Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19: Biểu tượng của sự tri ân và hồi sinh

4 giờ trướcBài gốc

Thông tin TP.HCM xây dựng Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 tại khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài đã nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân.

Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 sẽ tọa lạc tại khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài. Ảnh: THUẬN VĂN

Bên cạnh những người dân từng có người thân mất vì COVID-19, các kiến trúc sư, chuyên gia văn hóa, y bác sĩ, tình nguyện viên từng ra tuyến đầu chống dịch đã góp ý, bày tỏ để đài tưởng niệm trở thành "biểu tượng đồng lòng vượt qua đại dịch".

Nhìn xa hơn cho một biểu tượng ý nghĩa

Chia sẻ với PV PLO, Kiến trúc sư (KTS) Khương Văn Mười đánh giá đây là một ý tưởng rất quan trọng, mang ý nghĩa sâu sắc đối với người dân TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung.

KTS Khương Văn Mười cho rằng đây sẽ là một biểu tượng để ghi nhớ những nạn nhân cũng như công lao của các y bác sĩ, cán bộ, và những người đã tham gia tuyến đầu chống dịch, nhiều người trong số họ đã hi sinh.

KTS Khương Văn Mười. Ảnh: QUỐC THANH

"Đó là một thời kỳ đầy đau thương, nhưng cũng là thời điểm mà chúng ta đã cùng nhau vượt qua. Vì vậy, việc xây dựng khu tưởng niệm tại đây là rất hợp lý" – KTS Khương Văn Mười nói.

Về việc xây dựng, theo KTS Khương Văn Mười cho rằng nên xây dựng đài tưởng niệm trước, rồi mới đến các hạng mục khác.

Đài tưởng niệm này sẽ là biểu tượng cho một giai đoạn lịch sử đặc biệt của TP.HCM và việc thiết kế tượng phải làm sao để hài hòa với không gian chung, phản ánh được đúng tinh thần của khu tưởng niệm. Và nó cần được đặt ở vị trí trung tâm, dễ dàng nhìn thấy từ các ngả giao thông để mọi người có thể chiêm ngưỡng cũng như tưởng niệm.

"Về đài tưởng niệm, tôi nghĩ không cần phải nói cụ thể ngay từ đầu, vì nghệ thuật tạo hình cần phải được tư vấn và thiết kế kỹ càng để phản ánh được tất cả những cảm xúc và quá trình chúng ta đã trải qua trong đại dịch.

Thành phố sẽ tổ chức cuộc thi để chọn phương án phù hợp nhất.

TP đã giao cho sở Quy hoạch Kiến trúc khảo sát và đánh giá các công trình hiện có, như biệt thự, để xác định giá trị của từng công trình.

Qua đó, sẽ có giải pháp làm sao thiết kế, xây dựng các công trình, tượng đài, biểu tượng một cách hài hòa.

Và điều quan trọng nhất là phản ánh được cảm xúc, sự lo lắng của lãnh đạo TP và nỗi đau của người dân cũng như sự hi sinh của những người đã tham gia chống dịch để thế hệ sau xem và hiểu được giá trị của công trình.

Đồng thời, khu tưởng niệm cũng là lời nhắc nhở mọi người về việc phòng chống dịch bệnh trong tương lai" – KTS Khương Văn Mười nhấn mạnh.

Theo KTS Khương Văn Mười, khu đất số 1 Lý Thái Tổ từng là khuôn viên của Nhà khách Chính phủ, có bảy biệt thự xen lẫn trong khuôn viên cây xanh rộng lớn và phía sau là khu dân cư, cây xanh mọc rải rác, khó có thể định hình rõ ràng.

"Về cây xanh trong khuôn viên này, hiện nay chúng ta có đủ công nghệ và kỹ thuật để dịch chuyển cây, tạo bố cục hợp lý mà không làm ảnh hưởng đến giá trị của chúng.

Cây xanh sẽ được bố trí hài hòa với không gian khu tưởng niệm. Ngoài ra, khu tưởng niệm còn phải đảm bảo là không gian sinh hoạt cộng đồng, nơi mọi người dân, dù ở thành phố hay các khu vực khác, có thể đến viếng, thắp nén nhang và đặt hoa tưởng niệm" – KTS Khương Văn Mười nói.

Đồng thời, để khu tưởng niệm thật sự có ý nghĩa và giá trị, theo KTS Khương Văn Mười, cần mở rộng con đường phía sau khu đất giáp nhà dân, mở rộng hướng vào khu đất và con đường này phải rộng đủ để xe lưu thông hai chiều, tránh tình trạng tắc nghẽn.

Đồng thời trồng hàng cây xanh để làm nền cho khu vực và tạo không gian cho các hoạt động. Ngoài ra, có thể bố trí bãi đỗ xe để phục vụ các sự kiện hay lễ tưởng niệm.

KTS Ngô Viết Nam Sơn cũng cho rằng khu đất số 1 Lý Thái Tổ mang giá trị văn hóa di sản với tiềm năng rất lớn. Cần có tầm nhìn quy hoạch xứng tầm cho cả khu vực để định hướng công trình biểu tượng này.

"Nên ghi nhận sự kiện này theo hướng tích cực, không quá nhấn mạnh đến đau thương, mà nhấn mạnh tinh thần đùm bọc, giúp đỡ nhau, rút kinh nghiệm cho tương lai" - KTS Ngô Viết Nam Sơn

KTS Ngô Viết Nam Sơn. Ảnh: VĂN HÀ

KTS Ngô Viết Nam Sơn hiến kế 5 vấn đề cần lưu ý khi làm tượng đài. Thứ nhất, công trình biểu tượng phải hài hòa với không gian di sản 7 biệt thự nhà Chú Hỏa, được thiết kế bởi Paul Veysseyre, KTS Pháp đã thiết kế Dinh III Bảo Đại.

Thứ hai, công trình biểu tượng nên là công trình đầu tiên tại Việt Nam ghi nhận sự chung sức, đồng lòng trong việc vượt qua đại dịch COVID-19 của người dân các tỉnh thành trên toàn quốc, chứ không nên chỉ giới hạn trong TP.HCM, vì TP.HCM ngày nay là một trong các siêu đô thị toàn cầu.

Nên ghi nhận sự kiện này theo hướng tích cực, không quá nhấn mạnh đến đau thương, mà nhấn mạnh tinh thần đùm bọc, giúp đỡ nhau, rút kinh nghiệm cho tương lai.

Thứ ba, cần bổ sung yêu cầu cải tạo một biệt thự để làm bảo tàng COVID-19, giới thiệu toàn cảnh dịch COVID-19 tại Việt Nam và thế giới, ghi nhận các thành quả, những giới hạn tồn tại để rút kinh nghiệm, vinh danh những cá nhân, đơn vị có công (lực lượng y tế, địa phương, quân đội…), những mô hình hỗ trợ (ATM gạo, công tác tổ chức cứu trợ…), những hình ảnh, tranh nghệ thuật nói về giai đoạn này (ảnh các đô thị không một bóng người, tranh về các y bác sĩ).

Thứ tư, nên đặt công trình biểu tượng trong tầm nhìn xa hơn về chỉnh trang các không gian quy hoạch:

Không gian công viên văn hóa số 1 Lý Thái Tổ gắn với việc chỉnh trang các biệt thự di sản để làm công trình văn hóa công cộng, bảo tàng, triển lãm, thư viện, café học thuật…

Không gian xanh trung tâm của Khu đô thị văn hóa - giáo dục (gồm ĐH Tổng hợp, ĐH Sài Gòn, trường Lê Hồng Phong, các ký túc xá và khu nhà trọ sinh viên, các tiện ích hạ tầng xã hội, tuyến bus, đường đi bộ và xe đạp kết nối toàn khu vực.

Thứ năm, nên tổ chức hai cuộc thi: Quy hoạch chỉnh trang Khu đô thị văn hóa giáo dục và thiết kế công trình Biểu tượng, Bảo tàng COVID-19, để vừa có được giải pháp thiết kế tốt, vừa tạo sự quan tâm góp sức của toàn xã hội.

Liên quan đến việc xây dựng đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19, KTS Nguyễn Văn Thiên, nhà sáng lập và CEO của TAA Design, cho biết bản thân đánh giá việc mở rộng diện tích công cộng của khu đất vàng số 1 Lý Thái Tổ sẽ mang lại không gian xanh cho thành phố, tạo ra các khu vực chung như công viên, khuôn viên văn hóa giúp nâng cao chất lượng sống cho cư dân, đặc biệt là ở trung tâm thành phố.

"Khu tưởng niệm sẽ không chỉ mang giá trị về không gian mà còn là một cách để người dân thành phố ghi nhớ những biến cố, những hy sinh trong quá trình chống dịch. Đó là một phần trong hành trình phát triển của thành phố" - KTS Nguyễn Văn Thiên nhấn mạnh.

Tuy nhiên, KTS Nguyễn Văn Thiên cho rằng công trình không cần quá hoành tráng mà nên tập trung vào tính giản dị, các giá trị xã hội lâu dài, đồng thời tạo ra một không gian công cộng để mọi người có thể sử dụng, dạo bộ, thư giãn, nhớ về quá khứ. Cần nương theo hiện trạng thiên nhiên trong khu vực đó, giữ nguyên không gian xanh.

"Tôi cũng đồng tình với việc tổ chức cuộc thi để lấy ý tưởng thiết kế khu tưởng niệm, vì điều này sẽ giúp thu thập được nhiều ý kiến từ cộng đồng" – KTS Nguyễn Văn Thiên nói thêm.

Lời nhắc cho thế hệ mai sau

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Duy Long, Giám đốc Trung tâm Cấp cứu 115 TP.HCM, nhớ lại giai đoạn cao điểm của dịch COVID-19 năm 2021, khi trung tâm đảm nhận việc vận chuyển bệnh nhân đến các điểm cách ly.

Lực lượng cấp cứu trở thành cầu nối giữa người dân, bệnh nhân và các bệnh viện dã chiến. Mặc dù có ít nhân lực và phương tiện, trung tâm vẫn tổ chức các đội cấp cứu, phối hợp với 200 xe taxi hoán cải và sự hỗ trợ của quân y, sinh viên ngành y. Tinh thần đoàn kết giữa nhân viên y tế và toàn xã hội là yếu tố quan trọng giúp TP.HCM vượt qua giai đoạn khó khăn đó.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Duy Long, Giám đốc Trung tâm Cấp cứu 115 TP.HCM. Ảnh: TẤN LỰC

Nói về xây dựng Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19, BS Long cho rằng đây là việc làm nhân văn, không chỉ để nhắc nhớ những mất mát mà còn giúp mọi người suy ngẫm về bài học của đại dịch.

“Một công trình đẹp là công trình chạm được đến cảm xúc, kết nối con người với nhau và với những ký ức đã qua. Với tôi, đó là nơi tỏ lòng biết ơn và sẻ chia, bởi dù đã làm hết sức, tôi vẫn thấy mình còn nợ người dân.

Hơn nữa đài tưởng niệm không chỉ dành cho những người từng trải qua đại dịch, mà còn nhắc nhở thế hệ sau về trách nhiệm, sự trân quý cuộc sống, bảo vệ môi trường và không bao giờ được ngạo mạn trước thiên nhiên” – BS Long chia sẻ.

Từ lo sợ trở thành niềm tự hào

Cách đây 4 năm, Bùi Thị Phương Thảo (27 tuổi, ngụ TP.HCM) là sinh viên vừa tốt nghiệp, đã tham gia làm tình nguyện viên chống dịch tại phường An Lạc A, quận Bình Tân (cũ).

Chị Bùi Thị Phương Thảo (thứ 2 từ phải sang) cùng các tình nguyện viên hỗ trợ lấy mẫu xét nghiệm COVID-19. Ảnh: NVCC

Chia sẻ với PLO về những ký ức vừa sợ hãi, vừa tự hào đó, chị Thảo kể lúc bấy giờ, thay vì chỉ nghỉ dịch, chị quyết định tham gia làm tình nguyện viên tại nơi đang sinh sống. Hằng ngày chị phụ giúp trao thực phẩm cho bà con, hỗ trợ nhập dữ liệu cho cán bộ phường, điều phối lấy mẫu xét nghiệm, giúp người dân tiêm vaccine.

Đó là lần đầu chị làm tình nguyện viên tại TP.HCM – nơi đã bao bọc mình suốt những năm sinh viên. Là tình nguyện viên ở bối cảnh dịch bệnh tràn lan, chị vừa lo sợ nhưng cũng thấy trách nhiệm lớn lao.

“Những ngày giãn cách căng thẳng, tôi liên tục tiếp xúc với nhiều người, cũng sợ bị nhiễm bệnh, sợ lây cho người khác. Nhưng khi thấy lực lượng tuyến đầu xông pha ra trận, thấy bệnh nhân chiến đấu với dịch bệnh, tôi lại gác nỗi sợ hãi qua một bên. Tôi hiểu mình phải giữ an toàn để còn tiếp tục cống hiến” – chị Thảo chia sẻ.

“Đi tình nguyện, tôi trải nghiệm và trưởng thành. Khi đại dịch qua đi, ký ức ấy trở thành niềm tự hào vì tôi đã dùng sức trẻ làm nên điều ý nghĩa, trả ơn cho thành phố đã luôn che chở tôi”.

Về chủ trương xây dựng tượng đài tưởng niệm, chị Thảo chia sẻ: “Đây không chỉ là nơi cúi đầu tưởng nhớ, mà còn là nơi đứng dậy, nhắc nhở mọi người trân trọng cuộc sống, giữ tinh thần đoàn kết, chuẩn bị cho những thử thách tương lai. Tôi tin rằng, từ ký ức và bài học ấy, TP.HCM sẽ càng vững vàng hơn, luôn văn minh - hiện đại – nghĩa tình”.

VĂN HÀ - THẢO PHƯƠNG

Nguồn PLO : https://plo.vn/dai-tuong-niem-nan-nhan-covid-19-bieu-tuong-cua-su-tri-an-va-hoi-sinh-post879457.html