Đại biểu Quốc hội ủng hộ đề xuất miễn phí sách giáo khoa cho học sinh

4 giờ trướcBài gốc

Thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đại biểu Quốc hội quan tâm bày tỏ chính sách miễn phí sách giáo khoa và thẩm quyền tuyển dụng giáo viên.

Khuyến khích địa phương chủ động miễn phí sách giáo khoa trước lộ trình

Theo dự thảo, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT quyết định một bộ sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc, thực hiện từ năm học 2026-2027; thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh hoàn thành vào năm 2030; đối với các địa phương có điều kiện thì sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) ủng hộ việc thống nhất một bộ SGK giáo dục phổ thông sử dụng trên toàn quốc. Theo ông, việc sử dụng nhiều bộ SGK trước đây giúp chọn lọc tinh túy để xây dựng một bộ sách chuẩn.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan thảo luận tại tổ

Chủ trương miễn phí SGK cho học sinh là chính sách có ý nghĩa về phúc lợi xã hội và công bằng trong giáo dục nên được ĐBQH đồng tình. Tuy nhiên, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM) đề nghị không nên phân biệt địa phương có điều kiện hay không có điều kiện.

Địa phương không có điều kiện nhưng nếu thấy cần miễn phí sách cho học sinh thì họ sẽ tự cân đối nguồn lực. Thêm nữa quy định này dễ dẫn đến nghịch lý: những nơi có điều kiện, học sinh thường không khó khăn thì lại được miễn phí SGK trước.

Vì vậy, nghị quyết nên chỉnh lý theo hướng khuyến khích các địa phương chủ động miễn phí SGK trước lộ trình, tùy vào khả năng từng năm, không ràng buộc bởi cụm từ “có điều kiện”.

Cùng chung ý kiến, đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) cho rằng, những tỉnh “có điều kiện” chủ yếu là các đô thị lớn, trung tâm kinh tế - nơi đời sống nhân dân đã tương đối cao; còn những địa phương khó khăn - miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số lại phải chờ đến năm 2030 mới được hưởng lợi từ chính sách này. Điều đó vô hình trung dẫn đến nơi học sinh cần được hỗ trợ nhất thì lại được hưởng sau cùng.

Đại biểu cho rằng, nếu như áp dụng lộ trình như trong dự thảo, quyền tiếp cận giáo dục của học sinh giữa các vùng sẽ không còn bình đẳng về thời điểm, làm phai nhạt tinh thần công bằng xã hội trong giáo dục. Vì thế, nữ đại biểu kiến nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh quy định theo hướng: Giữ mục tiêu miễn phí SGK toàn quốc vào năm 2030, nhưng cần ưu tiên thực hiện sớm ở vùng đặc biệt khó khăn, miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số - nơi người dân thực sự cần sự hỗ trợ nhất.

Cùng với đó cho phép huy động nguồn lực xã hội hóa, quỹ học bổng, doanh nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội cùng tham gia cung cấp SGK miễn phí, thay vì chỉ dựa vào ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, thí điểm mô hình “thư viện SGK dùng chung” tại các trường phổ thông từ năm 2026, đặc biệt ở vùng nông thôn và miền núi, để học sinh được mượn và sử dụng lại SGK miễn phí trong thời gian chờ triển khai đồng bộ.

"Tôi tin rằng với cách tiếp cận thận trọng, có trọng tâm, trọng điểm, chính sách này sẽ nhận được sự đồng thuận cao của nhân dân, trở thành biểu tượng cho sự đổi mới thực chất và công bằng trong giáo dục Việt Nam”, bà Ma Thị Thúy nêu ý kiến.

Các đại biểu thảo luận tổ tại Đoàn TP.HCM

Trao quyền tuyển dụng, điều động cần đi kèm cơ chế giám sát, minh bạch

Một điểm đáng chú ý khác là quy định Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, trường chuyên biệt và trường trung học nghề công lập (cơ sở giáo dục công lập) trên địa bàn tỉnh.

Đại biểu Lê Hoàng Hải (đoàn Đồng Nai) cho rằng, dự thảo nghị quyết không phân biệt chỉ áp dụng đối với tỉnh hay đối với thành phố. Vì vậy, với quy định tại điểm a như trên đã vô tình loại bỏ thẩm quyền tương tự của các giám đốc GD-ĐT thành phố. Do đó, ông đề nghị chỉnh lý lại, thay cụm từ “trên địa bàn tỉnh” thành “trên địa bàn tỉnh, thành phố”.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) đồng tình với quy định này nhưng cho rằng cần nghiên cứu để đảm bảo quy định trong nghị định phù hợp với Luật Viên chức, tránh chồng chéo.

Về quy định Chủ tịch UBND cấp xã được điều động, thuyên chuyển, biệt phái, phân công nhà giáo, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng việc làm này cần có sự tham mưu từ ngành giáo dục để đảm bảo đúng người, đúng việc.

Đại biểu Nguyễn Minh Đức (Đoàn TP.HCM) lại cho rằng, quy định UBND cấp xã thực hiện thẩm quyền điều động, thuyên chuyển, biệt phái nhà giáo, cán bộ quản lý sẽ phát sinh mâu thuẫn giữa thẩm quyền của Giám đốc Sở GD-ĐT và UBND xã. Do đó, đại biểu đề nghị, quy định Giám đốc Sở GD-ĐT thực hiện thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận đối với nhà giáo, cán bộ quản lý theo Luật Nhà giáo hiện hành.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, quy định Chủ tịch UBND cấp xã được điều động, thuyên chuyển, phân công nhà giáo cần có sự tham mưu từ ngành giáo dục.

Theo đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn Khánh Hòa), việc trao quyền lớn cho giám đốc sở và chủ tịch UBND cấp xã trong khâu tuyển dụng, điều động cần đi liền với quy định rõ cơ chế xử lý đối với cá nhân nếu để xảy ra tiêu cực, nhũng nhiễu, lạm quyền, cũng như trách nhiệm giải trình của người đứng đầu.

Đại biểu Lê Thu Hà (đoàn Lào Cai) đề xuất bổ sung cơ chế giám sát, minh bạch hóa bằng cách xây dựng cơ sở dữ liệu nhân sự, công khai chỉ tiêu, danh sách trúng tuyển, tiêu chí điều động và thiết kế cơ chế thanh tra độc lập. Đồng thời, đại biểu ủng hộ hướng thí điểm tự chủ cho các trường mạnh, có năng lực quản trị tốt để tự thực hiện một phần thẩm quyền tuyển dụng dưới sự giám sát của sở.

Tham gia thảo luận tại tổ, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, quy định giao thẩm quyền tuyển dụng cho sở GD-ĐT nhằm giải quyết mâu thuẫn giữa Luật Nhà giáo (giao cho Bộ trưởng) và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (giao cho UBND cấp tỉnh).

Việc này nhằm thống nhất thẩm quyền cho ngành giáo dục theo tinh thần của Luật Nhà giáo và đã nhận được sự đồng thuận cao của Chính phủ. Tuy nhiên, trong phạm vi một xã, có thể ủy quyền cho chủ tịch xã quyết định.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng mong muốn đầu tư cho giáo dục và y tế là chính đáng nhưng đầu tư cho giáo dục là rất lớn trong khi điều kiện ngân sách có hạn, do đó cần lựa chọn những vấn đề cấp thiết, quan trọng nhất để đưa vào nghị quyết, tạo ra sự thay đổi nhanh chóng trước khi có lộ trình tổng thể hơn.

"Lương và phụ cấp của giáo dục, y tế chiếm khoảng hơn 80% toàn bộ viên chức rồi. Tăng lương cho giáo dục, y tế thực tế gần như là tăng lương cho cả hệ thống viên chức. Vì vậy, cần có lộ trình, nếu không ngân sách sẽ rất khó để đáp ứng", ông Nguyễn Đắc Vinh nói.

Nguyễn Vân/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/dai-bieu-quoc-hoi-ung-ho-de-xuat-mien-phi-sach-giao-khoa-cho-hoc-sinh-post1246498.vov