Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Bộ trưởng Ngoại giao Lào Thongsavanh Phomvihane họp Tham vấn chính trị lần thứ 11 cấp Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam-Lào tại Vientiane, ngày 16/12/2024. (Ảnh: Nguyễn Hồng)
Nhận lời mời của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Ngoại giao Lào Thongsavanh Phomvihane thăm chính thức Việt Nam từ ngày 12-14/2.
Nhân dịp này, Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Minh Tâm đã trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam, chia sẻ kỳ vọng về chuyến thăm "xông đất" ngoại giao của người anh em láng giềng đặc biệt thủy chung hiếm có.
Xin Đại sứ đánh giá ý nghĩa chuyến thăm chính thức Việt Nam của Bộ trưởng Ngoại giao Lào Thongsavanh Phomvihane đối với mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào, đặc biệt khi ông cũng là vị khách "xông đất" năm nay của Bộ Ngoại giao?
Đây là chuyến thăm chính thức Việt Nam lần đầu tiên và cũng là chuyến thăm chính thức nước ngoài đầu tiên của đồng chí Thongsavanh Phomvihane sau khi được bổ nhiệm giữ chức vụ Bộ trưởng Ngoại giao Lào vào tháng 11/2024.
Chuyến thăm có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào cũng như quan hệ hợp tác giữa lãnh đạo và hai Bộ Ngoại giao.
Đây là dịp để hai Bộ trưởng đánh giá về kết quả các cơ chế hợp tác giữa hai Bộ; kết quả phối hợp theo dõi, thúc đẩy các bộ, ngành, địa phương hai nước tổ chức triển khai kết quả các Thỏa thuận cấp cao, các Hiệp định hợp tác giữa hai nước trong thời gian qua; trao đổi các biện pháp để thúc đẩy hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao, tham mưu cho Lãnh đạo cấp cao hai nước về phương hướng quan hệ hợp tác giữa Việt Nam-Lào trong năm 2025, nhất là việc triển khai kết quả Kỳ họp lần thứ 47 Ủy ban liên chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam-Lào tháng 1/2025 vừa qua, cũng như chia sẻ về một số tình hình quốc tế, khu vực nổi lên gần đây mà hai bên cùng quan tâm.
Là vị khách cấp cao nước ngoài, người bạn, người đồng chí anh em gắn bó thân thiết sang thăm Việt Nam ngay những ngày đầu Xuân năm mới Ất Tỵ 2025, tôi tin tưởng chắc chắn rằng, chuyến thăm chính thức Việt Nam của Bộ trưởng Ngoại giao Lào Thongsavanh Phomvihane lần này sẽ thành công tốt đẹp, góp phần củng cố, gìn giữ và phát triển mối quan hệ gắn bó đặc biệt, có một không hai trên thế giới giữa Việt Nam và Lào ngày càng hiệu quả, thiết thực, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững trong khu vực và trên thế giới.
Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Minh Tâm. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Lào)
Trong tổng thể hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào, hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao ngày càng gắn bó chặt chẽ và hiệu quả. Đại sứ có thể nêu những kết quả nổi bật của hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao trong thời gian qua?
Trong tổng thể mối quan hệ Việt Nam-Lào, hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao luôn được Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước quan tâm chỉ đạo sát sao, Lãnh đạo và các đơn vị của hai Bộ triển khai nghiêm túc thông qua các thỏa thuận, cơ chế hợp tác theo từng giai đoạn và hàng năm, đã góp phần quan trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả.
Với tính chất đặc biệt của mối quan hệ Việt Nam-Lào, hai Bộ Ngoại giao thường xuyên phối hợp chặt chẽ trong công tác theo dõi, thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước; tham mưu, phục vụ các chuyến thăm, gặp gỡ, tiếp xúc giữa Lãnh đạo cấp cao hai nước; duy trì đều đặn các cơ chế Tham vấn cấp Bộ trưởng và Tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Bộ Ngoại giao hằng năm.
Các đơn vị thuộc Bộ Ngoại giao hai nước cũng thường xuyên trao đổi thông tin, kinh nghiệm chuyên môn; duy trì tốt các kênh phối hợp trao đổi thông tin, chia sẻ quan điểm kịp thời khi cần thiết, nhất là trong các cơ chế hợp tác về lĩnh vực ngoại giao kinh tế, đào tạo - bồi dưỡng cán bộ, công tác lãnh sự, bảo hộ công dân và biên giới, trong đó có Chương trình hành động tăng cường hợp tác ngoại giao kinh tế giai đoạn 2020-2025 và Chương trình hợp tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế cho các bộ, ngành, địa phương của Lào, công tác nghiên cứu chiến lược.
Ngoài ra, hai bên tiếp tục phối hợp triển khai thực hiện tốt Nghị định thư về đường biên giới và mốc quốc giới, Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu biên giới trên đất liền Việt Nam-Lào, Hiệp định về kiều dân và lãnh sự giữa hai nước; thực hiện hiệu quả việc bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, pháp nhân tại mỗi nước; tạo điều kiện thuận lợi cho người Việt Nam tại Lào và người Lào tại Việt Nam sinh sống, làm việc, học tập trên lãnh thổ của nhau phù hợp với quy định của mỗi nước và thông lệ quốc tế; cơ bản hoàn thành theo thỏa thuận việc cấp hộ tịch cho số người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong khu vực biên giới hai nước.
Bên cạnh đó, Đại sứ quán Việt Nam và Lào tại hai nước, cũng như các Cơ quan đại diện của Việt Nam và Lào ở nước ngoài đã thường xuyên gặp gỡ, giao lưu, phối hợp chặt chẽ, trao đổi kinh nghiệm và những vấn đề cùng quan tâm tại địa bàn.
Với vai trò là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo tổ chức Năm Đoàn kết Hữu nghị Việt Nam-Lào để chào mừng kỷ niệm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác giữa hai nước vào các dịp năm chẵn, năm tròn, hai Bộ Ngoại giao đã tích cực phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan của hai nước tổ chức các hoạt động kỷ niệm phong phú, sôi nổi, tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, hai nước về truyền thống tốt đẹp, ý nghĩa chiến lược sống còn của mối quan hệ đoàn kết đặc biệt.
Ngoài ra, hai Bộ Ngoại giao luôn phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các cơ chế hợp tác quốc tế, khu vực và tiểu vùng, đặc biệt trong các vấn đề chiến lược liên quan đến hòa bình, ổn định khu vực. Hai bên thường xuyên chia sẻ thông tin, trao đổi quan điểm, phối hợp lập trường trong các vấn đề chiến lược trong khu vực và quốc tế để tham mưu cho Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước.
Trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2024 của Lào, trên cơ sở quan hệ đặc biệt giữa hai nước, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã chủ động, tích cực ủng hộ cả về vật chất lẫn kinh nghiệm chuyên môn, phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ Lào hiệu quả, góp phần giúp phía Lào tổ chức thành công các Hội nghị cấp cao và các hội nghị liên quan, đảm nhiệm thành công trọng trách Chủ tịch ASEAN 2024, góp phần nâng cao vị thế của Lào tại khu vực và quốc tế. Phía Lào cũng đã tích cực ủng hộ, hỗ trợ khi Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, cũng như khi Việt Nam đảm nhận các trọng trách khác của Liên hợp quốc như Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2021-2023 và thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025…
Những kết quả trên thể hiện sự hợp tác chặt chẽ và hiệu quả của hai Bộ Ngoại giao Việt Nam-Lào trong thời gian qua, đã góp phần quan trọng vào việc tiếp tục củng cố, phát huy và vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào.
"Trong tổng thể mối quan hệ Việt Nam-Lào, hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao luôn được Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước quan tâm chỉ đạo sát sao, Lãnh đạo và các đơn vị của hai Bộ triển khai nghiêm túc thông qua các thỏa thuận, cơ chế hợp tác theo từng giai đoạn và hàng năm, đã góp phần quan trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả". (Đại sứ Nguyễn Minh Tâm)
Tham vấn chính trị lần thứ 11 cấp Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam-Lào tại Vientiane, ngày 16/12/2024. (Ảnh: Nguyễn Hồng)
Theo Đại sứ, hai quốc gia Đông Nam Á cần làm gì để phát huy tiềm năng, thế mạnh của nhau trong kỷ nguyên mới của chuyển đổi xanh, chuyển đổi số?
Là hai nước láng giềng hữu nghị với đường biên giới chung dài hơn 2.337 km, đi qua địa giới hành chính của 10 tỉnh mỗi bên; có vị trí chiến lược trên tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây; có 9 cửa khẩu quốc tế với 6 cửa khẩu chính, 18 cửa khẩu phụ cùng 27 lối mở và 9 khu kinh tế cửa khẩu..., Việt Nam và Lào có nhiều lợi thế, tiềm năng thuận lợi cho các hoạt động thương mại, đầu tư, du lịch. Đặc biệt, hai nước được thiên nhiên ban tặng nguồn tài nguyên khoáng sản rất phong phú, đa dạng, dồi dào; có nguồn nhân lực rẻ nên rất thuận lợi cho các hoạt động phát triển triển kinh tế - xã hội.
Để hiện thực hóa giấc mơ và mục tiêu chiến lược, bảo đảm phát triển nhanh và bền vững, Việt Nam và Lào đều xác định chuyển đổi số, chuyển đổi xanh là xu thế tất yếu, là lựa chọn chiến lược để phát triển, thúc đẩy, hình thành lực lượng sản xuất mới như kinh tế số, tạo động lực tăng trưởng mới và đã cụ thể hóa bằng tầm nhìn, chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế của mỗi quốc gia trong từng giai đoạn.
Thực tế, trong thời gian qua, hai nước đã nỗ lực phối hợp trong áp dụng chuyển đổi số để tạo điều kiện thuận lợi trong hợp tác thương mại, đầu tư, du lịch. Trong khuôn khổ kỳ họp lần thứ 47 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Lào, dưới sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ hai nước, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đã công bố dịch vụ thanh toán bán lẻ song phương sử dụng mã QR giữa Việt Nam và Lào, tạo điều kiện thúc đẩy sử dụng đồng bản tệ, góp phần tăng cường kết nối kinh tế giữa hai nước. Các cơ quan của Việt Nam trong thời gian qua cũng tăng cường trao đổi kinh nghiệm về phát triển kinh tế và tăng trưởng xanh với phía Lào.
Trong thời gian tới, để phát huy thế mạnh của hai nước trong bối cảnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, Việt Nam sẽ tích cực phối hợp, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ Lào trong việc áp dụng công nghệ số để đơn giản hóa và cắt giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, giảm chi phí đầu vào, tăng cường hiệu quả, minh bạch. Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ hỗ trợ, tạo động lực thúc đẩy mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước chuyển đổi sang các mô hình kinh doanh mang tính bền vững, hiệu quả. Sự hỗ trợ từ các bộ, ngành, địa phương cũng như các chuyên gia của Việt Nam bằng kinh nghiệm thực tiễn của mình sẽ giúp Lào thúc đẩy nền kinh tế số, kinh tế carbon thấp, kinh tế tuần hoàn và bền vững, chuyển đổi mạnh mẽ mô hình tăng trưởng kinh tế.
Ngoài ra, tôi cho rằng hai nước cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, thực hiện một số nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, hai bên cần tuyên truyền, nâng cao nhận thức, nhìn nhận đúng mức, đúng mực về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh để toàn bộ xã hội, người dân hai nước hiểu rõ và đồng lòng thực hiện.
Thứ hai, trong từng giai đoạn, phải chú trọng và ưu tiên đầu tư hạ tầng số, nhất là khu vực có nhu cầu và sự ảnh hưởng phát triển, ví dụ như các khu trung tâm, khu kinh tế, khu công nghiệp.
Thứ ba, cần phải huy động được nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước; phối hợp hợp tác công tư để triển khai, hiện thực hóa các chuyển đổi.
Thứ tư, nỗ lực hợp tác đào tạo nhân lực chất lượng cao, phối hợp với cộng đồng doanh nghiệp tham gia và quá trình đào tạo này.
Thứ năm, xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia lĩnh vực chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.
Thứ sáu, cần tận dụng, khai thác tốt những thành tựu của thế giới, thông qua hợp tác quốc tế và mạng lưới chuyên gia.
Giao lưu Ban Nữ công hai Bộ Ngoại giao Việt Nam-Lào. (Ảnh: Nguyễn Hồng)
Việt Nam sắp đăng cai Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 với chủ đề “Xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, tự cường và bao trùm trong thế giới biến động”. Đại sứ cảm nhận như thế nào về nỗ lực đóng góp của Việt Nam và Lào nhằm mang lại một tương lai tươi sáng cho Cộng đồng ASEAN trong bối cảnh đầy thách thức hiện nay?
Việt Nam và Lào luôn coi ASEAN là một trong những ưu tiêu hàng đầu trong chính sách đối ngoại, quốc phòng, an ninh, kinh tế. Chính vì vậy, thời gian qua, hai nước đã luôn nỗ lực hết mình vì Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, có vai trò và vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới.
Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có những diễn biến phức tạp, nhanh chóng, khó lường, dù vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhưng Việt Nam và Lào vẫn là những thành viên có trách nhiệm; chủ động thực hiện, hết sức nỗ lực tham gia và có nhiều đóng góp tích cực trong khuôn khổ các trụ cột hợp tác của Cộng đồng. Hai nước, với mối quan hệ đặc biệt, đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường đoàn kết trong Cộng đồng ASEAN cũng như góp phần thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực, xây dựng năng lực tự cường của các quốc gia thành viên ASEAN.
Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 lần đầu tiên do Việt Nam tổ chức với sự tham dự và phát biểu của Thủ tướng Chính phủ Lào Sonexay Siphandone là minh chứng rõ nét cho việc chủ động tham gia, đóng góp sáng kiến, tầm nhìn vào hợp tác và liên kết khu vực của Việt Nam-Lào.
Việc hai nước phối hợp chặt chẽ trong các vấn đề chiến lược của khu vực không chỉ thể hiện tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước mà còn góp phần nâng cao vai trò, uy tín của hai nước trong cộng đồng quốc tế, qua đó, đã góp phần củng cố đoàn kết, phát triển bền vững và vai trò trung tâm của ASEAN.
Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 sắp tới sẽ tiếp tục là một sự kiện quan trọng, là cơ hội để các nước thành viên ASEAN cùng thảo luận, định hình hướng đi tương lai của khu vực, phù hợp với Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, hướng tới Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và những mục tiêu ASEAN theo đuổi trong việc xây dựng Cộng đồng. Đây cũng là cơ hội để ASEAN thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc xây dựng một Cộng đồng thịnh vượng, bền vững và gắn kết hơn.
Diễn đàn sẽ là cơ hội để Việt Nam và Lào tiếp tục phát huy quan hệ đặc biệt, tăng cường hợp tác song phương trong các lĩnh vực chiến lược, từ đó, góp phần giúp ASEAN ứng phó hiệu quả hơn với những thách thức toàn cầu, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của khu vực.
Trong thời gian tới, Việt Nam và Lào sẽ tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại của hai Đảng, thúc đẩy hợp tác song phương cũng như với các nước ASEAN, sẵn sàng đóng góp nhiều hơn, chủ động hơn; tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực chiến lược như chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, liên kết giao thông và hạ tầng khu vực, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, đào tạo nhân lực chất lượng cao… nhằm thúc đẩy xây dựng một Cộng đồng ASEAN đoàn kết, nâng cao khả năng tự chủ của ASEAN về kinh tế, công nghệ, năng lượng, cũng như tiếp tục khẳng định sự tích cực, chủ động và nỗ lực đóng góp của Việt Nam, Lào vào việc duy trì, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trên các diễn đàn quốc tế.
Tôi tin tưởng rằng, mối quan hệ đặc biệt và sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ giữa Việt Nam-Lào trong các vấn đề chiến lược mà Lãnh đạo cấp cao hai nước đã thống nhất, sẽ không chỉ đem đến những lợi ích thiết thực cho người dân hai nước mà còn đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững, thúc đẩy khả năng cạnh tranh, khẳng định tầm vóc và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong tương lai.
Xin cảm ơn Đại sứ!
Thu Trang