Đại gia Thái và cuộc 'chinh chiến' ngành thực phẩm Việt

một ngày trướcBài gốc

Kể từ thời kỳ Đổi mới cuối những năm 1980, Việt Nam đã trở thành một trong những điểm đến đầu tư chiến lược đối với các tập đoàn Thái Lan. Theo thống kê, Thái Lan hiện nằm trong top 9 quốc gia có tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn nhất tại Việt Nam, đứng thứ hai trong khu vực Đông Nam Á sau Singapore.

Tính đến giữa năm 2024, các doanh nghiệp Thái đã triển khai gần 800 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký vượt mốc 14 tỷ USD. Hiện diện tại 48/63 tỉnh thành, nhà đầu tư Thái Lan đặc biệt ưu tiên các khu vực có hạ tầng phát triển như Tp.HCM, Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai hay Bà Rịa - Vũng Tàu.

Dù âm thầm hay rầm rộ, các "đại gia" Thái Lan vẫn không ngừng dốc hầu bao thâu tóm, đầu tư, và chi phối ngày càng sâu vào ngành thực phẩm Việt Nam, một thị trường gần 100 triệu dân với nhu cầu tiêu dùng tăng trưởng đều đặn.

C.P. và sự bành trướng trong ngành chăn nuôi Việt

Tập đoàn Charoen Pokphand (C.P. Group) là cái tên quen mặt nhất với người tiêu dùng Việt qua các sản phẩm như xúc xích C.P., trứng sạch C.P. hay gà rán Five Star. Có mặt từ đầu thập niên 1990, C.P. là một trong những nhà đầu tư nước ngoài sớm nhất trong lĩnh vực nông nghiệp, thực phẩm tại Việt Nam.

Thông qua C.P. Việt Nam, tập đoàn đã xây dựng một chuỗi sản xuất khép kín với hàng chục nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi, trại nuôi heo, gà, cá và cơ sở chế biến thực phẩm. Tính đến năm 2023, tổng vốn đầu tư của C.P. vào Việt Nam đã vượt 1 tỷ USD.

Năm 2024, doanh thu của C.P. tại Việt Nam tiếp tục tăng trưởng, đạt 122 tỷ bath (tương đương hơn 96.000 tỷ đồng).

Theo báo cáo tài chính từ công ty mẹ C.P. Foods, năm 2023, doanh thu của C.P. Việt Nam đạt khoảng 93.000 tỷ đồng, bỏ xa mức 80.000 tỷ đồng duy trì trong những năm trước.

Sang năm 2024, doanh thu của C.P. tại Việt Nam tiếp tục tăng trưởng, đạt 122 tỷ bath (tương đương hơn 96.000 tỷ đồng); trong đó, mảng chăn nuôi ghi nhận tăng trưởng mạnh với 106,7 tỷ baht (tương đương 84.750 tỷ đồng), tăng 8%.

Đáng nói, nếu so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành chăn nuôi, doanh thu năm 2024 của C.P. Việt Nam áp đảo hoàn toàn nhiều tên tuổi nội địa cùng ngành như Dabaco, Vĩnh Hoàn, BAF Việt Nam...

Xét về cơ cấu sản phẩm, mảng chăn nuôi đóng góp lớn nhất cho C.P. Việt Nam khi chiếm hơn 67% tỷ trọng doanh thu, kế đó là thức ăn chăn nuôi (29%) và thực phẩm (4%).

Với nền tảng trên, tháng 3/2025, Bloomberg đưa tin công ty mẹ C.P. Foods đang xúc tiến kế hoạch chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng và niêm yết C.P. Việt Nam trên sàn chứng khoán, nhằm huy động vốn cho chiến lược phát triển dài hạn.

Trước đó, vào tháng 11/2024, Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam bị UBND tỉnh Đồng Nai xử phạt hành chính tổng cộng 790 triệu đồng do ba hành vi vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường.

Song, gần đây, doanh nghiệp này lại tiếp tục dính vào lùm xùm liên quan đến nghi vấn bán lợn bệnh ra thị trường. Ngay sau đó, cơ quan chức năng tỉnh Sóc Trăng vào cuộc kiểm tra, xác minh.

Kết quả kiểm tra của đoàn liên ngành tại 4 cửa hàng C.P. Fresh Shop trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng cho thấy, chưa phát hiện sản phẩm thịt heo, thịt gà bệnh, hôi thối hay hết hạn sử dụng. Tuy nhiên, tại thời điểm kiểm tra, 3/4 cơ sở có Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đã hết hiệu lực.

Các thương vụ thâu tóm đình đám ngành thực phẩm

Trong khi đó, Thai Beverage (ThaiBev) lại là một cái tên lớn trong ngành đồ uống có cồn với sự hiện diện tại Tổng Công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco; HoSE: SAB).

Cụ thể, năm 2017, ThaiBev đã thông qua công ty con Vietnam Beverage đã chi tới 4,8 tỷ USD để mua lại 53,59% cổ phần Sabeco từ Bộ Công Thương, trở thành cổ đông lớn nhất của "ông trùm" ngành bia Việt.

Năm 2017, ThaiBev đã thông qua công ty con Vietnam Beverage đã chi tới 4,8 tỷ USD để mua lại 53,59% cổ phần Sabeco.

Với thương vụ này, đại gia đồ uống Thái không chỉ sở hữu các thương hiệu nổi tiếng như Bia Sài Gòn, Bia 333, mà còn thâm nhập vào hệ thống phân phối trải dài khắp cả nước. Theo báo cáo năm 2024, Sabeco đạt doanh thu hơn 35.000 tỷ đồng, chiếm gần 40% thị phần bia tại Việt Nam.

Dù từng gây tranh cãi về mức độ kiểm soát của nhà đầu tư ngoại, thương vụ vẫn được xem là một trong những "ván bài tỷ đô" làm thay đổi cục diện ngành thực phẩm, đồ uống Việt Nam. Sabeco với danh xưng "con gà đẻ trứng vàng" đã mang lại cho công ty mẹ thuộc sở hữu tỷ phú Thái Lan Charoen Sirivadhanabhakdi hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Ngoài Sabeco, ông Charoen Sirivadhanabhakdi còn nắm lượng lớn cổ phần CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk) thông qua quỹ đầu tư F&N Dairy Investments. Với 369,7 triệu cổ phiếu, tương ứng 17,69% vốn điều lệ, F&N đang là cổ đông ngoại lớn nhất của Vinamilk.

F&N đã tiếp cận Vinamilk từ khi doanh nghiệp này cổ phần hóa và bắt đầu sở hữu 5% cổ phần từ năm 2005. Tuy nhiên, dấu ấn của cổ đông Thái Lan tại Vinamilk trở nên rõ nét hơn sau khi Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh Vốn Nhà nước (SCIC) thoái vốn vào năm 2017.

Tỷ phú Thái Lan Charoen Sirivadhanabhakdi.

Ngoài F&N Dairy Investments, còn có một công ty khác trong hệ sinh thái của tỷ phú Thái Lan Charoen Sirivadhanabhakdi là F&N Bev Manufacturing cũng đang nắm giữ 2,7% cổ phần của Vinamilk. Tính chung, nhóm cổ đông Thái Lan hiện sở hữu 20,4% vốn điều lệ của công ty sữa lớn nhất Việt Nam, chỉ đứng sau phần vốn của Nhà nước. Ước tính, số cổ phần này có giá trị khoảng 1 tỷ USD.

Trong bức tranh đầu tư đầy sôi động của các doanh nghiệp "xứ sở chùa vàng", Central Group, tập đoàn bán lẻ lớn nhất Thái Lan đang hiện diện tại Việt Nam thông qua các đại siêu thị BigC (nay đổi tên thành GO!).

Năm 2015, Central Group mua lại 49% cổ phần của Nguyễn Kim, một trong những chuỗi điện máy lớn nhất Việt Nam và nâng tỉ lệ sở hữu lên 100% trong 4 năm sau đó. Ngoài ra, tập đoàn Thái còn mua lại chuỗi siêu thị Lan Chi.

Năm 2024, doanh thu tại thị trường Việt Nam của Central Group đạt 32.592 tỷ đồng.

Từ sau khi thâu tóm hệ thống BigC (GO!) năm 2016, Central Group đã đầu tư mạnh vào phát triển Tops Market, các trung tâm thương mại và đẩy mạnh liên kết với nhà sản xuất nông sản, thực phẩm trong nước. Hiện tại, GO! có 39 siêu thị tại Việt Nam.

Năm 2024, doanh thu tại thị trường Việt Nam của Central Group đạt 32.592 tỷ đồng, giảm 0,5% so với cùng kỳ năm trước đó. Việt Nam hiện là thị trường lớn thứ hai của Central Retail, sau Thái Lan với doanh thu 124.400 tỷ đồng.

Nguyễn Phương Anh

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/dai-gia-thai-va-cuoc-chinh-chien-nganh-thuc-pham-viet-204250612160220299.htm