Chương trình ủng hộ Cuba được Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam chủ trì, phối hợp cùng các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương nhân Năm hữu nghị Việt Nam - Cuba, nhân kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1960-2025).
Chương trình diễn ra trong 65 ngày, bắt đầu từ ngày 13-8, đúng dịp kỷ niệm 99 năm ngày sinh của lãnh tụ Fidel Castro, đến hết ngày 16-10, nhằm hỗ trợ nhân dân Cuba về lương thực, nhu yếu phẩm và các hoạt động nhân đạo bền vững.
Đến nay, số tiền mà chương trình nhận được đã lên tới hàng trăm tỉ đồng, vượt xa mục tiêu ban đầu là 65 tỉ đồng.
Theo ông Rogelio Polanco Fuentes - Đại sứ Cuba tại Việt Nam, số tiền được ghi nhận đến thời điểm hiện tại là rất lớn. Nhưng không chỉ là tiền, Cuba đã nhận được nhiều hơn thế...
Đại sứ Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes. Ảnh: TT
Chiến dịch không thể thành công nếu...
. Phóng viên: Chương trình ủng hộ nhân dân Cuba nhận được sự ủng hộ nồng nhiệt của đông đảo người dân Việt Nam, thể hiện sâu sắc tình cảm, sự đoàn kết giữa nhân dân hai nước. Ông có chia sẻ, cảm nghĩ như thế nào về điều này?
+ Ông Rogelio Polanco Fuentes: Tôi vô cùng xúc động trước sự tham gia nhiệt tình của nhân dân Việt Nam đối với chiến dịch ủng hộ Cuba do Hội Chữ thập đỏ Việt Nam khởi xướng, với sự hỗ trợ của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức xã hội khác.
Chúng ta đều biết rằng mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam - Cuba là một mối quan hệ gắn bó, một tình hữu nghị thủy chung, trong sáng được vun đắp qua bao năm tháng đấu tranh giành độc lập, giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Chúng ta cũng biết rằng nhân dân Việt Nam yêu mến, trân trọng nhân dân Cuba, cũng như nhân dân Cuba rất yêu mến và ngưỡng mộ nhân dân Việt Nam.
Nhưng những biểu hiện về tình cảm, tình yêu thương, sự đoàn kết chân thành của hàng nghìn người Việt Nam trong những ngày qua, từ khi chiến dịch ủng hộ Cuba được vận động, thực sự là quá lớn, vượt xa mọi mong đợi của chúng tôi.
Không chỉ bởi mục tiêu ban đầu của chiến dịch đã đạt được chỉ trong vài giờ, mà còn bởi chiến dịch này đã mang đến những giá trị to lớn về tinh thần, thể hiện sự nhân văn và tình đoàn kết sâu sắc đối với nhân dân Cuba.
Chiến dịch không thể thành công nếu như không có tinh thần đoàn kết sâu sắc, sự gắn kết đặc biệt giữa nhân dân hai nước - một di sản đặc biệt được tạo dựng, vun đắp qua nhiều thế hệ lãnh đạo, dẫn đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Lãnh tụ Fidel Castro, cùng đông đảo đồng bào Việt Nam - Cuba.
Tôi cho rằng chiến dịch này cũng đã chạm đến tận sâu thẳm tâm hồn của người dân Việt Nam, khơi gợi lòng hảo tâm, sự vị tha, nhiệt huyết và lòng dũng cảm của người Việt Nam. Chỉ trong vài giờ ngắn ngủi, những phẩm chất ấy đã được thể hiện, và người Việt Nam dành nó cho một quốc gia ở cách xa hàng nghìn dặm.
Tôi biết rằng có nhiều người Việt Nam coi đây là cách để bày tỏ sự cảm ơn, mong muốn đáp lại những gì mà họ cho rằng Cuba đã hỗ trợ Việt Nam ở những giai đoạn khó khăn trong quá khứ. Và tôi thấy vô cùng biết ơn về điều đó.
Chiến dịch này thực sự một lần nữa vun đắp cho mối quan hệ gắn bó giữa hai dân tộc, và tôi chỉ có thể nói rằng: "Cảm ơn Việt Nam rất nhiều".
Một góc tại Thủ đô La Habana, tháng 11-2023. Ảnh: TT
3 lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ Cuba
. Trong bối cảnh mà Cuba đang phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay, đâu sẽ là những ưu tiên của Chính phủ Cuba để giải quyết những vấn đề, yêu cầu cấp thiết của người dân? Cũng như trong tương lai, đâu là những giải pháp căn cơ hơn mà Việt Nam và cộng đồng quốc tế có thể hỗ trợ, chung tay với Cuba?
+ Cuba đang chịu tác động nặng nề từ của ảnh hưởng của lệnh cấm vận. Mọi lĩnh vực của xã hội Cuba đều bị ảnh hưởng, đặc biệt là năng lượng.
Hơn 90% sản lượng điện của chúng tôi đến từ nhiên liệu hóa thạch. Cuba tự sản xuất một phần nhu cầu năng lượng, nhưng không đủ. Chúng tôi phải nhập khẩu một lượng nhiên liệu đáng kể để đảm bảo hoạt động sản xuất của nhà máy nhiệt điện.
Do đó, với những hạn chế về nhiên liệu, cũng như những hạn chế trong việc bảo trì, sửa chữa các nhà máy nhiệt điện, việc sản xuất năng lượng tại Cuba đang gặp rất nhiều khó khăn, gây cản trở sự phát triển kinh tế và xã hội của đất nước, từ đó buộc chúng tôi phải hạn chế việc cung cấp nhiều dịch vụ thiết yếu.
Cuba đang xây dựng một kế hoạch đầu tư lớn vào các nguồn năng lượng tái tạo. Mặt trời không thể bị cấm vận, và do đó đây là một trong những ưu tiên quan trọng nhất mà Nhà nước hiện đang phát triển.
Các nguồn năng lượng tái tạo sẽ giúp chúng tôi có tiềm năng về năng lượng lớn hơn trong những năm tới, đồng nghĩa với việc giúp củng cố an ninh trong lĩnh vực quan trọng này.
Lĩnh vực cần được ưu tiên thứ hai là sản xuất lương thực.
Cuba vẫn phải nhập khẩu một lượng lương thực lớn, nhưng hiện nay lượng này đã giảm đáng kể do đất nước có hạn chế về nguồn lực tài chính. Do đó, điều này đã ảnh hưởng đến nhu cầu về thực phẩm của người dân, buộc chúng tôi phải tự mình phát triển ngày càng nhiều dự án sản xuất lương thực.
Trong khi đó, sản xuất lương thực lại đòi hỏi nhiên liệu, phân bón, thuốc trừ sâu và nhiều yêu cầu đầu vào khác. Những hạn chế này tại Cuba cũng đã cản trở năng lực sản xuất lương thực lớn hơn để đáp ứng nhu cầu của người dân.
Chúng tôi đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong một dự án hợp tác quan trọng gần đây với Cuba về đầu tư vào sản xuất lúa gạo năng suất cao tại chính Cuba. Dự án này đã và đang mang lại những kết quả đáng khích lệ, sẽ góp phần đáng kể trong việc đảm bảo an ninh lương thực của đất nước.
Dự án hợp tác trồng lúa giữa doanh nghiệp Việt Nam Agri VMA và Cuba tại Los Palacios (Pinar del Río). Ảnh: YEMMI
Vấn đề thứ ba cần được ưu tiên là khả năng tiếp cận thuốc.
Ngành công nghiệp dược phẩm của Cuba sản xuất hơn 60% thuốc men cần thiết cho sự phát triển và đảm bảo y tế công cộng. Tuy nhiên, hiện nay chúng tôi phải đối mặt với những hạn chế nghiêm trọng về nguồn cung và nguyên liệu thô để đảm bảo sản lượng này.
Cuba đã phát triển được một ngành công nghiệp công nghệ sinh học quan trọng, cho phép tạo ra các sản phẩm dược phẩm sinh học tiên tiến, có ý nghĩa quan trọng đối với Cuba và nhiều quốc gia khác.
Việt Nam cũng là một trong những quốc gia đã tiếp nhận các sản phẩm công nghệ sinh học từ Cuba. Tới đây, Việt Nam sẽ tiếp nhận và sản xuất chúng trực tiếp, khi mà công ty liên doanh sản xuất dược phẩm sinh học Việt Nam - Cuba sẽ sớm được thành lập tại Việt Nam.
Tóm lại, năng lượng, thực phẩm và thuốc men là những ưu tiên chính hiện nay của Chính phủ Cuba, cũng là những yếu tố có tác động trực tiếp đến cuộc sống và sự phát triển kinh tế của Cuba.
. Trong thời gian tới, số tiền được gửi đến chương trình ủng hộ Cuba có thể sẽ tiếp tục tăng nhiều hơn nữa. Theo ông, sự đóng góp này có ý nghĩa như thế nào đối với người dân Cuba ngay trong lúc này? Ông có thể chia sẻ về kế hoạch sử dụng khoản tiền này?
+ Ban tổ chức chương trình sẽ trao đổi với chúng tôi về nguồn tiền nhận được từ sự ủng hộ của nhân dân Việt Nam, với mục đích cuối cùng là sự hỗ trợ đến được với người dân Cuba.
Chúng tôi hoan nghênh mọi đề xuất về cách sử dụng nguồn tài chính này, dựa trên nguyên tắc minh bạch, rõ ràng và công khai. Cuối cùng, ban tổ chức chương trình và Chính phủ Cuba sẽ quyết định cách sử dụng hiệu quả nhất nguồn lực này.
Đây không phải lần đầu tiên mà nhân dân Việt Nam ủng hộ, thể hiện sự đoàn kết đối với nhân dân Cuba. Cũng giống như những lần trước đó, khoản đóng góp đáng kể này của người dân Việt Nam sẽ có những tác động rất tích cực đến đời sống của nhân dân chúng tôi.
Sự đóng góp có ý nghĩa vật chất to lớn, nhưng trên hết, là mang lại giá trị nhân văn cho nhân dân Cuba, trở thành nguồn động viên vững chắc đối với chúng tôi.
'Cuba luôn biết ơn Việt Nam'
. Trong quá khứ, Cuba từng dành cho Việt Nam rất nhiều sự hỗ trợ. Ông có thể chia sẻ đôi chút về điều này?
+ Có rất nhiều biểu hiện về tình đoàn kết của Cuba trong lịch sử quan hệ giữa hai nước, và những điều đó không thể nói hết một cách chi tiết chỉ trong khoảng thời gian ngắn.
Cuba là nước Mỹ Latinh đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, vào năm 1960. Ngay sau đó, hai nước quyết định mở đại sứ quán đặt tại hai quốc gia.
Khi Việt Nam mở đại sứ quán nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ở Thủ đô La Habana, Chính phủ Cuba quyết định hỗ trợ mọi chi phí liên quan, tương tự như khi Văn phòng Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam được mở tại Thủ đô La Habana, vào năm 1964.
Năm 1963, Ủy ban Cuba đoàn kết với miền Nam Việt Nam được thành lập để hỗ trợ cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam Việt Nam.
Lãnh tụ Fidel Castro cũng là người tiên phong trong việc lên án tội ác của đế quốc đối với Việt Nam và ca ngợi cuộc đấu tranh anh hùng của nhân dân Việt Nam.
Tôi cho rằng trên thế giới có ít nhà lãnh đạo nào thực hiện những hành động đoàn kết với Việt Nam một cách xuyên suốt, mạnh mẽ và quyết liệt trong suốt nhiều năm, trên mọi diễn đàn, trường quốc tế như Fidel Castro. Và tất nhiên, cùng với Lãnh tụ, là cả đất nước Cuba.
Năm 1969, Cuba là quốc gia đầu tiên, và là duy nhất, mở đại sứ quán trước Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại rừng Tây Ninh, để đồng cam cộng khổ với nhân dân Việt Nam.
Cho đến trước năm 1975, Chủ tịch Fidel Castro cũng là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam, giương cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng Nam Việt Nam với mong muốn động viên và tiếp thêm sức mạnh cho những người lính Việt Nam tại Quảng Trị.
Các nhà thầu Cuba cũng đã tham gia vào nhiều công trình xây dựng quan trọng ở Việt Nam. Những dự án xây dựng ấy vẫn được tiếp tục ngay cả khi chiến tranh ở miền Nam vô cùng căng thẳng.
Còn ở miền Bắc, đã có thời điểm hai con tàu Cuba đang dỡ hàng nghìn tấn đường mà nhân dân Cuba đã quyên góp cho Việt Nam. Khi đế quốc tuyên bố ném bom, yêu cầu người dân rời cảng Hải Phòng, thì các thủy thủ Cuba vẫn kiên quyết không rời đi cho đến khi hoàn thành công việc của mình, bởi họ biết nhân dân Việt Nam đang rất cần lượng đường đó.
Các kỹ sư, công nhân Cuba cũng tích cực tham gia xây dựng đường mòn Hồ Chí Minh, một hoạt động đặc biệt quan trọng, góp phần nhỏ giúp lực lượng Quân đội Nhân dân Việt Nam tiến về Sài Gòn vào tháng 4-1975.
Có những người lính Cuba đã hi sinh trên mảnh đất Việt Nam này. Chúng tôi đánh giá cao quyết định của Bộ Quốc phòng và Quân đội Nhân dân Việt Nam về việc xây dựng tượng đài tưởng niệm các chiến sĩ Cuba đã hi sinh tại Việt Nam trong kháng chiến. Đài tưởng niệm sẽ sớm được khánh thành tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.
Dù vậy, bất chấp tất cả những điều ấy, chúng tôi vẫn luôn biết ơn Việt Nam, luôn mang theo một món nợ không thể trả.
Đó là bởi, như Fidel từng nói "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hi sinh cả máu của mình". Nhưng cũng chính Fidel sau này đã khẳng định: "Lời nói ấy thể hiện sự sẵn lòng, sẵn sàng vì Việt Nam của Cuba. Trong khi đó, Việt Nam không hề nói, Việt Nam đã hành động, đã thực sự đổ máu vì Cuba".
Chúng tôi biết ơn Việt Nam vì cuộc kháng chiến giành độc lập của dân tộc Việt Nam, vì chiến thắng ngày 30-4 năm ấy. Bởi có Việt Nam đang chiến đấu hết mình chống lại chủ nghĩa đế quốc, mà cùng lúc đó họ đã không thể tấn công một dân tộc như Cuba.
Không những thế, Việt Nam còn dạy chúng tôi một bài học phi thường, rằng một dân tộc nhỏ bé, ít tiềm lực kinh tế, quân sự, vẫn có thể đánh bại đế quốc lớn. Bài học đó là vô giá.
Người dân ngắm hoàng hôn tại Malecón (La Habana). Ảnh: TT
. Về góc độ cá nhân, ông có kỷ niệm đặc biệt nào đối với Việt Nam, người dân Việt Nam hay không?
+ Khi tôi còn là một đứa trẻ 9 tuổi, sống ở Holgúin - một tỉnh miền Đông Cuba. Năm 1975, một người hàng xóm của tôi trở về sau khoảng thời gian tham gia xây dựng khách sạn và đường cao tốc ở Việt Nam - những dự án do Fidel và Chính phủ Cuba tài trợ.
Dù còn nhỏ nhưng tôi cũng có chút năng khiếu về báo chí, tôi đã phỏng vấn người công nhân đó. Bài phỏng vấn ngắn của tôi sau đó được đăng trên tờ báo địa phương. Trong bài, tôi đã hỏi ông ấy về cảm xúc của bản thân sau khi chứng kiến Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng vào ngày 30-4.
Ông ấy kể lại: "Đó là một niềm vui vô bờ bến", và so sánh chiến thắng lịch sử ấy của Việt Nam với chiến thắng của Cách mạng Cuba năm 1959. Ông ấy cũng nói rằng, bất chấp bom đạn và tội ác của chiến tranh, trẻ em Việt Nam vẫn không ngừng học tập.
Những điều đó khiến tôi rất xúc động và bị ấn tượng mạnh mẽ.
Tôi nghĩ mình đã yêu Việt Nam từ khi còn rất nhỏ, và tôi chỉ là một trong rất nhiều trẻ em, thanh thiếu niên và người dân Cuba nói chung có cảm xúc ấy.
THANH THANH