Đại diện trường đại học nêu lý do khiến số SV người dân tộc thiểu số còn ít

2 ngày trướcBài gốc

Hiện nay nguồn nhân lực chất lượng cao người dân tộc thiểu số còn hạn chế, thiếu sinh viên trình đại học trở lên trong các ngành/nhóm ngành/lĩnh vực Sức khỏe, Công nghệ thông tin, Nông nghiệp, Tài chính - Ngân hàng, đào tạo giáo viên.

Bàn luận về vấn đề này với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, đại diện một số trường đại học đã phân tích rõ các nguyên nhân khiến người dân tộc thiểu số chưa tiếp cận được với giáo dục đại học, đặc biệt với một số nhóm ngành trên.

Áp lực kinh tế khiến nhiều học sinh người dân tộc thiểu số không dám học đại học

Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Đàm Xuân Vận - Trưởng phòng Công tác học sinh sinh viên của Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Thái Nguyên), nhà trường có khoảng 1.300 sinh viên và một nửa trong số đó là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Các em đến từ nhiều dân tộc khác nhau ở vùng núi phía Bắc.

Dù vậy, những năm gần đây, Trường Đại học Nông Lâm gặp nhiều khó khăn trong tuyển sinh do xu hướng người trẻ không “mặn mà” với lĩnh vực Nông- lâm nghiệp, trong đó có cả người dân tộc thiểu số.

Thầy Vận chia sẻ: “Nông - lâm nghiệp không phải là một ngành nghề được giới trẻ quan tâm nhiều nên việc tuyển sinh gặp nhiều khó khăn. Một bộ phận người trẻ e ngại làm việc ở ruộng đồng, chuồng trại vì cho rằng vất vả mà khó thể có thu nhập cao. Đối với người dân tộc thiểu số, việc đi làm, kiếm thu nhập sớm được ưu tiên hơn việc đi học đại học”.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Đàm Xuân Vận - Trưởng phòng Công tác học sinh sinh viên của Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Thái Nguyên). Ảnh: NVCC.

Thầy Vận cũng nhấn mạnh, ngành Nông - lâm nghiệp đang rất thiếu nhân lực, một hội chợ việc làm do Trường Đại học Nông Lâm tổ chức cung cấp hơn 2.500 vị trí việc làm tại các doanh nghiệp, tập đoàn. Nhưng thực tế chỉ thu hút được vài chục người đăng ký.

Tại tỉnh Vĩnh Long, Trường Đại học Cửu Long đang đào tạo nhiều lĩnh vực gặp tình trạng thiếu hụt nhân lực như Nông - lâm nghiệp và thủy sản; Sức khỏe; Dịch vụ xã hội… Trường có 156 sinh viên là người dân tộc Khmer.

Thầy Âu Hữu Thế - Trưởng phòng Công tác Chính trị Sinh viên của Trường Đại học Cửu Long bày tỏ: “Thực tế có nhiều nguyên nhân khiến cho các bạn học sinh là đồng bào dân tộc thiểu số không thể theo đuổi được mục tiêu học dài hạn. Trong đó, có cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan.

Thứ nhất, mức sống của đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn thấp. Mặc dù Đảng và Nhà nước đã thực hiện nhiều chính sách ưu đãi dành cho đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, so với mặt bằng chung của cả nước thì mức sống của đồng bào dân tộc thiểu số chưa cao. Kinh tế còn khó khăn nên khó tính đến chuyện cho con đi học dài hạn.

Thứ hai, bản thân các em và gia đình không mặn mà với việc học tiếp lên đại học. Không chỉ riêng đồng bào dân tộc thiểu số, mà nhiều người dân có chung tâm lý là học đại học tốn tiền, tốn thời gian mà khi tốt nghiệp ra trường liệu có xin được việc làm không? Nếu không may không tìm được việc thì chẳng khác nào phí công sức và tiền của.

Trong khi đó, khi học xong trung học phổ thông, các bạn có thể xin làm công nhân, có lương phụ giúp gia đình trang trải cuộc sống mà không cần phải tốn bất kỳ chi phí nào.

Thứ ba là tâm lý không muốn sống xa nhà, xa gia đình, xa người thân của con em đồng bào dân tộc thiểu số. Phụ huynh cũng không thích cho con đi học xa. Cho nên việc chuyển đến một nơi khác, học lên đại học là việc rất khó có thể thực hiện với nhiều em”.

Thầy Âu Hữu Thế - Trưởng phòng Công tác Chính trị Sinh viên của Trường Đại học Cửu Long. Ảnh: NVCC.

Thầy Thế cũng chia sẻ về tầm quan trọng của hai nhóm ngành Sức khỏe và Nông nghiệp: “Nước ta là nước nông nghiệp. Đất nước ngày càng phát triển nên rất cần đội ngũ kỹ sư có tay nghề cao phục vụ cho lĩnh vực này. Mà muốn có được đội ngũ này thì phải thông qua công tác đào tạo.

Riêng lĩnh vực Sức khỏe thì đang thiếu nguồn nhân lực. Nhiều địa phương đang triển khai chính sách thu hút nguồn lực ở lĩnh vực này. Đối với Trường Đại học Cửu Long, sinh viên khối ngành Sức khỏe ra trường đều có việc làm 100%. Có nhiều cơ sở y tế, bệnh viện gửi văn bản đến trường tuyển dụng, nhưng trường không đủ sinh viên để cung cấp.

Các bạn sinh viên học ở hai lĩnh vực này, khi tốt nghiệp sẽ có cơ hội việc làm rất cao, đặc biệt là đối với sinh viên là người đồng bào dân tộc thiểu số”.

Trong buổi tọa đàm do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, Tiến sĩ Phạm Ngọc Toàn, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chia sẻ thực trạng đào tạo nguồn nhân lực người dân tộc thiểu số trong các nhóm ngành tại các cơ sở giáo dục đại học.

Trong đó, theo thống kê, năm 2022 cả nước có 2.145.426 sinh viên đại học, trong đó có 125.414 sinh viên là người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ 5,84%. Tổng số sinh viên đại học toàn quốc tốt nghiệp là 245.137 sinh viên. Trong đó, số sinh viên đại học người dân tộc thiểu số tốt nghiệp là 14.722 sinh viên, chiếm tỷ lệ 6,0%.

Số lượng sinh viên, học viên sau đại học ngày càng tăng, góp phần đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng phục vụ phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục phát triển cả về số lượng và chất lượng với cơ cấu ngày càng hợp lý. Tuy nhiên, tỷ lệ sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh người dân tộc thiểu số còn thấp so với tỷ lệ chung của cả nước.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Văn Hùng, Giám đốc Đại học Thái Nguyên cho rằng, hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn trong phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao người dân tộc thiểu số như sự thiếu đồng bộ trong việc triển khai các nghị quyết, khả năng tiếp cận giáo dục chất lượng của người dân tộc thiểu số vẫn còn hạn chế; công tác hướng nghiệp của các cơ sở giáo dục cho học sinh dân tộc thiểu số chưa được nhiều; khả năng tiếp cận thông tin, định hướng nghề nghiệp của học sinh dân tộc thiểu số còn khó khăn. Hầu hết vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn ở lõi nghèo, cơ hội tiếp cận với nền giáo dục trình độ cao còn hạn chế.

Sinh viên dân tộc thiểu số được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ

Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Đàm Xuân Vận, sinh viên người dân tộc thiểu số đang nhận nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Thông tư liên tịch số 35/2014/TTLT-BGDĐT-BTC hướng dẫn thực hiện Quyết định số 66/2013/QĐ-TTg ngày 11 tháng 11 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ Quy định chính sách hỗ trợ chi phí học tập đối với sinh viên là người dân tộc thiểu số học tại các cơ sở giáo dục đại học, trong đó: "Sinh viên là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo và hộ cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo từng thời kỳ. Mức hỗ trợ chi phí học tập bằng 60% mức lương cơ sở và được hưởng không quá 10 tháng/năm học/sinh viên; số năm được hưởng hỗ trợ chi phí học tập theo thời gian đào tạo chính thức".

Điều 4, Nghị định số 57/2017/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chính sách ưu tiên tuyển sinh và hỗ trợ học tập đối với trẻ mẫu giáo, học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số rất ít người, trong đó: "Học sinh sinh viên dân tộc thiểu số rất ít người học tại các trường, khoa dự bị đại học, các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp được hưởng mức hỗ trợ học tập bằng 100% mức lương cơ sở/người/tháng. Thời gian được hưởng hỗ trợ là 12 tháng/năm cho đối tượng có thời gian học đủ 9 tháng/năm trở lên; trường hợp đối tượng học không đủ 9 tháng/năm thì được hưởng theo thời gian học thực tế"....

Thầy Vận chia sẻ thêm: “Trường Đại học Nông Lâm có Quỹ hỗ trợ phát triển sinh viên và nhiều học bổng của các tổ chức, ưu tiên hỗ trợ cho đối tượng người dân tộc thiểu số và sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Trong những năm gần đây, sinh viên của trường được ở ký túc xá miễn phí trong học kỳ đầu tiên. Các thầy cô trong trường sẵn sàng mang chăn gối, màn chiếu tặng cho các em có hoàn cảnh khó khăn.

Trung tâm Đào tạo và Phát triển quốc tế của Trường Đại học Nông Lâm tạo điều kiện cho các em đi thực tập sinh tại Nhật Bản, Úc, Israel, Đan Mạch... để sinh viên có thêm thu nhập. Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp kết nối doanh nghiệp, cựu sinh viên cung cấp cho các em cơ hội việc làm ngay khi còn đi học”.

Là một trường tư thục, Trường Đại học Cửu Long cũng có nhiều hỗ trợ dành cho sinh viên dân tộc thiểu số. Thầy Âu Hữu Thế chia sẻ, nhà trường giảm 40% học phí học kỳ năm thứ nhất cho các em thí sinh người dân tộc thiểu số; cấp học bổng khuyến khích học tập vào đầu năm học đối với những em có hoàn cảnh gia đình khó khăn.

Sau đó, nhà trường sẽ xem xét tiếp tục miễn giảm học phí cho các em những năm tiếp theo nếu các em có thành tích học tập tốt. Đặc biệt, năm học 2024 - 2025, nhà trường đã cấp 30 suất học bổng toàn phần cho sinh viên người dân tộc Khmer các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long tổng giá trị hơn 2,1 tỷ đồng.

Thầy Thế cũng cho hay: “Theo tôi, sinh viên là người đồng bào dân tộc thiểu số học xong đại học có nhiều cơ hội việc làm. Bởi hiện nay, nước ta có chính sách ưu tiên trong tuyển dụng đối với đồng bào dân tộc thiểu số.

"Theo khoản 1 Điều 6 Nghị định số 115/2020/NĐ-CP Quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức, người dân tộc thiểu số thuộc đối tượng ưu tiên được cộng 5 điểm vào kết quả điểm vòng 2. Cho nên cơ hội dành cho các bạn là rất cao, tôi cho rằng các bạn nên mạnh dạn theo đuổi ước mơ của mình”.

Trần Trang

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/dai-dien-truong-dai-hoc-neu-ly-do-khien-so-sv-nguoi-dan-toc-thieu-so-con-it-post248049.gd