sau sắp xếp cho trường học và cơ sở y tế, thay vì chờ đợi sửa đổi tổng thể Luật Đất đai trong thời gian tới.
Tham gia về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế, đại biểu Trần Quang Minh, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Quảng Trị đánh giá cao việc khơi thông nguồn lực cho công tác đối ngoại. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý về đề xuất cho phép Chính phủ ban hành nghị quyết điều chỉnh quy định của luật đối với các dự án hợp tác trọng điểm.
Đại biểu Trần Quang Minh phát biểu tại buổi thảo luận tổ sáng 19/11 - Ảnh: T.T
Theo đại biểu, các dự án chiến lược với đối tác nước ngoài thường có thời gian chuẩn bị dài hơi, do đó hoàn toàn đủ thời gian để trình Quốc hội xem xét sửa đổi luật theo quy trình, kể cả thông qua các kỳ họp bất thường, thay vì trao quyền "xé rào" luật định cho Chính phủ, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của hệ thống pháp luật.
Về nguồn lực tài chính, đại biểu cho rằng việc thành lập Quỹ phát triển doanh nghiệp hội nhập quốc tế và Quỹ xúc tiến xuất khẩu là cần thiết nhưng không thể chỉ dựa vào nguồn xã hội hóa. Cần có vốn mồi từ ngân sách nhà nước để tạo động lực ban đầu.
Liên quan đến chế độ cho cán bộ ngoại giao, đại biểu đề nghị không áp dụng mức hỗ trợ cào bằng 100% thu nhập tăng thêm mà cần căn cứ vào khu vực, chi phí sinh hoạt tại từng quốc gia và tính chất quan hệ đối ngoại. Đồng thời, việc cho phép mua bất động sản tại nước ngoài cần mở rộng cho các bộ, ngành khác ngoài khối ngoại giao - quốc phòng - an ninh, đi kèm với cơ chế thanh lý, chuyển nhượng linh hoạt khi thay đổi địa điểm làm việc.
Hồng Nhung - Thanh Tuân