Kịp thời hoàn thiện hệ thống pháp luật, đi trước mở đường
Trong tiến trình phát triển của mỗi quốc gia, pháp luật luôn giữ vai trò trụ cột để bảo đảm trật tự, công bằng và “định hướng” phát triển cho tương lai. Ngay từ năm đầu giành được độc lập, trong bối cảnh vận mệnh đất nước “ngàn cân treo sợi tóc”, với tư tưởng “trăm điều phải có thần linh pháp quyền”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo xây dựng dự thảo Hiến pháp. Và ngày 09/11/1946, Hiến pháp đầu tiên - bản Hiến pháp dân chủ, tiến bộ được “Quốc hội của Nhân dân” thông qua đã khẳng định nền độc lập, đặt nền móng xây dựng hệ thống pháp luật và tổ chức kháng chiến, kiến quốc, thu giang sơn về một mối, làm nên “Kỷ nguyên đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng Chủ nghĩa xã hội (1930-1975)".
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Ngô Trung Thành trình bày tham luận tại Đại hội. Ảnh: Quang Khánh
Đầu những năm 80, trước những thách thức to lớn, Đảng ta đã thực hiện đường lối Đổi mới. Theo đó, Quốc hội đã ban hành nhiều đạo luật quan trọng, như Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (1987), Luật Công ty (1990)... tạo khung khổ pháp lý cho nhiều thành phần kinh tế cùng phát triển, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh hội nhập quốc tế để “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, uy tín và vị thế quốc tế như ngày nay”, thành quả của “Kỷ nguyên thống nhất đất nước, đổi mới (1975 - 2025)".
Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, trực tiếp là Tổng Bí thư Tô Lâm, Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; đồng thời, sửa đổi, ban hành mới số lượng lớn luật, nghị quyết tạo cơ sở pháp lý để thực hiện nhiều cải cách mang tầm chiến lược. Kết quả đã hình thành hệ thống các cơ quan từ trung ương đến địa phương tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; tái cấu trúc toàn diện, tạo không gian phát triển và lợi thế mới, góp phần nâng cao thế và lực để đất nước tự tin bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển giàu mạnh, hùng cường.
Có thể khẳng định rằng, trong gần 80 năm qua, hệ thống pháp luật nước ta, với trung tâm là Hiến pháp và các đạo luật đã không ngừng được hoàn thiện, trở thành cơ sở pháp lý vững chắc để đất nước giành được độc lập, thống nhất và vững bước trên con đường phát triển. Đặc biệt, trước mỗi bước ngoặt, điểm nút của lịch sử, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự chuẩn bị chu đáo của Chính phủ và các cơ quan, Quốc hội luôn kịp thời ban hành những quyết sách trọng đại, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đi trước mở đường, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Xem xét xây dựng Chiến lược hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2045
Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao của giai đoạn phát triển mới, hệ thống pháp luật đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế nếu không sớm khắc phục sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước, làm suy giảm niềm tin, tính minh bạch, ổn định của môi trường pháp lý, cản trở sự phát triển.
Nghị quyết số 66-NQ/TW đã đề ra mục tiêu cụ thể về xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật. Để hiện thực hóa mục tiêu này, công tác lập pháp của Quốc hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng để cùng Chính phủ, các ngành, các cấp xây dựng hệ thống pháp luật, đi trước mở đường, thực sự trở thành “đột phá của đột phá”.
Quang cảnh Đại hội. Ảnh: Hồ Long
Với tinh thần đó, Đảng ủy Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị, cần xác định rõ việc hoàn thiện hệ thống pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu của Đảng bộ Quốc hội. Đồng thời, có một số kiến nghị, đề xuất như sau:
Thứ nhất, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, tổ chức thực hiện hiệu quả yêu cầu của Nghị quyết số 66-NQ/TW, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về đổi mới tư duy xây dựng pháp luật; để pháp luật không chỉ là công cụ quản lý nhà nước mà còn kiến tạo cho phát triển. Đồng thời, đề nghị Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ và các cơ quan xem xét xây dựng Chiến lược hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2045, tạo lập cơ sở chính trị - pháp lý vững chắc cho sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Thứ hai, đề nghị Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy các cơ quan của Quốc hội tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp và thường xuyên đối với hoạt động lập pháp; đổi mới phương pháp hoạt động, cải cách mạnh mẽ công tác thẩm tra và xem xét thông qua luật; tăng cường đôn đốc, giám sát chặt chẽ văn bản quy định chi tiết thi hành luật để bảo đảm luật được Quốc hội ban hành sớm đi vào cuộc sống.
Thứ ba, đề nghị Đảng ủy Chính phủ, các các cơ quan trình dự án tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo để chuẩn bị các dự án luật thật chất lượng, để mỗi dự án phải thật sự là sản phẩm của trí tuệ, kết tinh từ thực tiễn, có căn cứ chính trị, pháp lý và khoa học vững chắc.
Thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng rất thành công Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, điều mà không nhiều quốc gia làm được. Do đó, đề nghị Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo các cơ quan trong soạn thảo dự án luật cần hết sức lưu ý để đẩy nhanh, đẩy mạnh việc kết nối, liên thông, khai thác, phát huy và sử dụng hiệu quả “viên ngọc quý” này. Có như vậy mới bảo đảm thực hiện thành công chuyển đổi số, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, chuyển hóa thành ưu thế cho phát triển đất nước.
Chúng ta có pháp luật tốt nhưng cũng cần có đội ngũ cán bộ trách nhiệm, trí tuệ và bản lĩnh; dám hành động, dám nuôi dưỡng và hiện thực hóa khát vọng lớn cho dân tộc. Bối cảnh hiện nay tuy có nhiều thách thức nhưng cũng là thời cơ chiến lược, thời cơ vàng để đất nước bứt tốc, thành công.
Trước những đóng góp to lớn của Quốc hội vào sự nghiệp phát triển của đất nước, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tin tưởng, các đảng viên thuộc Đảng bộ Quốc hội, đội ngũ cán bộ của kỷ nguyên mới sẽ tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, tận tâm. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, sẽ sớm xây dựng thành công hệ thống pháp luật hiện đại, đồng bộ và hoàn thiện, góp phần để dân tộc ta trong kỷ nguyên mới sẽ viết tiếp nên những trang sử vẻ vang, chói lọi, đất nước sẽ sánh vai với các cường quốc năm châu như mong mỏi của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Minh Trang