Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) trong nhiệm kỳ đầu và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong một cuộc gặp tại Bắc Kinh. Ảnh: AFP/TTXVN
Đại sứ quán Trung Quốc cho biết hai nhà lãnh đạo đã có cuộc điện đàm vào ngày 5/6 nhằm giải quyết những bất đồng về thuế quan – vấn đề đang khiến nền kinh tế toàn cầu gặp nhiều sóng gió.
Phía Trung Quốc cho biết rằng các cuộc đàm phán được thực hiện theo yêu cầu của Tổng thống Trump, nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết về cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo. Đến nay, Nhà Trắng vẫn chưa đưa ra phản hồi về thông tin trên.
Cuộc điện đàm nêu trên diễn ra trong bối cảnh Washington và Bắc Kinh trong những tuần gần đây đã đưa ra những cáo buộc lẫn nhau về vấn đề đất hiếm - một trong những tranh cãi có nguy cơ phá vỡ thỏa thuận thương mại mong manh mới đạt được vào tháng trước.
Vào ngày 12/5, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một thỏa thuận kéo dài 90 ngày để dỡ bỏ một số mức thuế quan lên tới mức 3 chữ số mà hai bên đã tuyên bố áp đặt lên lẫn nhau kể từ khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1. Dù thị trường chứng khoán đã phản ứng tích cực sau thỏa thuận tạm thời, nhưng động thái trên vẫn chưa giải quyết được những trở ngại lớn hơn gây ra căng thẳng trong quan hệ song phương.
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, ông Trump liên tục đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt thương mại lên các đối tác, nhưng nhiều lần lại rút lại vào phút chót. Cách tiếp cận "lúc có lúc không" này khiến nhiều lãnh đạo thế giới tỏ ra khá bối rối và khiến giới doanh nghiệp lo ngại vì khó có thể dự đoán sát được thị trường.
Quyết định của Trung Quốc hồi tháng 4 về việc đình chỉ xuất khẩu một loạt khoáng sản đất hiếm và nguồn nam châm quan trọng đã tiếp tục gây gián đoạn nguồn cung cho các ngành như ô tô, sản xuất chip máy tính và quốc phòng toàn cầu.
Bắc Kinh xem xuất khẩu đất hiếm là một đòn bẩy quan trọng. Việc giảm nguồn cung loại khoáng sản này có thể gây sức ép chính trị trong nước với ông Trump nếu tăng trưởng kinh tế bị chậm lại do các công ty thiếu đất hiếm để phục vụ quá trình sản xuất.
Thỏa thuận 90 ngày về thuế và thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn rất mong manh. Ông Trump cáo buộc Trung Quốc vi phạm thỏa thuận nên đã yêu cầu hạn chế xuất khẩu phần mềm thiết kế chip và các lô hàng khác sang Trung Quốc, đồng thời tăng gấp đôi thuế thép và nhôm lên 50%. Bắc Kinh bác bỏ cáo buộc trên và đe dọa đáp trả.
Trong những năm gần đây, Mỹ đã xác định Trung Quốc là đối thủ địa chính trị hàng đầu và là quốc gia duy nhất trên thế giới có thể thách thức về mặt kinh tế và quân sự. Dù vậy, bất chấp những lời đe dọa lên thương mại và loạt thuế quan, ông Trump vẫn thường dành những lời ngưỡng mộ đối với ông Tập Cận Bình.
Tổng thống Trump từ lâu đã thúc đẩy các cuộc điện đàm hoặc tiếp xúc trực tiếp Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng Trung Quốc đã từ chối vì cho rằng điều này không phù hợp với cách tiếp cận truyền thống của Bắc Kinh – cần đưa ra các chi tiết thỏa thuận trước khi các nhà lãnh đạo trao đổi với nhau.
Tổng thống Mỹ và các cố vấn của mình lại cho rằng các cuộc đối thoại giữa hai nguyên thủ là cách thức hiệu quả và quan trọng để tháo gỡ những bế tắc mà các quan chức cấp thấp hơn khó có thể giải quyết được
Hiện nay chưa có nguồn tin nào khẳng định về lần gần đây nhất hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc có cuộc trao đổi với nhau. Tuy nhiên, nếu dựa theo các thông tin công khai thì vào ngày 17/1, hai bên đã có cuộc điện đàm, vài ngày trước khi ông Trump chính thức nhậm chức Tổng thống Mỹ.
Sau đó, ông Trump từng cho biết đã trao đổi với ông Tập sau khi nhậm chức vào ngày 20/1, nhưng từ chối tiết lộ thời điểm hay nội dung cuộc gọi. Trong khi đó, phía Trung Quốc nói hai nhà lãnh đạo chưa có cuộc điện đàm nào gần đây.
Bình Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc