Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 6/5, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Nhà giáo.
Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương
Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo về chính sách tiền lương, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, dự thảo luật quy định lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, vùng miền, nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Dự thảo không quy định tăng 1 bậc lương khởi điểm đối với nhà giáo được tuyển dụng, xếp lương lần đầu.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp.
Về chính sách về nhà ở công vụ đối với nhà giáo mà tuân thủ theo quy định của Luật Nhà ở, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu, chỉ đạo rà soát, chỉnh lý nội dung chính sách và đối tượng thụ hưởng chế độ hỗ trợ, thu hút như thể hiện tại Điều 26, Điều 27 dự thảo luật. “Chính sách về nhà ở công vụ cho nhà giáo không mâu thuẫn với Luật Nhà ở, vì đây là đối tượng được thuê nhà ở công vụ theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 45 Luật Nhà ở. Dự thảo luật bổ sung chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà ở (bằng mức tiền thuê nhà ở công vụ) trong trường hợp nơi nhà giáo đến công tác không bố trí được nhà ở công vụ, nhà ở tập thể” – Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết.
Giảm tuổi nghỉ hưu cho giáo viên mầm non
Về chế độ nghỉ hưu đối với nhà giáo, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết hiện nay, giáo viên mầm non không được coi là đối tượng làm việc trong các ngành, nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Tuy nhiên, giáo viên mầm non thực hiện công việc đặc thù, có áp lực rất lớn về công việc và thời gian lao động; khi tuổi cao sẽ khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ. Do đó, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội và các cơ quan liên quan đều thống nhất giảm tuổi nghỉ hưu cho giáo viên mầm non theo các chế độ quy định trong dự thảo luật.
Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình Luật Nhà giáo.
Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng, việc quy định đối tượng nhà giáo có trình độ, học hàm, học vị cao; nhà giáo làm việc trong các ngành, lĩnh vực chuyên sâu, đặc thù có thể được kéo dài thời gian làm việc và nghỉ hưu ở tuổi cao hơn là cần thiết và hợp lý, nhằm tận dụng nguồn nhân lực chất lượng cao, khắc phục tình trạng thiếu hụt đội ngũ nhà giáo trình độ cao trong một số lĩnh vực mà đất nước đang có nhu cầu phát triển.
Dự thảo luật quy định rõ điều kiện thực hiện chính sách này: Khi cơ sở giáo dục có nhu cầu, nhà giáo có đủ sức khỏe và tự nguyện kéo dài thời gian làm việc, đồng thời đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện của cơ sở giáo dục. Trong thời gian được kéo dài tuổi nghỉ hưu, nhà giáo tại các cơ sở giáo dục công lập không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý và không được bảo lưu phụ cấp chức vụ lãnh đạo, quản lý.
Tranh luận dạy thêm, học thêm như thế nào cho phù hợp
Qua thảo luận, vấn đề nhiều đại biểu quan tâm đó là có nên tổ chức dạy thêm, học thêm hay không, việc này quy định trong luật như thế nào. Quan tâm nội dung này, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) đề nghị cần có quy định cụ thể để tổ chức hoạt động dạy thêm, học thêm một cách chính thống, có nền nếp nhằm hạn chế tiêu cực cho xã hội. “Chúng ta cần nhìn nhận vấn đề học thêm, dạy thêm xuất phát từ nhu cầu thực tế của xã hội, học sinh, phụ huynh, không nên quy hết cho việc giáo viên ép học sinh phải học thêm” - đại biểu nêu quan điểm.
Theo đại biểu, thực tế, vẫn có nhiều học sinh tự nguyện đến các trung tâm học thêm tiếng Anh, các môn năng khiếu, học văn hóa… Khi học sinh, gia đình có nhu cầu học thêm thì giáo viên có mong muốn dạy thêm, thu nhập của giáo viên là hoàn toàn chính đáng khi họ bỏ thời gian, công sức cho việc làm ý nghĩa này. Điều quan trọng là loại bỏ được những tiêu cực khi giáo viên lợi dụng việc này để ép buộc học sinh, sinh viên học thêm. “Tại Khoản 2, Điểm c, Điều 11 quy định cấm ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức chưa phù hợp, cần sửa lại thành: Cấm tham gia dạy, học thêm trái quy định của pháp luật”, đại biểu nêu quan điểm, đồng thời, kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng bộ quy chế về dạy thêm, học thêm theo hướng công khai, qua đó giúp hạn chế dạy thêm, học thêm tràn lan, không cần thiết.
Đại biểu Trần Khánh Thu.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cũng thừa nhận thực tế không cần giáo viên ép, học sinh cũng phải đi học thêm. Vì thế, trong luật cần làm rõ hơn việc "ép học sinh" học thêm như thế nào.
Trong khi đó, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cho rằng nếu chương trình, cách dạy ở trường giúp học sinh nắm được ngay trên lớp, học sinh sẽ không có nhu cầu học thêm. Vì vậy, vấn đề đặt ra là cần xem xét chương trình học có đang nặng quá không, khiến nhiều học sinh phải đi học thêm. Đại biểu góp ý cần giảm chương trình và lượng kiến thức học sinh học trên lớp.
Giao quyền tự chủ tuyển dụng cho ngành Giáo dục
Tham gia thảo luận, đại biểu Trần Văn Thức (đoàn Thanh Hóa) thống nhất cao với các quy định trong dự thảo Luật. Đại biểu mong muốn Luật Nhà giáo sau khi được ban hành sẽ ngày càng phát huy tính hiệu quả trong quản lý và sử dụng đội ngũ nhà giáo tại cơ sở giáo dục, phù hợp với thực tiễn phát triển của ngành Giáo dục. Đại biểu đề nghị giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục trong thực hiện việc tuyển dụng, sử dụng nhà giáo nhằm giải quyết những bất cập trong sử dụng và quản lý đội ngũ nhà giáo trong thời gian qua (như tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ giữa các cơ sở giáo dục, giữa các đơn vị hành chính cấp xã); đồng thời, nâng cao hiệu quả sử dụng đội ngũ, nâng cao chất lượng giáo dục.
Đại biểu Trần Văn Thức phát biểu tại phiên họp.
Cùng quan điểm, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) đánh giá, dự thảo luật đã quy định khá minh bạch trong tuyển dụng nhà giáo, rõ về thẩm quyền, trách nhiệm, phân cấp trong tuyển dụng của các cơ quan quản lý giáo dục, cơ sở giáo dục. "Song theo tôi, việc tuyển dụng phải được quy định để bảo đảm tính cạnh tranh, có như vậy, mới nâng cao được chất lượng tuyển dụng đội ngũ nhà giáo", đại biểu nêu.
Quan tâm đến nội dung này, đại biểu Đoàn Thị Lê An (đoàn Cao Bằng) nhận thấy, tại điểm b, khoản 1 Điều 14 quy định “phương thức tuyển dụng thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển, trong đó phải có thực hành sư phạm” là chưa thực sự hợp lý. Theo đại biểu, việc thực hành sư phạm được hiểu là thực hiện các kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm. Nội dung này người học ngành học sư phạm đã được thực tập sư phạm và được công nhận kết quả thực hành sư phạm.
Đại biểu Đoàn Thị Lê An cho rằng, quy định cứng phải có thực hành sư phạm là chưa hợp lý, dùng phương thức này sẽ khó khăn cho các đơn vị tuyển dụng nếu số lượng thí sinh đăng ký quá lớn, cũng như mất rất nhiều thời gian để tổ chức thực hành dẫn đến không đảm bảo tiến độ tuyển dụng. “Để các địa phương lựa chọn một trong ba hình thức theo quy định tại Nghị định 85/2023/NĐ-CP ngày 7/12/2023 của Chính phù là hợp lý và có nhiều sự lựa chọn phù hợp hơn cho các đơn vị khi thực hiện tuyển dụng”, đại biểu đề nghị.
Đại biểu Đỗ Huy Khánh phát biểu tại phiên họp.
Tranh luận về nội dung này, Đại biểu Đỗ Huy Khánh (đoàn Đồng Nai) đề nghị, cần giữ quy định “phương thức tuyển dụng thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển, trong đó phải có thực hành sư phạm” tại dự thảo luật. Nhấn mạnh “chúng ta đào tạo những thầy cô chuẩn chỉnh về kỹ năng, kiến thức và nghiệp vụ sư phạm”, đại biểu Đỗ Huy Khánh cho rằng, quy định về phương thức tuyển dụng nhà giáo tại dự thảo Luật là phù hợp, cần giữ điều kiện “phải có thực hành sư phạm”.
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc quy định cơ quan quản lý giáo dục cấp tỉnh chủ trì tuyển dụng giáo viên cho các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn giúp việc này tốt hơn, tạo thuận lợi cho thí sinh không phải thi tuyển nhiều nơi; việc ra đề thi thuận lợi hơn. Các cơ quan quản lý giáo dục có thể phân cấp cho các trường THPT có đủ khả năng tổ chức tuyển dụng giáo viên.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu.
Liên quan đến đối tượng của dự thảo Luật Nhà giáo, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, đối tượng là những người làm nghề nhà giáo chuyên nghiệp, đạt chuẩn; còn những đối tượng khác tham gia hoạt động giáo dục sẽ được điều chỉnh trong các quy định khác. Bộ trưởng cũng ủng hộ quan điểm các địa phương có thêm các cơ chế, chính sách giúp giáo viên đỡ khó khăn. Với những địa phương chưa có điều kiện hoặc vùng sâu, vùng xa, Nhà nước sẽ có các cơ chế, chính sách đặc thù để hỗ trợ giáo viên.
“Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu toàn bộ ý kiến, kiến nghị của các đại biểu Quốc hội. Những nội dung nào sửa đổi ngay được, Bộ sẽ tham mưu Chính phủ để ban hành các nghị định triển khai thực thi. Một số nội dung khác sẽ được tiếp thu, sửa đổi, bổ sung trong các dự thảo luật khác, như: Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp” - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.
Phương Thủy