Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Singapore, Tổng Thư ký Đảng Hành động Nhân dân Lawrence Wong tuyên bố nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược toàn diện, ngày 12/3.
Ngày 12/3, thêm một dấu mốc quan trọng trong quan hệ Việt Nam - Singapore, đó là việc hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện nhân chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư Tô Lâm. Nhân dịp này, Đại sứ có thể điểm lại quá trình phát triển mối bang giao giữa hai nước kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao hơn 50 năm trước?
Việt Nam và Singapore chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 1/8/1973, sau khi Hiệp định Paris về lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết tháng 1/1973. Trải qua hơn 5 thập kỷ, quan hệ hữu nghị và hợp tác hai nước đã phát triển vượt bậc và hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, vì lợi ích của nhân dân hai nước và góp phần vào hòa bình ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và thế giới.
Đặc biệt, tháng 9/2013, nhân dịp kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, hai nước đã chính thức thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược. Khuôn khổ hợp tác mới này đã mở ra chương mới cho quan hệ hữu nghị hợp tác tin cậy, sâu rộng, thiết thực và hiệu quả trên nhiều lĩnh vực.
Kết quả của hơn một thập kỷ triển khai Đối tác chiến lược giữa hai nước rất sâu rộng và có những lĩnh vực không đong đếm được bằng con số. Ở đây, tôi chỉ xin đơn cử một điểm sáng trong quan hệ hai nước là hợp tác đầu tư. Còn nhớ hồi năm 2013, vốn đầu tư đăng ký của Singapore ở Việt Nam mới đạt khoảng 27 tỷ USD thì đến nay sau 12 năm con số đó đã tăng lên trên 80 tỷ USD, tương đương mức tăng khoảng 300% - một sự tăng trưởng ngoạn mục. Từ đó đến nay, Singapore luôn là nhà đầu từ nước ngoài hàng đầu ở Việt Nam.
Năm 2013, khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) chỉ được lập ở một số tỉnh thành như Bình Dương, Bắc Ninh, Hải Phòng, Quảng Ngãi thì đến nay đã có 18 khu VSIP ở 10 tỉnh, thành phố, thu hút hơn 18 tỷ USD vốn đầu tư với 900 dự án và tạo hơn 300 ngàn lao động. Các khu công nghiệp VSIP không chỉ góp phần thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tạo công ăn việc làm cho người dân mà còn đóng góp đưa Việt Nam vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.
Gần đây, trong chuyến thăm Singapore của Thủ tướng Phạm Minh Chính vào tháng 2/2023, hai nước đã thiết lập quan hệ Đối tác Kinh tế số - Kinh tế xanh. Đây là những lĩnh vực hợp tác hoàn toàn mới đáp ứng mối quan tâm và lợi ích của cả hai bên.
Các lĩnh vực hợp tác khác như giáo dục đào tạo, an ninh, quốc phòng, hợp tác giữa kênh đảng hai nước, chính phủ, quốc hội và giao lưu nhân dân ngày càng phát triển sâu rộng và hiệu quả.
Theo Đại sứ, đâu là những yếu tố quan trọng giúp quan hệ Việt Nam - Singapore phát triển bền chặt, là điểm hấp dẫn khiến Singapore tin tưởng và rót vốn đầu tư vào Việt Nam trong suốt thời gian qua?
Theo tôi, thứ nhất, hai nước đều có khát vọng phát triển hùng cường. Quan hệ chính trị gần gũi và tin cậy hai nước ngày càng được củng cố. Lãnh đạo hai nước cùng có quyết tâm chính trị cao thúc đẩy quan hệ hữu nghị hợp tác hai nước lên những tầm cao mới. Hai bên thường xuyên duy trì trao đổi các chuyến thăm cấp cao, tạo động lực cho hợp tác cụ thể giữa các bộ ngành và các lĩnh vực giữa hai nước. Từ những năm 90, Singapore đã chân thành chia sẻ với ta những bài học thành công, phát triển đất nước, chính sách mở cửa và hội nhập. Trong nhìn nhận của Việt Nam, Singapore luôn là điểm sáng về một đất nước có khát vọng phát triển vươn lên, năng động sáng tạo, kỷ cương, kỷ luật, trọng dụng nhân tài và một chính phủ tinh gọn hiệu quả.
Thứ hai, nền kinh tế Việt Nam và Singapore có tính bổ trợ lẫn nhau rất rõ ràng. Những năm đầu ta mới mở cửa và hội nhập, Singapore là một trong những cầu nối cho hàng hóa Việt Nam xuất khẩu ra thế giới. Ta có chính sách thu hút vốn FDI hấp dẫn, có đất đai, có nguồn lao động chăm chỉ, cần cù và dồi dào; Singapore có nhiều kinh nghiệm phát triển và quản lý các khu công nghiệp, có nhiều đối tác, bạn hàng. Hai nền kinh tế đều có độ mở cao, hướng đến xuất khẩu. Đó là những nhân tố quan trọng thúc đẩy hợp tác đầu tư hai nước. Ngoài ra, nhiều công ty nước ngoài đóng ở Singapore tăng cường đầu tư vào Việt Nam. Các rào cản vướng mắc với nhà đầu tư từ Singapore được các cấp từ trung ương xuống địa phương quan tâm tháo gỡ kịp thời. Nhiều địa phương của ta hào hứng với các dự án đầu tư của Singapore, muốn VSIP được xây dựng và thành công ở địa phương mình. Những dự án đầu tư đi trước gặt hái thành công là sự cổ vũ cho các danh mục đầu tư sau ngày càng mở rộng trên phạm vi cả nước. Khoảng cách địa lý gần gũi giữa Singapore và Việt Nam thuận lợi cho các nhà đầu tư FDI từ Singapore vào Việt Nam.
Thứ ba, nhân dân hai nước chia sẻ nhiều nét tương đồng văn hóa; giao lưu nhân dân hai nước luôn được tăng cường. Hợp tác đào tạo trên các lĩnh vực ngày càng được chú trọng. Ngày càng nhiều sinh viên Việt Nam chọn Singapore là điểm du học. Nhiều khóa cán bộ Việt Nam được đào tạo ngắn hạn tại Singapore đã góp phần thiết thực vào nâng cao chất lượng cán bộ cho bộ, ngành và địa phương. Ngược lại, ngày càng đông người Singapore qua lại làm ăn sinh sống ở Việt Nam; các nhãn hàng và món ăn đặc sản Singapore xuất hiện khá nhiều ở Việt Nam. Tại Lễ hội đường phố Chingay năm 2025 mới đây, màn trình diễn của cộng đồng người Việt ở Singapore đã vinh dự đạt giải xuất sắc nhất của nhóm biểu diễn dưới 100 người. VietJet vừa công bố mở đường bay trực tiếp Singapore – Phú Quốc. Những sự kiện này chứng tỏ giao lưu văn hóa, nhân dân hai nước ngày càng sâu đậm.
Điểm nữa tôi muốn nói là, Việt Nam và Singapore luôn tích cực trong tham gia xây dựng các thể chế hợp tác kinh tế đa phương, thúc đẩy thực thi các hiệp định thương mại mà hai bên cùng tham gia nhằm tăng cường và mở rộng hợp tác kinh tế, thương mại và dịch vụ. Cùng là thành viên của Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Việt Nam và Singapore khai thác hiệu quả những lợi ích mà các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mang lại.
Đồng thời, cùng là thành viên ASEAN, hai bên đã phối hợp chặt trong khối ASEAN nhằm không ngừng nâng cao vai trò và vị thế của ASEAN ở khu vực và trên thế giới, góp phần giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực.
Đại sứ Trần Hải Hậu (trái) chào từ biệt Tổng thống Tony Tan Keng Yam nhân kết thúc nhiệm kỳ công tác tại Singapore, tại Dinh Istana, tháng 11/2014. (Ảnh: TGCC)
Ngày 12/3, Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Singapore, Tổng Thư ký Đảng Hành động Nhân dân Lawrence Wong đã tuyên bố nâng cấp quan hệ Việt Nam - Singapore lên quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện. Đại sứ có thể chia sẻ về ý nghĩa của dấu mốc quan trọng này trong quan hệ hai nước?
Việc Tổng Bí thư Tô Lâm cùng lãnh đạo Singapore nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện là một sự kiện có ý nghĩa vô cùng đặc biệt, đánh dấu hơn nửa thế kỷ quan hệ hợp tác hữu nghị hai nước, mở ra chương mới hứa hẹn nhiều triển vọng cho hợp tác toàn diện sâu sắc trên nhiều lĩnh vực trong những thập kỷ tới.
Nhìn lại lịch sử quan hệ hai nước có thể thấy năm 1993, lần đầu tiên Tổng Bí thư Đỗ Mười thăm Singapore mở ra giai đoạn hợp tác mới cho hợp tác hai nước trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh mở cửa hội nhập và gia nhập ASEAN hai năm sau đó vào năm 1995. Năm 2004, nhân chuyến thăm Singapore của Thủ tướng Phan Văn Khải, hai bên tuyên bố lập quan hệ Đối tác Toàn diện cùng thời điểm Việt Nam đang gấp rút đàm phán song phương và đa phương với các đối tác chuẩn bị gia nhập WTO. Năm 2012, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Singapore và thỏa thuận hai nước sẽ lập quan hệ Đối tác chiến lược vào năm 2013 nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước. Việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược năm 2013 đã được thực tiễn kiểm định là động lực to lớn đưa quan hệ hợp tác hữu nghị hai nước lên một tầm cao mới, trong đó quan hệ hợp tác kinh tế bứt phá ngoạn mục. Những số liệu hợp tác đầu tư tôi đề cập ở phần trên là minh chứng sinh động.
Tôi tin tưởng chắc chắn rằng việc hai nước thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện sẽ là một xung lực mới đưa quan hệ hai nước lên những tầm cao mới, hợp tác sẽ ngày càng sâu sắc và thực chất hơn, hiệu quả hơn trên tất cả những lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm.
Với sự kiện này, Singapore là Đối tác chiến lược toàn diện thứ 12 của Việt Nam và một lần nữa khẳng định Singapore luôn là những đối tác tiên phong trong ASEAN trong quan hệ với Việt Nam. Việt Nam là Đối tác chiến lược toàn diện đầu tiên của Singapore trong ASEAN.
Theo Đại sứ, hai nước cần làm gì để tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Singapore?
Tôi nghĩ để cụ thể hóa Đối tác chiến lược toàn diện, các bộ, ngành liên quan và doanh nghiệp hai bên sẽ cần sớm trao đổi với nhau để đạt được những chương trình hành động và dự án hợp tác cụ thể cho cả ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
Dư địa cho mở rộng hợp tác hai nước còn rất lớn. Ngoài những lĩnh vực hợp tác lâu nay trên các lĩnh vực chính trị, đối ngoại, quốc phòng, an ninh, thương mại, đầu tư, giáo dục đào tạo, văn hóa, khoa học công nghệ, giao lưu nhân dân … tôi cho rằng hai bên có thể mở rộng sang các lĩnh vực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, công nghệ AI, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, bảo vệ môi trường, công nghệ y sinh học…. Ngoài củng cố và tăng cường hiệu quả các khu công nghiệp VSIP, hai bên có thể tính đến hợp tác phát triển các khu công nghệ cao – có thể coi như VSIP 2.0, trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm tài chính...
Với khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện, tôi lạc quan và tin tưởng quan hệ hợp tác hai nước sẽ nở rộ và đơm hoa kết trái vì lợi ích của nhân dân hai nước và góp phần vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển thịnh vượng ở khu vực và thế giới.
Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!
Đức Khải