Đại tướng Văn Tiến Dũng: Người mở đường phương châm huấn luyện sát thực tế chiến đấu

4 giờ trướcBài gốc

Thuở ban đầu rập khuôn, máy móc...

Vào năm 1963, Quân đội nhân dân Việt Nam đẩy mạnh xây dựng chính quy, hiện đại theo chủ trương Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III. Lúc này, phong trào thi đua huấn luyện trong toàn quân rất sôi nổi. Do vừa bước ra từ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nên công tác huấn luyện của các đơn vị lúc này đều luyện tập vận dụng theo giáo án của Hồng quân Liên Xô. Ví dụ như trong luyện tập phương án chiến đấu tiến công, bộ đội ta tập theo giả định phía địch phòng ngự theo 3 tuyến. Ở mỗi tuyến lại có 3 chiến hào chạy song song theo chiều nằm ngang hướng ra tiền duyên, chính diện rất rộng còn chiều sâu dài hàng chục ki-lô-mét. Theo phương án đó, “bài tập mẫu” là trên hướng tiến công chủ yếu, bộ đội ta có xe tăng dẫn đường tiến công theo đội hình hàng ngang, sử dụng cả bom hạt nhân chiến thuật (giả định).

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Văn Tiến Dũng gặp lại nhau sau giải phóng Sài Gòn (5-5-1975). Ảnh: TTXVN

Với lối tiến công chính quy rập khuôn theo mô hình của Hồng quân Liên Xô, trong đội ngũ cán bộ của ta đã thường xuyên đặt ra câu hỏi: Huấn luyện như vậy thì lúc chiến đấu thật có như vậy không? Trong biên chế của quân đội ta lúc đó, Binh chủng Tăng thiết giáp mới thành lập, số lượng còn rất mức độ. Còn bom hạt nhân chiến thuật thì hoàn toàn chỉ có trong giả định. Nếu như công tác huấn luyện kỹ, chiến thuật chiến đấu cá nhân không có vấn đề gì lớn, vì các động tác, kỹ năng chiến đấu cá nhân thì tương đối phù hợp với chiến trường Việt Nam, nhưng còn cách đánh thì luôn là câu hỏi lớn dành cho cả cán bộ lẫn chiến sĩ. Nhiều cán bộ đã phản ánh với cấp trên: “Học thì cứ học, tập thì cứ tập, nhưng thực tế đánh nhau thì áp dụng được bao nhiêu?”.

Bài báo mở ra lối đi hoàn toàn mới

Nắm bắt được những băn khoăn của cán bộ, chiến sĩ, một hôm, Tổng Tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng cho mời nhóm cán bộ, phóng viên Tạp chí Quân đội nhân dân (nay là Tạp chí Quốc phòng toàn dân) vào giao nhiệm vụ viết bài đứng tên Tổng Tham mưu trưởng về quan điểm thực tiễn trong xây dựng quân đội chính quy, hiện đại. Nhóm giúp việc cho Tổng Tham mưu trưởng do đồng chí Nguyễn Đình Ước, Phó tổng biên tập thứ nhất của Tạp chí đứng đầu (sau này, đồng chí Nguyễn Đình Ước là Trung tướng, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân). Bài viết của đồng chí Văn Tiến Dũng tập trung vào 3 vấn đề chủ yếu:

Một là, bài viết phân tích về đối tượng tác chiến trong huấn luyện. Bài báo nêu quan điểm “địch thế nào thì ta đánh thế ấy”. Vào thời điểm năm 1963, đối tượng tác chiến của ta là quân đội ngụy Sài Gòn. Quân ngụy Sài Gòn khi đó được Mỹ viện trợ có đầy đủ các binh chủng kỹ thuật y như quân Mỹ. Địch áp dụng chiến thuật “trực thăng vận”, “thiết xa vận” trên chiến trường miền Nam với sức cơ động hoàn toàn vượt trội so với quân đội của thực dân Pháp mà ta đã có thực tiễn chiến đấu trước đó. Lúc đó, dù đế quốc Mỹ chưa tiến hành chiến lược "chiến tranh cục bộ", nhưng đồng chí Văn Tiến Dũng đã dự kiến trong tác chiến thực tế ở chiến trường, phía địch sẽ có một phần đội quân xâm lược nhà nghề rất hiện đại. Bài viết cũng cho rằng, đối tượng tác chiến của ta sẽ phòng thủ theo kiểu sử dụng các điểm tựa là lô cốt, boongke chứ không phòng ngự theo kiểu “3 tuyến chiến hào” như chúng ta đang huấn luyện. Từ đó, bài báo đặt vấn đề phải nghiên cứu quân địch cụ thể ở chiến trường để tìm ra cách đánh phù hợp, cách huấn luyện sát thực tế đối tượng tác chiến.

Hai là, bài báo cho rằng, về cách đánh của ta phải xuất phát đúng từ tình hình biên chế, trang bị vũ khí hiện có của từng đơn vị. Thực tế là xe tăng ta đã có nhưng rất ít. Pháo binh vẫn là hỏa lực chủ yếu trong các đơn vị của ta, toàn quân mới có 1 trung đoàn pháo 152 ly, còn lại là pháo 105 ly và 75 ly. Pháo cao xạ mới có pháo 37 ly và 57 ly. Thực tiễn địa hình cũng rất khác với các thảo nguyên rộng mênh mông của Liên Xô. Ở miền Nam thì kênh rạch chằng chịt.

Ở miền Bắc thì sông suối nhiều, kể cả miền núi lẫn đồng bằng; trong khi xe lội nước của ta hầu như chưa được biên chế. Cơ số đạn các loại cũng còn rất hạn chế. Từ những thực tế trên, đồng chí Văn Tiến Dũng cho rằng: Công tác huấn luyện của ta phải xuất phát từ thực tế trang bị hiện có. Phải từ vũ khí, trang bị hiện có để làm cơ sở cho việc tìm ra cách đánh phù hợp. Bộ đội phải được huấn luyện thành thạo các loại vũ khí hiện có trong biên chế. Và khi đó, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa vũ khí và mưu mẹo, cách đánh của con người Việt Nam sẽ giúp chúng ta tìm ra cách đánh thắng, cũng là con đường định hình nên nghệ thuật quân sự của chúng ta.

Đồng chí Văn Tiến Dũng (ngồi giữa) chỉ đạo tác chiến tại Sở Chỉ huy Quân chủng Phòng không-Không quân, tháng 11-1972. Ảnh tư liệu

Quân ta không có nhiều đạn để bắn theo kiểu của bạn, đó là tạo thành lưới lửa hỏa lực để yểm trợ cho bộ binh tiến công. Ta cũng không thể có nhiều xe tăng để xếp thành từng hàng ngang dẫn dắt bộ binh tác chiến. Ngay trong mở cửa đánh chiếm đầu cầu, ta cũng không có xe tăng và thiết bị phá rào mà phải nghĩ ra cách dùng bộc phá để phá hàng rào thép gai và hệ thống công sự vật cản kiên cố của địch. Tóm lại, chúng ta phải từ bỏ lối huấn luyện theo kiểu tưởng tượng rằng trên trời có máy bay ném bom, dưới đất có xe tăng dàn đội hình hành tiến và trên biển có đội tàu hiện đại phối hợp. Phương châm đúc kết là “ta có gì đánh nấy”.

Ba là, phải tuân thủ nguyên tắc “đánh như thế nào thì huấn luyện như thế ấy”. Đây là quan điểm đúng đắn gắn thao trường với chiến trường. Bài báo thẳng thắn cho rằng, công tác huấn luyện thời gian qua có lúc, có nơi bị rơi vào giáo điều, máy móc. Ta đang xây dựng quân đội chính quy, hiện đại, tức là đang học bạn. Muốn thế thì phải tiến hành một cách cơ bản, hệ thống, tuân thủ đầy đủ lý thuyết. Nhưng nếu chỉ “nhăm nhăm” vào những điều đó thì lại không thực tế. Cơ bản, hệ thống nhưng đồng thời phải sát thực tế. Mọi việc phải hài hòa, hợp lý, cân đối giữa lý thuyết với ứng dụng; còn chuyện chính quy, hiện đại phải là một quá trình lâu dài.

"Gãi đúng chỗ ngứa"

Ngoài ba vấn đề chính nêu trên, bài viết của đồng chí Văn Tiến Dũng còn đề cập một vấn đề rất quan trọng khác, đó là: Quân đội ta nói chung, từng đơn vị nói riêng, không chỉ ham “đánh lớn”, mà phải vừa biết đánh lớn, vừa biết đánh nhỏ. Cần phải coi trọng đánh nhỏ, nhiều khi phải đi từ đánh nhỏ lên đánh lớn. Lời kết luận của bài viết đã dành một ý nói rất rõ: Chiến trường nước ta đang đòi hỏi công tác huấn luyện phải sát với cách đánh của chiến trường.

Một số hoạt động của Đại tướng Văn Tiến Dũng

Có thể nói, bài viết chỉ đạo về quan điểm thực tiễn trong xây dựng quân đội, chống giáo điều, rập khuôn máy móc đã “được lời như cởi tấm lòng” trong toàn quân. Vấn đề huấn luyện sát thực tế, xây dựng quân đội sát thực tế đã được bàn luận sôi nổi, được quán triệt sâu kỹ vào từng phân đội. Đồng chí Nguyễn Đình Ước đã trao đổi với đồng chí Vũ Lăng, Cục trưởng Cục Khoa học Quân sự về việc hai cơ quan phối hợp mở một hội nghị (lúc đó chưa gọi là hội thảo) bàn về cách đánh của ta, cách huấn luyện của ta. Hội nghị được đồng chí Hoàng Văn Thái, Phó tổng Tham mưu trưởng và đồng chí Lê Quang Đạo, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị ủng hộ và trực tiếp chỉ đạo. Chủ trì hội nghị là đồng chí Hoàng Văn Thái. Hội nghị với sự góp mặt của nhiều vị tướng tài năng đã trải qua cuộc kháng chiến chống Pháp với nhiều chiến công như: Lê Trọng Tấn, Hoàng Minh Thảo, Vương Thừa Vũ, Cao Văn Khánh, Hoàng Cầm, Vũ Yên, Doãn Tuế... Các tư lệnh quân khu, quân chủng, tư lệnh các sư đoàn chủ lực đều về dự và khẳng định: Vấn đề rất thiết thực, đã “gãi đúng chỗ ngứa” mà thực tế công tác huấn luyện và xây dựng quân đội đang đặt ra. Tại hội nghị, đồng chí Hoàng Văn Thái đã giới thiệu bài viết của đồng chí Tổng Tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng (lúc này đã được đăng trên Tạp chí Quân đội nhân dân), nhấn mạnh: “Đây là bài viết rất quan trọng, vì nó quán triệt đường lối quân sự của Đảng trong tình hình nhiệm vụ mới. Bài viết có ý nghĩa sâu sắc trong chỉ đạo thực tế, đề nghị các cấp, kể cả các cơ quan của Bộ Quốc phòng, các nhà trường, các quân khu, quân binh chủng, các đơn vị trong toàn quân nghiên cứu và xem đây là tư tưởng chỉ đạo cho công tác huấn luyện quân sự và nghệ thuật tác chiến của toàn quân”.

Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Văn Tiến Dũng hội đàm với Đại tướng, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Indonesia L.B.Modani (13-2-1994). Ảnh dưới: Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Văn Tiến Dũng tiếp Đại tướng, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Indonesia L.B.Modani thăm chính thức Việt Nam (13/2/1994). Ảnh: Hứa Kiểm - TTXVN

Sức lan tỏa sâu rộng của bài báo

Trong sách “Kỷ niệm sâu sắc về công tác tham mưu chiến lược”, Trung tướng Nguyễn Đình Ước đã kể lại kỷ niệm với bài báo của Đại tướng Văn Tiến Dũng. Ông cho biết: Hội nghị mà thực chất là hội thảo sau bài báo của đồng chí Văn Tiến Dũng thể hiện sự phối hợp ăn ý giữa Bổ Tổng Tham mưu và Tổng cục Chính trị trong các vấn đề chiến lược, có tính định hướng quan trọng. Sau bài báo của đồng chí Văn Tiến Dũng, từ kết quả hội nghị, Tạp chí Quân đội nhân dân đã trích đăng tiếp một loạt ý kiến về vấn đề huấn luyện và xây dựng đơn vị sát thực tế. Những bài báo đó được cán bộ trong toàn quân đón nhận một cách nhiệt tình và thích thú. Nhiều người hồi âm về tòa soạn là bài báo rất bổ ích đối với đơn vị. Những bài viết theo lối ham trích dẫn kinh điển trên Tạp chí Quân đội nhân dân cũng nhường chỗ cho những bài viết có hơi thở thực tế sinh động, lý luận gắn liền với thực tiễn.

Những chuyển động từ thao trường, nhà trường đến chiến trường từ sau năm 1963 đã phản ánh tầm quan trọng của quan điểm huấn luyện sát thực tế chiến đấu của Tổng Tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng. Trên chiến trường Miền Nam, quân và dân ta liên tiếp lập những chiến công vang dội, đánh bại các chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, “chiến tranh cục bộ”, “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ-ngụy, dẫn đến thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Bài viết cũng góp phần khẳng định nhận xét của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về Đại tướng Văn Tiến Dũng là “một vị tướng có tinh thần quyết thắng lớn và tài thao lược xuất chúng, một người cộng sản kiên cường, bất khuất đã cống hiến cả cuộc đời cho lý tưởng của Đảng, cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

Cho đến hôm nay, những quan điểm thực tiễn về huấn luyện và xây dựng quân đội của Đại tướng Văn Tiến Dũng đã được quân đội ta phát triển lên tầm cao mới, thiết thực góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh huệ, hiện đại theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XII đề ra.

(Theo sách “Kỷ niệm sâu sắc về công tác tham mưu, chiến lược”, NXB QĐND, Hà Nội, tháng 4-2003)

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/tuong-linh-viet-nam/dai-tuong-van-tien-dung-nguoi-mo-duong-phuong-cham-huan-luyen-sat-thuc-te-chien-dau-867223