Tích cực, đi đầu trong công tác chuyển đổi số, số hóa dữ liệu
Thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Trung ương, Ủy ban Công tác đại biểu được thành lập theo Nghị quyết số 178/2025/QH15, ngày 18/02/2025, về việc tổ chức các cơ quan của Quốc hội, là một trong 8 Ủy ban của Quốc hội, có đầy đủ các chức năng lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
Tiếp đó, ngày 27/02/2025, Đảng ủy Quốc hội có Quyết định số 23-QĐ/ĐUQH thành lập Đảng bộ Ủy ban Công tác đại biểu trên cơ sở tiếp nhận nguyên trạng toàn bộ các đảng viên đang sinh hoạt tại Chi bộ Công tác đại biểu và Chi bộ Bồi dưỡng đại biểu dân cử thuộc Đảng bộ Văn phòng Quốc hội. Hiện nay, Đảng bộ Ủy ban có 32 đảng viên, là Đảng bộ cơ sở trực thuộc Đảng bộ Quốc hội, với 02 chi bộ trực thuộc, gồm: Chi bộ Thường trực Ủy ban Công tác đại biểu (tổng số 09 đảng viên) và Chi bộ Vụ Công tác đại biểu (tổng số 23 đảng viên).
Bí thư Đảng ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải phát biểu chỉ đạo tại Đại hội Chi bộ Thường trực Ủy ban Công tác đại biểu, nhiệm kỳ 2025 - 2027 ngày 1/6/2025. Ảnh: Hồ Long
Bí thư Đảng ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết: “Ngay sau khi Đảng bộ Ủy ban Công tác đại biểu được thành lập, Đảng ủy Ủy ban đã chỉ đạo kiện toàn tổ chức bộ máy cấp ủy; lãnh đạo Ủy ban Công tác đại biểu đi ngay vào hoạt động, thực hiện chức năng, vai trò của cơ quan trực thuộc Quốc hội trên các mặt tham mưu lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước trong lĩnh vực công tác được giao. Với tinh thần chủ động, gương mẫu, đi đầu, ý thức trách nhiệm cao, các đảng viên trong Đảng bộ tiếp tục nỗ lực phấn đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần vào thành công chung của Quốc hội và của Ủy ban Công tác đại biểu”.
Một trong những kết quả nổi bật và cũng là trọng tâm của Đảng ủy Ủy ban Công tác đại biểu thể hiện cụ thể trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số trong công tác quản lý cán bộ đối với đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách.
Bí thư Đảng ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải trao Quyết định của Đảng ủy Quốc hội chỉ định Ban Chấp hành, Bí thư, Phó Bí thư Chi bộ Thường trực Ủy ban Công tác đại biểu nhiệm kỳ 2025 - 2027. Ảnh: Hồ Long
Ngay từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Đảng ủy và lãnh đạo Ủy ban (trước đây là Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội) đã xác định rõ: Chuyển đổi số không đơn thuần chỉ là ứng dụng công nghệ thông tin, mà còn là quá trình chuyển đổi toàn diện từ tư duy đến thay đổi phương thức làm việc, quản lý, cách thức tổ chức bộ máy, quy trình công tác và văn hóa công vụ. Trên cơ sở nhận thức đó, trong Đề án chuyển đổi số của Quốc hội giai đoạn 2025 - 2030 đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt tại Nghị quyết số 1637/NQ-UBTVQH15, ngày 13/5/2025, Ủy ban Công tác đại biểu đã đề xuất xây dựng các hệ thống phần mềm phục vụ các hoạt động chuyên môn của Ủy ban: Hệ thống Quản lý bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, Hệ thống Quản lý thông tin đại biểu Quốc hội và Hệ thống Bồi dưỡng đại biểu dân cử.
Các hệ thống này đều tập trung phục vụ công tác đại biểu của Ủy ban, đặc biệt là quản lý cán bộ đối với đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách. Từ khâu quy hoạch, ứng cử (phần mềm quản lý bầu cử) đến quản lý hồ sơ đại biểu (với các thông tin từ trình độ đào tạo, quá trình làm việc, hoạt động tại Quốc hội đến số lần phát biểu/chất vấn/tham gia các đoàn giám sát, thi đua - khen thưởng, chế độ, chính sách...) và bồi dưỡng nâng cao năng lực đại biểu Quốc hội trong quá trình hoạt động (phần mềm bồi dưỡng đại biểu). Đặc biệt, các hệ thống này sẽ được tích hợp, liên thông với các chức năng khác trong Khung kiến trúc Quốc hội số, bảo đảm tính chính xác, cập nhật và bảo mật.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Thường trực Ủy ban Công tác đại biểu đã phân công một đồng chí phụ trách mảng hoạt động này, phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Quốc hội và đơn vị công cấp dịch vụ (Tập đoàn Viễn thông Quân đội - Viettel) triển khai xây dựng, hoàn thiện các hệ thống phần mềm nêu trên.
Đã có 18 cuộc làm việc giữa Ủy ban (từ cấp Thường trực Ủy ban đến cấp Vụ) với lãnh đạo Văn phòng Quốc hội, Vụ Chuyển đổi số của Văn phòng Quốc hội và Tập đoàn Viettel để khảo sát, thiết kế, xây dựng, hoàn thiện các phần mềm. Dự kiến đến tháng 7/2025 sẽ hoàn thiện Quản lý bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND; đến tháng 12/2025 sẽ hoàn thiện Hệ thống quản lý thông tin đại biểu Quốc hội và Hệ thống Bồi dưỡng đại biểu dân cử.
Trong thời gian qua, Ủy ban Công tác đại biểu cũng là cơ quan tích cực, đi đầu trong công tác chuyển đổi số, số hóa dữ liệu. Từ ngày 20/4/2025, theo chỉ đạo của Đảng ủy - Lãnh đạo Quốc hội, Đảng ủy - Lãnh đạo Ủy ban đã nhanh chóng triển khai việc sắp xếp, chỉnh lý hồ sơ dữ liệu số hóa của Ủy ban Công tác đại biểu, bắt đầu từ việc sắp xếp, chỉnh lý Hồ sơ của các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại các cơ quan của Quốc hội. Dự kiến đến hết tháng 6 này, Ủy ban sẽ hoàn thành việc sắp xếp, chỉnh lý hồ sơ và sẵn sàng chuyển sang bước số hóa.
Đổi mới tư duy, tổ chức lại quy trình nghiệp vụ, nâng cao chất lượng phục vụ đại biểu Quốc hội
Trong bối cảnh cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 hiện nay, chuyển đổi số không còn là một xu thế, mà đã trở thành một đòi hỏi tất yếu trong tiến trình hiện đại hóa bộ máy quản trị quốc gia và hoạt động của Quốc hội nói chung, trong đó có Ủy ban Công tác đại biểu.
Với vai trò là cơ quan của Quốc hội trong hoạch định, phát triển công tác đại biểu, Ủy ban Công tác đại biểu có trách nhiệm tiên phong trong ứng dụng công nghệ số để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, góp phần xây dựng Quốc hội điện tử, hướng tới Quốc hội số. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động của Ủy ban Công tác đại biểu chính là cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng về phát triển Chính phủ số, xã hội số, kinh tế số; và gần đây nhất là Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024, của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đặc biệt là Nghị quyết số 1637/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là minh chứng cụ thể.
Toàn cảnh Đại hội Chi bộ Vụ Công tác đại biểu nhiệm kỳ 2025-2027 - một trong 2 chi bộ trực thuộc Đảng bộ Ủy ban Công tác đại biểu. Ảnh: Hồ Long
Những năm qua, dưới sự chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và lãnh đạo Quốc hội, công tác chuyển đổi số trong cơ quan Quốc hội được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Theo đó, cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Ủy ban Công tác đại biểu đã từng bước nâng cao nhận thức, hiểu rõ vai trò, tầm quan trọng của chuyển đổi số. Đây không chỉ là việc áp dụng công nghệ thông tin mà còn là thực hành đổi mới tư duy, tổ chức lại quy trình nghiệp vụ, nâng cao chất lượng phục vụ đại biểu Quốc hội, cử tri và Nhân dân.
Từ nhận thức như vậy, đến nay, 100% số công chức, đảng viên trong 02 Chi bộ tham gia đầy đủ các lớp tập huấn (do Văn phòng Quốc hội tổ chức) về chuyển đổi số, an ninh mạng, kỹ năng sử dụng phần mềm, xử lý văn bản số và các kỹ năng cần thiết trong môi trường làm việc số hóa. Cùng với đó là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong điều hành và xử lý công việc của Ủy ban, như xử lý văn bản trên môi trường số; đổi mới hình thức tham mưu, tổng hợp theo hướng tăng cường sử dụng các công cụ phân tích, thống kê, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ xây dựng báo cáo tham gia thẩm tra các dự luật, góp phần nâng cao tính khoa học, minh bạch và khách quan trong nội dung góp ý.
Đặc biệt, gắn chặt việc chuyển đổi số với các chức năng của Ủy ban, cùng với triển khai xây dựng, hoàn thiện 03 hệ thống phần mềm phục vụ hoạt động chuyên môn của Ủy ban nêu trên, Ủy ban đang tiến hành số hóa các hoạt động cụ thể cũng như các nhiệm vụ của từng cán bộ, như phần mềm quản trị theo vị trí việc làm gắn với chức năng, nhiệm vụ và hồ sơ công vụ của từng cán bộ.
Tuy nhiên, Ủy ban Công tác đại biểu cũng nhận thấy, bên cạnh những kết quả bước đầu đạt được trong công tác chuyển đổi số, thì một bộ phận cán bộ, đảng viên vẫn còn tâm lý e ngại sự mới mẻ, chưa thực sự chủ động trong tiếp cận và vận hành các công cụ số. Để đáp ứng yêu cầu công việc trong kỷ nguyên số, Ủy ban Công tác đại biểu cũng còn thiếu hụt nhân lực chuyên sâu về công nghệ thông tin. Hạ tầng kỹ thuật còn thấp về cấu hình, chưa đồng bộ, một số quy trình nghiệp vụ chưa được số hóa đầy đủ… Những vấn đề này khiến việc vận hành tiến trình chuyển đổi số của Ủy ban chưa nhanh như mong đợi và chưa đạt được kết quả như kỳ vọng.
Hoạt động của Ủy ban Công tác đại biểu có liên quan trực tiếp đến công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND; tổ chức bộ máy, lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn; cơ cấu, số lượng thành viên Chính phủ; chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thuộc thẩm quyền quyết định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các vấn đề khác thuộc lĩnh vực Ủy ban phụ trách.
Trong nhiệm kỳ tới, Đảng ủy Ủy ban Công tác đại biểu xác định, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo về chuyển đổi số là một trong những phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm. Theo đó, trước hết, cấp ủy đảng giữ vai trò then chốt trong việc định hướng tư tưởng, xây dựng kế hoạch hành động cụ thể (thông qua tổ chức thường xuyên định kỳ các hội thảo chia sẻ kỹ năng số, đặc biệt là sử dụng AI) và theo dõi, kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện. Vai trò "hạt nhân chính trị" của cấp ủy cần được phát huy như một động lực lan tỏa trong chuyển đổi số, từ nhận thức đến hành động trong toàn đơn vị.
Thứ hai, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống dữ liệu và nền tảng số nội bộ. Tiến hành xây dựng kho dữ liệu dùng chung phục vụ công tác quản lý đại biểu; ứng dụng các công cụ AI hỗ trợ phân tích dữ liệu, đề xuất chính sách, đồng thời kết nối với hệ thống giám sát Quốc hội số.
Thứ ba, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Tiếp tục tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ; khuyến khích sáng kiến cải tiến quy trình làm việc trên nền tảng số; tạo điều kiện để cán bộ trẻ phát huy vai trò trong chuyển đổi số.
Thứ tư, đẩy mạnh hợp tác với các cơ quan, đơn vị liên quan. Tăng cường phối hợp với Văn phòng Quốc hội, Cục Tin học hóa - Bộ Khoa học và Công nghệ, các chuyên gia để cập nhật công nghệ mới, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và an toàn thông tin.
Chuyển đổi số được xác định là một trong 07 định hướng chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đây cũng là một hành trình, đòi hỏi sự kiên định, đồng lòng và hành động tập thể. Với nhận thức đầy đủ, chỉ đạo thực việc của cấp ủy Đảng và sự đồng thuận của toàn thể cán bộ, đảng viên, trong nhiệm kỳ mới, Đảng ủy Ủy ban Công tác đại biểu xác định sẽ tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Ủy ban Công tác đại biểu phấn đấu là một trong những đơn vị tiên phong trong chuyển đổi số.
Trong đó, tập trung “triển khai hiệu quả Đề án xây dựng và phát triển Quốc hội số và Đề án chuyển đổi số của Ủy ban Công tác đại biểu đến năm 2030; phấn đấu đến năm 2026, sẽ có 100% hồ sơ công việc, quy trình xử lý tại Vụ Công tác đại biểu thực hiện trên nền tảng số; góp phần xây dựng một Quốc hội chuyên nghiệp, hiện đại và hội nhập”, Bí thư Đảng ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh.
Lam Giang