Đại diện Phật giáo phường, xã: Tìm hướng đi để hỗ trợ mô hình hành chánh Giáo hội địa phương 2 cấp

11 giờ trướcBài gốc

Đây là bước đi mới, chưa có tiền lệ trong thiết chế hành chánh Giáo hội địa phương 2 cấp theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vừa vận hành từ 1-7-2025. Nói là chưa có tiền lệ, bởi “đại diện” trong hoàn cảnh hiện tại hoàn toàn khác với nội hàm của từ này trước đó.

Tại TP.HCM (mới), nơi đang trong quá trình triển khai hợp nhất đơn vị hành chánh Ban Trị sự 3 đơn vị: TP.HCM (cũ), Bình Dương (cũ) và Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ) thì mô hình này được xem là giải pháp kịp thời để kết nối và liên lạc Phật sự tại cơ sở. Nói với Giác Ngộ, Thượng tọa Thích Thiện Quý, Phó ban kiêm Chánh Thư ký Ban Trị sự TP.HCM (mới) khẳng định: “Một khi Ban Trị sự đã công cử thì sẽ có trách nhiệm hỗ trợ để chư tôn đức đại diện thực hiện đúng, hiệu quả. Ban Trị sự sẽ tổ chức sinh hoạt chính thức sau khi nhân sự 3 tỉnh đã ổn định để xác định rõ vai trò của những vị đại diện, tránh việc bị chồng chéo”.

Tại An Giang sau sáp nhập tỉnh Kiên Giang, trở thành một trong những tỉnh có diện tích tự nhiên lớn, đông Tăng Ni nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long, liên quan tới vai trò của “Đại diện Ban Trị sự” sau khi dừng hoạt động Giáo hội cấp huyện, Đại đức Thích Viên Minh, Phó ban kiêm Chánh Thư ký Ban Trị sự tỉnh cho biết: “Chính nhờ có chư tôn đức đại diện phường, xã mà các hoạt động Phật sự tại cơ sở - từ vùng sâu, vùng biên giới đến hải đảo vẫn được đảm bảo xuyên suốt dù không còn cấp huyện. Nhờ đó, Ban Trị sự tỉnh bám sát tình hình các cơ sở tự viện và duy trì kết nối chặt chẽ với chính quyền địa phương”.

Bốn chức năng trọng tâm

Theo sự chia sẻ chung từ chư tôn đức lãnh đạo tại các địa phương, vai trò “Đại diện Phật giáo phường, xã đảm nhiệm 4 chức năng: (1) Cầu nối thông tin hai chiều, là đầu mối tiếp nhận và phản ánh kịp thời giữa tự viện và Ban Trị sự; (2) Giám sát và kiểm tra nội bộ, hỗ trợ Ban Trị sự tỉnh trong công tác nắm tình hình sinh hoạt Tăng Ni, hoạt động của tự viện trên địa bàn; (3) Hỗ trợ công tác hành chánh, hướng dẫn và kiểm tra việc thực hiện các thủ tục hành chánh như bổ nhiệm trụ trì, xin phép sửa chữa cơ sở, kê khai Tăng sự… đặc biệt là rà soát, xác nhận tính hợp lệ trên hệ thống hành chánh điện tử của Giáo hội trước khi trình lên cấp tỉnh, thành và (4) Kết nối xã hội, là đầu mối phối hợp giữa tự viện với chính quyền, mặt trận, các đoàn thể trong các hoạt động từ thiện, hoằng pháp, xây dựng khối đoàn kết tôn giáo - dân tộc tại địa phương.

Tại Đồng Tháp, Đại đức Thích Huệ Phát, Phó ban kiêm Chánh Thư ký Ban Trị sự tỉnh đánh giá: “Nếu không có người đại diện tại phường, xã thì Ban Trị sự rất khó bao quát hết. Nhờ mô hình này mà chúng tôi hỗ trợ được các cơ sở - đặc biệt ở những nơi hành chánh còn hạn chế hoặc khó tiếp cận”.

Tìm hướng đi phù hợp với đặc thù địa phương

Sau khi hợp nhất hai tỉnh Đồng Tháp và Tiền Giang, Phật giáo tỉnh Đồng Tháp (mới) trên cơ sở chỉ đạo, cử nhân sự đại diện phụ trách phường, xã, Ban Trị sự đã tổ chức lại mô hình quản lý theo hướng tinh gọn, hiệu quả với mô hình chia thành 8 khu vực quản lý (mỗi tỉnh cũ 4 cụm), bỏ cấp huyện. Từ đó, 10 văn phòng được thiết lập, bao gồm 2 văn phòng Thường trực và 8 văn phòng đại diện khu vực; 678 cơ sở tự viện được kết nối trực tiếp đến Ban Trị sự tỉnh thông qua mô hình này.

Cơ chế phân công cũng được chuẩn hóa: Mỗi cụm do một Phó ban hoặc Ủy viên Thường trực phụ trách, các ban chuyên môn được phân bổ đồng đều theo khu vực (Tăng sự, Hoằng pháp, Giáo dục, Từ thiện xã hội…). Đại đức Huệ Phát nhấn mạnh: “Mô hình này không chỉ phù hợp chủ trương tinh gọn của Nhà nước mà còn giảm thủ tục trung gian, giúp Ban Trị sự tỉnh vận hành hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ thực chất cho cơ sở”.

Tuy nhiên, ghi nhận thực tế cho thấy nhiều vị đại diện còn lúng túng vì mô hình mới, thiếu công cụ, biểu mẫu, hoặc chưa rõ cơ chế phối hợp, đặc biệt là các địa phương chưa triển khai, hoặc mới triển khai hành chánh điện tử. Khi đặt vấn đề này, nhiều Ban Trị sự nhận thức việc cần thiết định hướng cho sinh hoạt chuyên đề, thực hiện xây dựng hành chánh điện tử, từng bước điều chỉnh để xây dựngcơ chế tương tác phối hợp thường xuyên giữa Ban Thư ký và các vị đại diện Ban Trị sự ở địa phương.

Thượng tọa Thích Thiện Quý cho biết, tại TP.HCM Ban Thư ký đã nhận thức đầy đủ việc trên. Thượng tọa thông tin, trong thời gian sắp tới sẽ tổ chức buổi sinh hoạt tập huấn ngay sau khi bộ máy hành chánh của TP.HCM (cũ), Bình Dương (cũ) và Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ) được hợp nhất hoàn chỉnh, nhằm triển khai đồng bộ, tiết kiệm nhân sự và đảm bảo sự thống nhất tổ chức.

Trong thời gian chuyển tiếp, Thượng tọa đánh giá cao tinh thần chủ động trao đổi, phản ánh và thể hiện trách nhiệm của các vị được cử làm đại diện, xem đó là yếu tố quan trọng để mô hình sớm đi vào thực tiễn, không dừng lại ở hình thức.

Gắn kết và ổn định

Có thể nói, mô hình đại diện Phật giáo phường, xã không chỉ là đầu mối hành chánh mới, mà còn là mắt xích trung gian thiết yếu trong bối cảnh tổ chức Giáo hội đang hướng đến tinh gọn, hiện đại và sát cơ sở. Nhờ mô hình này, Ban Trị sự cấp tỉnh có thể giảm tải áp lực hành chánh, tăng tính linh hoạt và kết nối thực chất với tự viện.

Như Đại đức Thích Viên Minh (An Giang) nhận định: “Mô hình này nếu được hỗ trợ đúng cách sẽ trở thành nền tảng ổn định để Giáo hội vận hành hiệu quả tại địa phương, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa”.

Định vị đúng, phát huy tốt, hỗ trợ kịp thời chính là ba yếu tố then chốt để vị trí đại diện phường, xã trở thành yếu tố hỗ trợ cần thiết trong hệ thống hành chánh của Giáo hội vừa thay đổi theo cuộc cách mạng xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp của Nhà nước đã vận hành: vừa gần gũi cơ sở, vừa đảm bảo sự thống nhất toàn hệ thống.

Nguyện Truyền/Báo Giác Ngộ

Nguồn Giác ngộ : https://giacngo.vn/dai-dien-phat-giao-phuong-xa-tim-huong-di-de-ho-tro-mo-hinh-hanh-chanh-giao-hoi-dia-phuong-2-cap-post76717.html