Đại sứ Phạm Quang Vinh nói về 'ngoại giao tiên phong' trong bối cảnh mới

một giờ trướcBài gốc

Đại sứ Phạm Quang Vinh

Trong bối cảnh mới, ngoại giao phải đóng vai trò tiên phong, dự báo tốt, thúc đẩy phát triển bền vững và phát huy sức mạnh tổng thể của đối ngoại Nhà nước, đối ngoại nhân dân, theo khẳng định của Đại sứ Phạm Quang Vinh.

Ông Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ chia sẻ về một số góp ý đối với văn kiện Đại hội Đảng.

Theo Đại sứ, công tác ngoại giao trong bối cảnh mới cần phải đóng vai trò như thế nào trong thúc đẩy phát triển bền vững và phát huy sức mạnh tổng thể của đối ngoại Nhà nước?

40 năm đổi mới đã tạo cho Việt Nam thế và lực, cơ đồ mới - đó là nền tảng để chúng ta bước vào kỷ nguyên mới. Qua 40 năm đổi mới cũng đã để lại rất nhiều bài học quan trọng.

Đối ngoại và hội nhập quốc tế phải xứng tầm với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế Việt Nam, không chỉ vậy, đối ngoại và hội nhập quốc tế không chỉ xứng tầm với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế Việt Nam mà đối ngoại còn phải có tầm nhìn mới.

Nếu như trước đây Việt Nam còn xóa đói giảm nghèo thì hiện nay GDP đứng thứ 32 trên thế giới, thu nhập bình quân đầu người 5.000 USD, thương mại nằm trong top 20 nước đứng đầu thế giới… Cùng với đó, Việt Nam có mạng lưới đối tác rộng khắp, trong đó có 14 đối tác chiến lược toàn diện. Tất cả đã tạo ra Việt Nam một vị thế rất mới.

Hiện nay, thế giới đang thay đổi mang tính thời đại, thời cơ và thách thức đan xen, nhưng phức tạp nhiều hơn. Trong nước, Việt Nam có tiềm lực, vị thế sau 40 năm đổi mới và bước vào kỷ nguyên mới với một loạt quyết sách chiến lược mang tính cách mạng. Chính vì vậy, chưa bao giờ đối ngoại, hội nhập quốc tế gắn chặt với tầm nhìn mới, gắn chặt với các bộ, ngành khác.

Chúng ta nói bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa là câu chuyện của quốc phòng - an ninh, nhưng ngày nay không chỉ quốc phòng - an ninh mà còn phải kể đến kinh tế, công nghệ. Như vậy, sự phối hợp với các bộ, ngành trong lĩnh vực kinh tế và những lĩnh vực khác cũng cực kỳ quan trọng. Đơn cử, nếu chúng ta tham gia kinh tế mà để bị "kẹt", không xử lý được thuế quan, để bị "kẹt", bị trừng phạt về kinh tế, công nghệ thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và đối ngoại.

Trong bối cảnh mới, ngoại giao phải đóng vai trò tiên phong, dự báo tốt, thúc đẩy phát triển bền vững và phát huy sức mạnh tổng thể của đối ngoại Nhà nước, đối ngoại nhân dân.

Đặc biệt chữ "tiên phong" này có 3 lĩnh vực: một là bảo vệ Tổ quốc từ sớm từ xa, phải xác định cho rõ được những nguy cơ; thứ hai là dự báo được rủi ro và cơ hội; thứ ba là tầm nhìn của đất nước phát triển vững chắc hơn, chất lượng hơn, bền vững hơn, quan hệ với các đối tác phải chặt chẽ hơn trên cơ sở đan xen lợi ích.

Với ba trụ cột Đối ngoại Đảng, Ngoại giao Nhà nước, và Đối ngoại Nhân dân, nên củng cố các trụ cột ra sao để tạo nên sức mạnh tổng hợp cho khối đại đoàn kết dân tộc?

Dự thảo lần này nhấn rất mạnh vào một sự nhất quán và đồng thời có thêm điểm mới với đối ngoại và hội nhập quốc tế của Việt Nam. Sự nhất quán, khẳng định mạnh mẽ lại, là đối ngoại đi tiên phong, toàn diện và phải là hiện đại.

Thứ hai, đặt đối ngoại cùng với an ninh quốc phòng là yếu tố trọng yếu thường xuyên. Nhưng muốn để hiểu rõ hơn đối ngoại là toàn diện, hiện đại thì câu chuyện đầu tiên là câu chuyện toàn diện. Sự toàn diện ở đây là toàn diện về các lĩnh vực, toàn diện là cần phải phối hợp chung với tất cả các nước, tất cả các ban bộ ngành. Toàn diện đây là cần phải tham gia vào các lĩnh vực khác nhau.

Trong hoạt động cũng như trong chủ trương của Việt Nam, đó là Việt Nam tham gia vào quan hệ quốc tế, hội nhập quốc tế trên tất cả các lĩnh vực bao gồm từ chính trị, ngoại giao cho đến quốc phòng, an ninh, trong đó nhấn rất mạnh đến kinh tế để làm sao tranh thủ được cao nhất lợi ích cho phát triển.

Thứ hai, về chủ thể tham gia, đối ngoại không chỉ là riêng của đối ngoại mà cần đến sự tham gia của các bộ ngành trung ương và địa phương. Hợp tác quốc tế bây giờ nhiều chiều và nhiều lĩnh vực. Mỗi lĩnh vực cần đan xen những lĩnh vực khác, kinh tế bao gồm cả an ninh, rồi môi trường bao hàm cả công nghiệp, nông nghiệp, phát triển đô thị, vì vậy cần phối hợp được lực lượng tổng hợp của các bộ ngành.

Đối ngoại bây giờ không chỉ là đối ngoại của các cơ quan nhà nước, mà còn cả đối ngoại của địa phương, đó chính là chủ thể tham gia.

Thứ ba, với thể chế chính trị của Việt Nam, để có thể huy động sức mạnh tổng hợp của cả đất nước, cần phải nhấn mạnh đến ba trụ cột: Đối ngoại Đảng, ngoại giao nhà nước, đối ngoại nhân dân. Ba trụ cột này phối hợp với nhau để tạo nên sức mạnh tổng hợp của Việt Nam. Ba yếu tố này phát huy được sức mạnh tổng hợp của Việt Nam với đặc thù thể chế của Việt Nam.

Ba yếu tố này trong quá khứ, hiện tại và tương lai vẫn tiếp tục tồn tại và bổ sung cho nhau. Bây giờ Việt Nam có quan hệ ngoại giao đầy đủ, hợp tác kinh tế đầy đủ với tất cả các nước trên thế giới, cho nên chắc chắn rằng ngoại giao nhà nước vẫn là trụ cột quan trọng nhất để thúc đẩy hợp tác chính thức cả về mặt chính trị, cả về mặt kinh tế, an ninh quốc phòng hay giao lưu nhân dân hay hợp tác trên các lĩnh vực khác như giáo dục, khoa học, công nghệ.

Việc Việt Nam nâng cấp quan hệ ngoại giao với hàng loạt đối tác chiến lược có ý nghĩa ra sao trong bối cảnh mới?

Việc có các quan hệ, khuôn khổ đối tác hợp tác đó tạo ra được môi trường cả về chính trị và kinh tế, và đối ngoại thuận lợi. Việt Nam có khuôn khổ đối tác chính trị thuận lợi, chắc chắn hợp tác kinh tế, giáo dục, khoa học công nghệ… đều thuận lợi hơn.

Ngoài ra, khi đi vào ký kết các thỏa thuận quan hệ đối tác như vậy, người ta đều đặt ra những chương trình hành động, nội hàm của quan hệ đối tác trong đó có cả về chính trị, ngoại giao, kinh tế, thương mại, đầu tư, an ninh quốc phòng. Chính vì vậy việc đầu tiên là cần phải chiếu theo thỏa thuận của hai bên để thực hiện một cách đầy đủ, thúc đẩy cả hai bên thực hiện đầy đủ.

Quan hệ đối tác với các nước nhắm rất nhiều đến hợp tác về kinh tế và thương mại giữa các bên để tạo ra lợi ích cho cả hai bên. Quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư này dựa vào những lĩnh vực có chất lượng cao, chẳng hạn như đổi mới sáng tạo, công nghệ rồi chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Muốn tăng cường mối quan hệ đối tác đó, mang lại lợi ích cho tất cả các bên, một mặt phải thúc đẩy hợp tác, tranh thủ cơ hội ở những lĩnh vực mà mình ưu tiên.

Nhưng mặt khác, để mình tranh thủ được những cơ hội đó, cần phải đổi mới và cải cách trong nước để có năng lực hợp tác với các nước, chẳng hạn như với Mỹ, với Anh, với Nhật Bản hay Trung Quốc. Muốn hợp tác được về công nghệ thì năng lực hạ tầng, công nghệ, nhân lực, khuôn khổ chính sách phải phù hợp để có thể hợp tác được. Khi các nước hợp tác cùng có lợi thì đó chính là câu chuyện đan xen lợi ích.

Hợp tác không chỉ về chính trị, không chỉ về kinh tế, thương mại, đầu tư mà còn có những câu chuyện về an ninh quốc phòng, giáo dục và an ninh nhân dân. Tất cả những mặt đó đều cần phải làm. Lâu nay Việt Nam đều có quan hệ trên lĩnh vực đó bao gồm cả an ninh quốc phòng và các lĩnh vực, cả ở khuôn khổ song phương, cả ở cấp độ song phương, khuôn khổ khu vực và cả ở tầng cấp đa phương.

Xin cảm ơn ông!

Ngọc Diệp

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/dai-su-pham-quang-vinh-noi-ve-ngoai-giao-tien-phong-trong-boi-canh-moi-post565074.html